Veel inwoners van de elf Haarlemse wijken waar de gemeente betaald parkeren wil invoeren, voelen zich voor het blok gezet. Het stadhuis wordt overspoeld met inspraakreacties en een petitie tegen het plan is al meer dan 7.600 keer ondertekend. Volgende week woensdag is de inspraakperiode voorbij. Maar heeft inspraak, reageren en participeren nog nut? De Haarlemse parkeerwethouders zeggen van wel, "maar gereguleerd parkeren voeren we sowieso in."
'Gereguleerd parkeren', zo heet dat in politiek en ambtelijk jargon. 'Betaald parkeren' noemen de autobezitters het op straat, want je moet betalen voor een plek. Het is tekenend voor hoe het gesprek over het omstreden beleid in Haarlem op dit moment wordt gevoerd. De burger voelt het in de portemonnee en ervaart het alsof het recht op een auto wordt ontnomen. De gemeente wil regelen dat de straten minder vol staan met stilstaande auto's en vast staat met verkeer.
NH Nieuws ging op basis van voorafgaande reportages, gesprekken op straat en reacties op social media zoals de Facebookgroep 'Nieuws uit Haarlem en omstreken' in gesprek met beide wethouders die verantwoordelijk zijn voor het parkeerbeleid: Bas van Leeuwen (D66) en Robbert Berkhout (GroenLinks). Vooral het gevoel van overdonderd zijn en het gevoel van niet serieus genomen worden, roept veel reacties op onder de Haarlemmers.
Deze breuk met het beleid tot nu toe valt de Haarlemmers erg rauw op hun dak. Zeker in wijken waar nog niet zo lang geleden in een enquête werd aangetoond dat ze het betaald parkeren niet hoefden, omdat de bewoners zelf het niet als te druk ervoeren.
Van Leeuwen: "Als mensen zeggen 'u heeft tegen ons gelogen' omdat u een enquête heeft gehouden over het draagvlak voor gereguleerd parkeren, dan klopt dat feitelijk niet helemaal. Er staat in dat onderzoek dat als de wijk het niet wil, wij een jaar lang het (parkeervergunningen, red.) niet meer zullen voorstellen. En in deze elf wijken beginnen wij pas vanaf begin 2024 met het invoeren, verspreid tot 2026. Dus dan is er meer dan een jaar verstreken."
Berkhout: "Maar het ook is geen breuk met het beleid. We hebben een jaar geleden al een mobiliteitsbeleid vastgesteld waarin dit was opgenomen. En er is eigenlijk alleen maar één extra criterium aan het beleid toegevoegd. Als er meer dan 85 procent parkeerdruk is in de straten, dan gaan we interveniëren. Als het te vol wordt in de wijken, dan grijpen wij in. Die norm hebben wij als Haarlem niet zelf bedacht, dat doet een autostad als Rotterdam ook. En het draagvlakonderzoek blijft nog steeds, als bewoners zelf overlast ervaren en gereguleerd parkeren in willen voeren in wijken waar die norm nog niet is gehaald."
"En voor ons komt het niet uit het niets", stellen de beide parkeerwethouders. "Wij zijn al veel langer bezig met de verdeling van de schaarse ruimte in de stad. Als er tienduizend woningen bij moeten komen, betekent dat ook nog meer auto's. We zetten een stop op dat het er niet meer auto's worden dan er nu rondrijden. Dat helpt uiteindelijk de bereikbaarheid van de stad."
Hebben jullie bedacht om een kwestie met zo veel impact en emotie, die toch wel te verwachten was, een informatieavond te organiseren of in ieder geval een brief huis-aan-huis te verspreiden?
Van Leeuwen: "Dat hebben we wel overwogen, maar ons lijkt toch dat zo'n avond veel beter is voor de hoe-vraag. Over met welke voetbalclub of welke volkstuinvereniging we rekening mee moeten houden."
Berkhout: "We willen het overzichtelijk houden. Dit is stadsbreed een keuze is die we moeten maken voortvloeiend uit het mobiliteitsplan, zoals we dat indertijd ook deden met bijvoorbeeld bij de locatiekeuze voor de verslaafdenopvang van Domus +. Dan merk je dat als we uitgebreid gaan participeren in de buurt, er een verwachting ontstaat dat het er niet gaat komen. En als wij dan beslissen dat het er dan toch komt, dan ontstaat er woede. En dat wilden we hier voorkomen."
'Het gaat niet van tafel, omdat mensen denken 'wij komen met honderd man naar een bijeenkomst'"
"De uitgangspunten staan nu in het mobiliteitsplan dat we een jaar geleden hebben vastgesteld. En dat staat nu na de verkiezingen ook in het coalitieakkoord. Het gaat niet van tafel, omdat mensen denken 'wij komen met honderd man naar een bijeenkomst'. Ik denk dat dat meer boosheid met zich meebrengt."
Dat is dus een les die jullie geleerd hebben uit de participatie rondom Domus+?
Berkhout: "Ja. Wij gaan bij dit soort vraagstukken niet over één nacht ijs. Misschien komt dat straks ook wel bij het vraagstuk over opvang van statushouders en asielzoekers om de hoek kijken. Maar die keuzes moeten wij maken. Die moeten wij uitleggen en toelichten. Maar dan zeggen wel dat we in gesprek gaan over hoe we dat in elke wijk specifiek gaan doen. En dan is er nog best wel wat mogelijk."
Tekst gaat door
Meedenken, meedoen of meebeslissen?
De gemeente Haarlem gaat juist deze maand haar participatie- en inspraakbeleid aanscherpen. Vaak wordt er achteraf bij grote projecten in de stad, van grootschalige woningbouw of inderdaad de plek voor opvang van zwakkeren in de samenleving, gezegd dat die participatie 'niet netjes' is verlopen.
Nu is in kaart gebracht wanneer burgers alleen worden geïnformeerd, er draagvlak moet worden gecreeërd of dat burgers nog iets in te brengen hebben en zelfs actief mogen meedenken of zelfs meedoen. Dit laatste wordt bijvoorbeeld toegepast op het afgebrande Posthuis in het Zaanenpark, waar burgers gevraagd hebben of ze het zelf mogen opknappen en daarna ook in bezit mogen krijgen.
Maar voor zogenoemde stadsbrede zaken als het parkeerbeleid vindt de gemeente dat er alleen maar duidelijk geïnformeerd moet worden en hooguit het parkeerbeleid 'aangescherpt' kan worden. Wethouder Robbert Berkhout, die over de praktische uitvoering gaat, noemt bijvoorbeeld het 'Canadees parkeren'. Dan is de straat zo smal dat aan beide zijden de auto's met één kant op de stoep staan geparkeerd. "Waarschijnlijk gaan we dan praten over parkeren aan één zijde van de straat als het gereguleerd parkeren daar wordt ingevoerd. En dan moeten we het ook hebben over meer parkeergarages over andere plekken waar de auto's wel kunnen staan."
Deze werkwijze heeft de Schalkwijkse buurt Meerwijk al aan den lijve ondervonden. En daar liepen de emoties ook hoog op. In die discussie heeft wethouder Berkhout al toegegeven dat de participatie te onduidelijk ingezet was. En dat ook de ambtelijke en politieke jargon het draagvlak niet ten goede kwam.
Petitie
Dat nu ook de emoties hoog oplopen, zet de beide wethouders wel aan het denken. Op de laatste dag van de inspraakperiode volgende week woensdag krijgen ze de petitie van Haarlemmer Marnix Langeveld. Meer dan 7.600 mensen hebben deze ondertekend.
"Natuurlijk doet dat iets met je als bestuurder", zegt Robbert Berkhout. "We moeten dat wel serieus nemen." En ook Bas van Leeuwen snapt het chagerijn. "Ik zou dat als bewoner ook hebben, denk ik. Maar als ik er op een verjaardag op wordt aangesproken dat het toch niet zo druk is in hun wijk, dan stel ik vast dat zij hun auto ook op de hoek van de straat neerzetten 'omdat iedereen dat toch doet'. Terwijl het niet mag, binnen vijf meter vanaf een hoek, omdat dan de veiligheid in het geding is."
Van Leeuwen: "We hebben met z'n allen een beetje zitten te slapen in Haarlem. De afgelopen decennia zijn bepaalde buurten zo veel meer verblikt. Als historische stad hadden we dat niet moeten willen. Je hebt nu mensen die van Amsterdam naar Haarlem verhuizen en dan een eerste en een tweede auto kopen. Terwijl ze in Amsterdam ook zonder auto toekonden. Kijk dan om je heen, hier hebben we ook een historische binnenstad en in het noorden veel jaren '20-, en '30-wijken waar niet meer ruimte is dan de wijk in Amsterdam waar je vandaan komt. Hoezo denk je dan dat dat hier wel past?"
"We hebben met z'n allen een beetje zitten te slapen in Haarlem. De afgelopen decennia zijn bepaalde buurten zo veel meer verblikt"
Jullie beroepen je op het coalitieakkoord na de verkiezingen. Maar bij die verkiezingen had maar iets meer dan de helft van de Haarlemmers het vertrouwen in de politiek om überhaupt te stemmen. In hoeverre is er dan draagvlak voor die keuzes die jullie stadsbreed nemen?
Berkhout: "De vraag is wiens belangen je dient. Hoe de stad er nu voor staat is dat de rolstoel en de kinderwagen niet over de stoep kan. Die zitten niet in groten getale op de publieke tribune van de raadszaal. Maar daar zijn wij als bestuur van de stad wel voor. In Haarlem gaan 75 procent van de vervoersbewegingen onder de 15 kilometer per auto. Als we dat aantal flink kunnen terugdringen, dan hebben straks de mensen die afhankelijk zijn van de auto straks echt meer de ruimte."
Van Leeuwen: "Mensen die boos zijn over ons parkeerbeleid zijn vaak dezelfde mensen die boos zijn dat er geen woningen meer zijn. Maar om iets te doen aan die woningen, moeten we iets doen aan het parkeren. Dan moeten we kijken hoe we anders kunnen reizen, anders staat straks de hele stad stil. Dus rij je met je e-bike naar een hov-verbinding, zodat de loodgieter die afhankelijk is van zijn bedrijfsbus wel de weg op kan. Of de invalide wel ruimte voor zijn auto voor de deur heeft."
Berkhout: "We wisten dat we niet een populair besluit namen over iets waar de Haarlemmers voor moeten gaan betalen. We wisten dat het niet tot een juichstemming zou leiden. Er is veel boosheid. Maar ik vind het hoopvol dat steeds meer mensen erkennen dat we niet achterover kunnen leunen, want daar wordt het niet beter van. Het gesprek is nu wel op gang gekomen."
De wethouders reageren op de vragen en stellingen die geuit zijn op social media over het nieuws dat Haarlem in elf wijken gereguleerd oftewel betaald parkeren wil instellen:
1. 'De auto is in Haarlem een melkkoe en de gemeente is een zakkenvuller
Wij willen er niet aan verdienen. We leggen er zelfs voor het eerste jaar op toe. We moeten ook investeren, in handhaving, bebording, parkeermeters, een ict-systeem om je digitaal aan te melden, het afgeven van vergunningen. Een deel is eenmalig inderdaad, een ander deel structureel.
We rekenen het op verzoek van raadscommissie nog een keer door. We willen laten zien dat we er niet op verdienen. En als we het tarief voor de eerste vergunning op vijftig euro zetten, dan was de emotie niet anders geweest.
En het gaat hier om 9,5 euro per maand extra voor het hebben van een auto. Dat is heel veel voor iets wat nu gratis is, zeker in deze tijd. Maar op het totaalplaatje aan kosten voor een auto zoals het Nibud voorrekent (het hebben van een auto kost volgens dit onafhankelijk kennis- en adviescentrum tussen de 340 en 670 euro per maand), is het maar een tientje dus.
2. Waarom krijgt de derde auto geen vergunning?
Concreet heeft maar 2 procent van alle Haarlemse huishoudens een derde vergunning nodig. Dat zijn 1.200 auto's van in totaal 60 duizend auto's in de hele stad. Het wegvallen van de derde vergunning kan in overvolle wijken wel al een verschil maken.
3. Waarom een vergunningplafond voor het aantal auto's per huishouden?
Landelijk verhuizen er per jaar 8 procent van de inwoners. Als je dat optelt bij vrijgekomen parkeerplekken van derde vergunning, de vreemd parkeerders die er niet meer zijn, dan kan je volgens ons al een flinke verlichting van de parkeerdruk bereiken.
In ons raadsvoorstel staat dat als mensen naar zo'n wijk verhuizen, je de eerste vergunning krijgt en voor de tweede op de wachtlijst komt te staan. De raadscommissie wil nu dat wij onderzoeken wat het effect is als de nieuwe bewoners voor allebei de vergunningen op de wachtlijst komen. Dan kan je wellicht sneller je doel bereiken.
4. En mag ik naast mijn twee auto's dus mijn bedrijfsbus niet in de straat parkeren?
Daar hoeven ze niet bang voor te zijn. Ze kunnen gewoon een bedrijfsvergunning krijgen. Dat is dus zoiets om nog eens goed naar te kijken, dat we die gerusstellende boodschap beter overbrengen. En een busje voor je aannemer die je huis verbouwt, kan gewoon een ontheffing voor een dagdeel krijgen.
5. Aternatieven zijn nog niet op orde. Het openbaar vervoer is nog niet optimaal. Er zijn nog niet voldoende fietsstallingen bij het station, niet genoeg parkeergarage's en er zijn nog te weinig deelauto's.
Daar werken we hard aan. Laatst ook nog het bericht dat we 15 miljoen voor het busstation krijgen met meer fietsenstalling. We zijn druk bezig met een nieuw busstation in Haarlem- Zuid. En alle straten die we herrichten krijgt de fiets veel meer ruimte.
We willen een parkeergarage onder het Sonnebornterrein (woningbouwlocatie aan het Spaarne in Haarlem-Noord, red.) realiseren en laatst is er weer een deelautoproject in de Indischebuurt gekomen, omdat bewoners zelf dat wilden en daarvoor een provinciale wedstrijd hadden gewonnen.
De snelfietsroute van Haarlem naar Amsterdam is bijna klaar en in de stad willen we een paar knelpunten snel wegwerken.
Maar als we nu wachten met het invoeren van gereguleerd (en dus betaald) parkeren, dan wordt het probleem groter! Als we tien jaar wachten dan hebben we er twee parkeergarages bij en goede doorfietsroutes door de stad. Maar dan heb je ook 10 duizend woningen erbij. Het is lastig om tegen de Haarlemmers van nu te zeggen dat als we dit nu niet doen, dat Haarlemmers over tien jaar best wel boos zijn dat het het nu niet hebben gedaan.
Meer nieuws uit Haarlem e.o.?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit Haarlem en omgeving. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Haarlem.
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]