Het moet een bak zijn van Ikea, of van Blokker. Zo’n grote doorzichtige kist waar mensen normaal gesproken campingspullen in bewaren of het overbodige speelgoed van kinderen. De bak die Maaike Polder al bijna een jaar met zich meesleept, ruikt bij het openen naar benzine. En de op het oog onschuldige inhoud – kleding, sieraden, een kinderschoentje, wat pasfoto’s – arceren een probleem dat de provinciegrenzen van Noord-Holland ver overschrijdt. “Deze kist vertelt écht een veel groter verhaal”, zegt Polder.
Maaike Polder is verslaggever in Alkmaar. Ze werkt bij ons, bij NH. Normaal gesproken schrijft en filmt ze over ongelukken, moorden, branden en andere gekkigheid. Maar het afgelopen jaar werd vrijwel al haar tijd opgeslokt door heel andere kwestie.
Een kwestie die begon op het strand van Egmond aan Zee, die aanvankelijk een berichtje opleverde op deze site, maar nu – precies een jaar later - een podcast van liefst zes afleveringen is geworden.
Een verhaal over een aangespoelde vluchtelingenboot, die nog vol met persoonlijke spullen bleek te zitten. En die spullen zitten in de bak die ze meesleept.
"Het liet me maar niet los", vertelt Polder op het strand van Egmond. Vanaf het terras van een strandtent kijken we uit over zee, die zich vandaag in de laatste stralen van de herfstzon van zijn rustigste kant toont. “Een jaar geleden kreeg ik vroeg in de morgen een appje", zegt Polder.
"Vier pasfoto’s van een klein jongetje. Dat trok ik niet”
"Dat ik contact moest opnemen met de kustwacht. Er zou een vluchtelingenboot zijn aangespoeld. Het was heel vreemd: er zaten ook een paar foto’s bij het bericht. Bij de vierde barstte ik in huilen uit. Vier pasfoto’s van een klein jongetje. Dat trok ik niet."
In de uren erna tekenden de eerste contouren van een veel groter verhaal zich al af. De vluchtelingenboot van dik, groen rubber kwam in de loods van de strandvonderij terecht. En daar haalt strandvonder Marco Snijders het ene na het andere item uit de opblaasboot.
Polder laat de spullen zien – een jaar na dato slaat nog steeds een heftige benzinewalm van de spullen af. Polder houdt een ketting omhoog met daaraan een hangertje in de vorm van Afghanistan. En in een boekje vond ze een echo van een zwangere vrouw. “Daar in die loods voelde ik plots dat het om échte mensen ging.”
Mensen die ergens op zee, in de grote driehoek tussen Nederland, België, Frankrijk en Groot-Brittannië van boord moeten zijn gehaald. Of mogelijk zelfs zijn verdronken. Polder mag de achtergelaten persoonlijke eigendommen meenemen – de strandvonder handelt daarmee tegen alle protocollen in. En de kans is groot dat hij daar gedonder mee krijgt. Maar Snijders vertrouwt 'r en wil dolgraag weten wat er in de rugzakken zit, die hij op het strand vindt.
En terwijl de spullen aan de waslijn op haar balkon hangen te drogen, weet ze het zeker: ze wil het verhaal vertellen van al die mensen die met deze boot, met dit groene gevaarte, op zoek gingen naar geluk. “Ik dacht echt: dit is zo bijzonder, ik heb hier nog nooit van gehoord. Ik moest en zou weten hoe die spullen hier in mijn Egmond aan Zee aangespoeld waren.”
Polder volgde eerst haar journalistieke hart, belde Jan en alleman en kwam erachter dat de vluchtelingenboot van Egmond lang niet het enige gestrande scheepje is. In die periode kreeg de kustwacht liefst 151 meldingen.
Meldingen die los van elkaar nog geen bericht in de media opleverden, maar samen een groot internationaal probleem agendeerden. “Ik was gisteren nog op Texel”, zegt Polder. “Ook daar spoelen tot op de dag van vandaag tassen aan, en spullen van vluchtelingen. Maar toen ik vorig jaar ging bellen, wist eigenlijk niemand wat er nou precies aan de hand was.”
In deze video laat Maaike de plastic doos met spullen uit de vluchtelingenboot zien (tekst gaat eronder verder):
Maaike op strand Egmond - NH Nieuws
Polder besloot haar microfoon aan te slingeren, te bedelen om tijd bij haar leidinggevenden en startte een ontdekkingstocht naar de herkomst van de boot, en van de opvarenden ervan.
Het bracht haar door heel Europa, in België, in Frankrijk en uiteindelijk zelfs in Groot-Brittannië. “Maar het is ook een Noord-Hollands verhaal. Heel erg zelfs, omdat de hoofdpersonen hier vandaan komen. Strandvonder Marco bijvoorbeeld. Nou, je moet maar luisteren: veel Noord-Hollandser en nuchterder ga je het niet krijgen."
"Het is hier simpelweg geen nieuws meer"
"En daarbij: als ik hem als lokale journalist niet had leren kennen, had hij me nooit de spullen willen geven. Hoe internationaal dit verhaal ook is: het heeft echt een kern die hier op het strand van Egmond aan Zee ligt.”
Of ze de opvarenden van haar boot heeft gevonden, wil ze nog niet vertellen. Daarvoor kunnen mensen vanaf vandaag naar de podcast luisteren. “Zonder te spoilen, kan ik wel zeggen dat ik in Calais ben geweest, op de plek die ook wel bekend staat als de Jungle van Calais. Een plek waar veel vluchtelingen proberen op de boot te stappen naar Engeland.”
"Het is heel gek", zegt ze. “Daar reed ik vroeger langs met mijn ouders, met de vouwwagen. Tien jaar geleden was het nieuws dat die vluchtelingen daar zaten, maar nu, vandaag de dag, speelt zich daar nog steeds een humanitaire ramp af."
"Afgelopen maand is een jongen van zeventien dood aangespoeld omdat zijn rubberboot te vol was. En een vrouw van 24 verdronk in het Kanaal; kampen zijn met traangas ontruimd. Alleen lees je het nauwelijks. Het is simpelweg geen nieuws meer. Alleen weet ik wel beter nu, door die spullen die in Egmond aan Zee zijn aangespoeld. Maar er is meer dan dat. Tijdens mijn zoektocht ben ik steeds op zaken gestuit die me alert hielden en nieuwsgierig. Er zijn zoveel dingen waar ik niets van wist.”
De podcast van Maaike is een zoektocht naar het verhaal áchter al die gevonden spullen de spullen. “Wat mij het meest is bijgebleven na een jaar onderzoek? Wat mensen ervoor over hebben als ze echt wanhopig zijn. Hun leven bijvoorbeeld. Ik heb in Engeland mensen gesproken die ook op zo’n soort bootje hebben gezeten. En hun verhalen hebben me verdrietig gemaakt. Ze zijn na alle ontberingen nog steeds doodongelukkig. Voor mij voelt het alsof ze hun hele vlucht voor niets hebben ondernomen.”
“Het geluk waar ze naar op zoek waren, bestaat niet. Of in ieder geval niet voor hen.”
De podcast De Egmondse vluchtelingenboot is vanaf vandaag te beluisteren via Spotify en andere podcastkanalen. Al het nieuws over de zoektocht vind je op nhnieuws.nl/vluchtelingenboot. Luister hier alvast de trailer: