Hoe het vreugdevuur Opperdoes ondanks maatregelen tóch uit de hand liep

Naar verluidt begint de traditie op oudjaarsdag eerst nog zonder vuur. Met brommers en auto's wordt dan door het dorp gescheurd. In de loop der jaren ontstaat het vreugdevuur. Midden in het dorp bij de Gouw. 

Maar het vuur beperkt zich niet tot het aansteken van hout. Aanhangers met matrassen en zelfs caravans worden in brand gestoken. In 2018 gaat het mis als er banden in het vuur worden gegooid. Als de brandweer komt om te blussen, worden de hulpverleners met vuurwerk bekogeld door omstanders.

Tekst gaat verder onder de video.

Niemand wordt aangehouden. De politie deelt alleen waarschuwingen uit, omdat het om een grote groep gaat. Na het aanspreken van de omstanders wordt er gestopt met het gooien van vuurwerk en wordt het vuur alsnog geblust.

Veel Opperdoezers zijn dan ook wel klaar met het vreugdevuur, al durven veel bewoners dat niet hardop te zeggen. Maar wel Annie Rustenburg die pal aan de locatie van het vreugdevuur woont. "Het slaat helemaal nergens op om dit te doen. Echt niet normaal", zegt ze destijds.

Vuurwerkgooiers hebben spijt

Veiligheidsregio Noord-Holland Noord en toenmalig burgemeester van Medemblik, Frank Streng, spreken schande van wat er is gebeurd. De vuurwerkgooiers zelf laten anoniem weten spijt te hebben van hun daad.

Uiteindelijk mag het vreugdevuur het jaar erop gewoon doorgaan. Maar dan wel met extra maatregelen. Er komt een container om het vuur in aan te steken, zodat het niet te groot wordt. Er is extra toezicht en bovendien zijn er camera's geplaatst. En met succes, want in 2019 verloopt het rustig.

Nadat corona roet in het eten gooit, en het vreugdevuur niet door kan gaan, mag het eind 2022 weer. Opnieuw met strenge maatregelen. Uit documenten die NH en WEEFF hebben verkregen via een verzoek op de Wet open overheid, blijkt dat er intensieve voorbereidingen zijn geweest.

Vreugdevuur toestaan uit angst voor problemen

Er is geen organisatie en er wordt ook geen vergunning aangevraagd. De gemeente gedoogt het "omdat de inschatting is dat er anders een probleem voor de openbare orde ontstaat", zo valt er te lezen in de documenten. Maar het betekent ook dat de gemeente er veel werk aan heeft.

In november volgt er een risicoanalyse van de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord, met daarin een uitbreid uitgewerkt scenario met mogelijk gevolgen. Het voorstel is om er een container neer te zetten 'om de brandomvang te beheersen'. Ook luidt het advies om de brandweer niet te laten blussen in aanwezigheid van publiek, zonder dat er ondersteuning is van de politie.

Diezelfde politie komt met een verzoek om de Gouw aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied. Dat maakt preventief fouilleren mogelijk. 'Een effectief middel om mensen ertoe te bewegen dat ze geen (zwaar) vuurwerk, wapens en/of explosieven bij zich dragen, zo valt er te lezen. 

Vooraf gebiedsverbod uitgedeeld

Ondertussen valt bij de ouders van een minderjarige jongen een gebiedsverbod voor oudjaarsdag op de mat. Vanwege het verstoren van de openbare orde een jaar eerder mag hij niet in de buurt van de Gouw komen. "Ik hoop dat u ook zelf het gesprek met hem aan kunt gaan over het door hem vertoonde gedrag", sluit toenmalig waarnemend burgemeester Dennis Straat de brief af.

Begin december wordt er bij het Openbaar Ministerie een verzoek tot cameratoezicht ingediend, en bovendien gevraagd om een koppel politieagenten beschikbaar te stellen voor Opperdoes op oudjaarsdag. Ook wordt de bedachte strategie voorgesteld, zoals die eerder met de veiligheidsregio is besproken. 

Hoe het toch weer uit de hand liep

Nadat een parkeerverbod is ingesteld en borden zijn geplaatst, volgt op 31 december in de ochtend nog een briefing over de te volgen strategie. Een toezichthouder wordt toegevoegd om het vreugdevuur in de gaten te houden. 

Via WhatsApp worden berichten en foto's gedeeld over hoe het gaat. Hoe er in een Facebookgroep bijvoorbeeld wordt gesproken over het in brand steken van de camera of er een zak overheen te trekken.

Tekst gaat verder onder de foto's van het vreugdevuur, gemaakt door toezichthouders:

Om 17.11 wordt er geappt: "Ik krijg info binnen dat er al wat klaar zou staan: caravan, autobanden en brandstof. Maar of ze het daar gaan aansteken is de vraag." Ondertussen blijkt ook het livebeeld van de camera uit te zijn gevallen. De accu was leeg door te intensief gebruik. De beelden zijn wel opgenomen. 

Toch lijkt het allemaal rustig te verlopen. Om 18.30 uur krijgt waarnemend burgemeester Dennis Straat bericht dat het goed is gegaan: "Opperdoes is klaar, iedereen is weg. De container wordt zo geblust en afgevoerd."

App burgemeester: 'Onbegrijpelijk en onacceptabel'

Maar twee uur later krijgt hij opnieuw bericht dat een kwartier nadat alles weg was gehaald er een caravan de Gouw op was gesleept en in brand is gestoken. "Politie en brandweer zijn ter plaatse." Straat reageert boos: "Onbegrijpelijk en onacceptabel. Hou me op de hoogte!"

Tekst gaat verder onder de foto.

Tegen kwart voor tien is de rust teruggekeerd, al is de politie er niet gerust op en schaalt op in Opperdoes. "Oké, laten we er het beste van hopen", beantwoordt de burgemeester. Het blijft daarna rustig, maar voor de gemeente is de maat vol met het vreugdevuur.

Naast alle inzet van personeel kosten beveiliging, camera's, verzekering en de container de gemeente ook nog eens enkele duizenden euro's. Dit jaar wordt dus alles anders. Geen vreugdevuur meer, maar een heuse dorpsbarbecue. Georganiseerd in overleg met de bewoners.