Waarom buren van Tata Steel uitgerekend nu naar het 'ultimum remedium strafrecht' grijpen

Waarom worden de krachten juist nu gebundeld? 

"Gebundelde kracht lijkt me heel belangrijk, er is lang gewacht en versnipperd gewerkt, op allerlei fronten. Ook bestuursrechtelijk, en met klachten bij de omgevingsdienst. En er gebeurt gewoon meer dan onvoldoende om de effecten van de luchtverontreiniging, veroorzaakt door Tata, vaak in strijd met met de regels, aan te pakken. Dan grijp je naar het ultimum remedium, het strafrecht. En dat komt wat mij betreft ook in beeld door de strafbaarstelling die in het Wetboek van Strafrecht staat. Daar staat in dat opzettelijke milieuvervuiling in lucht, water en grond die de openbare gezondheid van de omwonenden aantast, een ernstig misdrijf is. En daar gaan wij aangifte van doen bij het OM in Amsterdam." 

Waarom is er een aanvullend strafrechtelijk onderzoek nodig, naast het onderzoek van justitie zelf? 

"Het schiet gewoon totaal niet op. Ik denk dat het in verdienmodellen van grote bedrijven ligt om boetes, dwangsommen, noem maar op, te verdisconteren in kosten. Zelfs af te trekken van de belasting, en dan gaan ze daarna gewoon rustig door, terwijl onze cliënten, de mensen die ik gesproken heb ten einde raad zijn. Ik ken een stel dat zwanger is, en die moeten iedere dag met dichte ramen slapen, omdat de stof van de vriendelijke buurman Tata in haar slaapkamer tot in haar bed ligt. En daar zijn ze he-le-maal klaar mee, en dat begrijp ik." 

Gaat het alleen om Tata Steel, of ook om slakverwerker Harsco?  

"Het gaat om beiden. Tata is natuurlijk wel de leverancier van de problemen van Harsco, want zij verwerken wat hen door Harsco wordt aangeleverd. Maar Harsco krijgt ook een aangifte, dat klopt. We zullen dat doen via de redenering dat als je nauw samenwerkt met een ander, en je dezelfde problematiek veroorzaakt, dat je dan ook gezamenlijk strafrechtelijk verantwoordelijk bent." 

Heeft het afketsen van de overname van Tata Steel door het Zweedse concern SSAB deze zaak in een stroomversnelling gebracht?  

"Ja, qua planning, en het naar buiten treden, heeft dat absoluut alles in een stroomversnelling gebracht. Kijk, als een Zweeds bedrijf enorm onderzoek doet naar de duurzaamheid van het bedrijf Tata, en zij tot de conclusie komen dat de deal afketst omdat er juist op dat gebied haken en ogen aan zitten, dan is dat ondersteunend voor de aanklacht die wij in voorbereiding hebben. En dan is dat een van de argumenten om te stellen, dat ook na zorgvuldig onderzoek in het buitenland, dat het helemaal niet goed gesteld is met de duurzaamheid van Tata. Terwijl zij altijd anders beweren." 

Welk bewijs is er dat Tata het milieu verontreinigt?  

"Je kijkt naar het overtreden van de regels, en het niet melden door Tata zelf van allerlei incidenten. Dat is zo structureel en gebeurt op zo'n grote schaal, dat daaruit ook de overtreding van de regels kan worden afgeleid. En in de wet staat dat als je opzettelijk stof in de lucht brengt, en je doet dat wederrechtelijk, zonder je te houden aan de regels die er zijn, dan is dat strafbaar. Dan valt dat gewoon onder de strafwet, en dat is precies het onderdeel waarvan ik denk dat dit een geslaagd argument is om het Openbaar Ministerie te bewegen die vervolging op te starten." 

"Natuurlijk is het zo dat het Openbaar Ministerie nog van alles zal gaan onderzoeken, om de vervolging handen en voeten te geven. Maar het begin van het bewijs is gelegen in  bijvoorbeeld de grafietregens die veroorzaakt zijn door het overtreden van de milieuregels door Harsco en het samen en in vereniging gepleegd hebben hiervan met Tata. En dat erkent Tata ook.

Er zijn op Youtube voldoende filmpjes te vinden, onder andere van een bijeenkomst van bewoners met vertegenwoordigers met Tata, waaruit blijkt dat Tata zegt: alles wat Harsco doet, dat doen wij, dat is onze schuld. Tata heeft ook de dwangsommen voor Harsco betaald, dus dat is qua medeplegen, wat een belangrijk onderdeel in het strafrecht is om het bewezen verklaard te krijgen, als je een zaak uiteindelijk bij de strafrechter hebt, is dat een belangrijke uitlating van Tata." 

"Die grafietregens zijn nu niet achter de rug. Ik bedoel: de overtredingen met betrekking tot het kiepen van slak door Harsco zijn nog steeds niet opgelost. Maar dan hebben we ook nog de kooks 2-fabriek, waar de ovens zo lek zijn als een mandje, en waar je te maken hebt met installaties die niet functioneren, waardoor met de regelmaat van de klok problematiek ontstaat bij het afgieten en het koudmaken, blussen, van hete steenkolen." 

Wat is het uiteindelijke doel van de aanklagers? 

"Als we alleen maar zouden willen dat Tata zich houdt aan de milieuvergunning, zouden we een andere route hebben gekozen. Maar die andere routes hebben tot niets geleid. Wat zij nu willen, dat er daadwerkelijks iets gebeurt. Dat Tata beseft dat als ze dit 'ontembare monster' , zoals ze haar eigen bedrijf noemt, niet in bedwang kunnen houden, dat de sanctie die daar op staat strafrechtelijke vervolging is."

"Dus ze willen erkenning van de ernst van de overtreding op strafrechtelijk niveau. Dan is er van alles mogelijk: dan kunnen er dwangsommen worden opgelegd, er kunnen enorme boetes uit voortvloeien, het kan ook zijn dat de strafrechter besluit om het bedrijf stil te leggen, en uiteindelijk zouden de feitelijke leidinggevers, als het vergrijp bewezen wordt verklaard, zelfs een gevangenisstraf opgelegd krijgen. Dus ze willen dat er iets gebeurt waardoor het stopt, waardoor zij als vrij hebben, en ze willen de natuur in, zij daar met volle teugen daar kunnen inademen. Ze willen hun gezondheid beschermen, en zien zich genoodzaakt om deze onconventionele stap te doen."