Hoe nu verder met Tata Steel? 'Den Haag moet bijspringen'

Het leek een droomscenario: Tata Steel IJmuiden zou worden overgenomen door het groenere, Zweedse SSAB. Hiermee zou een duurzame toekomst voor de fabriek in IJmuiden verzekerd zijn. Goed nieuws voor de werknemers en goed nieuws voor de omwonenden. 

"Minister Wiebes (Economische Zaken, red.) stond te jubelen", blikt Roel Berghuis van het FNV terug. "Hij was heel positief gestemd. SSAB was een goeie partner." 

Maar het liep anders. De overname ging niet door. Zweedse aandeelhouders vonden de fabriek in IJmuiden niet passen binnen SSAB’s duurzaamheidsdoelstellingen en staken er een stokje voor.

Ontvlechting

En daarmee is de droom van velen in duigen gevallen, en de toekomst voor Tata Steel in IJmuiden onzeker. Want wie wil de fabriek nu wél overnemen en vergroenen? Berghuis: "De vraag is nu: wat doet het nieuwe kabinet? En wat doet de nieuwe minister?"

bekijk hieronder onze uitgebreide reportage: hoe nu verder met Tata Steel? 

Alle seinen staan in ieder geval op groen om de goeddraaiende IJmuidense tak van Tata Steel te verkopen. Deze week werd duidelijk dat de ontvlechting met het Britse Tata Steel, dat verliesgevend is, op 31 maart is afgerond. Hierdoor kunnen de voormalige Hoogovens ‘los’ worden verkocht. 

'Liever geen Chinees'

Maar de angst bestaat dat Tata Steel wordt overgenomen door een bedrijf dat het minder goed voor heeft met duurzaamheid. "Liever geen rare Chinees, die helemaal geen gevoel heeft voor de duurzaamheid of omgeving", zei hoogleraar gebiedsontwikkeling Friso de Zeeuw eerder al tegen NH Nieuws. Zijn voorkeur gaat dan ook uit naar een Nederlandse of Europese overname- of fusiepartner. 

Hoewel het staalbedrijf honderden miljoenen heeft uitgetrokken voor het beperken van milieuoverlast, is het maar de vraag of dat genoeg is voor een potentiële overnamekandidaat of de omgeving. Meer investeringen zijn nodig om Tata Steel klaar te maken voor een groenere toekomst. 

"IJmuiden is altijd een trots bedrijf geweest met trotse, gemotiveerde werknemers. Maar die werknemers zien dat hun bedrijf aan het wegglijden is”, legt Berghuis uit. "Het gaat over hún installaties. Is er geld om daar in te investeren? Er moet wat gebeuren in het bedrijf zodat we ook in gesprek kunnen blijven met de steeds kritischere omgeving."

De politieke partijen in Den Haag hebben in elk geval wel oren naar de oproep van het FNV.  "Ik ben er voorstander van om er als overheid bij te helpen nog verder te innoveren en er zo een nóg mooier bedrijf van te maken", zegt Dennis Wiersma, economiespecialist in de Tweede Kamer voor regeringspartij VVD. 

Hij krijgt steun van de PvdA. "We willen het klimaatakkoord nakomen. Dat betekent dat de industrie schoon moet worden. Tata Steel is één van die industrieën die eigenlijk een voorloper zou moeten zijn. En daar zou de overheid nu een beentje bij moeten zetten", aldus Kamerlid Gijs van Dijk. "Ik vind de oproep van de FNV en het personeel van groot belang. Tata Steel wil die verandering, ook de directie. Dus laten we dat nu ook politiek mogelijk maken."

Nationalisatie? 

Ook wordt er steeds vaker gesproken over nationalisatie. Moet de overheid Tata Steel in IJmuiden niet helemaal overnemen, om zo de toekomst zeker te stellen? Voor Berghuis gaat dat in elk geval nu nog te ver. Ook GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee vindt te vroeg om daarover te praten.

"Nationaliseren is wel de allerlaatste stap. Tegelijkertijd vind ik dat Nederland Tata Steel moet helpen. We hebben de basisindustrie nodig voor alle transities. Misschien is een goeie publiek-private samenwerking (contractvorm tussen de overheid en de markt) een weg vooruit."

'Staal blijft nodig'  

Berghuis is al met al positief over de toekomst van 'de Hoogovens' in IJmuiden. "Staal zal altijd nodig zijn. We hebben het hier over een gezond bedrijf dat tot vorig jaar winst maakte. Maar er zal wel geïnvesteerd moeten worden in een schonere productie.  Daar is het bedrijf mee bezig, maar ik spreek ook de overheid aan om daar de waarborgen voor te leveren."