Twee veroordelingen, maar voorkomen die nieuwe aanslagen op Poolse supermarkten?

De twee mannen bekenden twee weken geleden in de rechtszaal vorige zomer op 28 juni een mijn te hebben neergelegd bij de Poolse supermarkt in Beverwijk. Ze waren ook herkenbaar op camerabeelden van de supermarkt. 

Ze zeiden via een contactpersoon opdracht te hebben gekregen de landmijn 'als intimidatie' neer te leggen. Ze zouden niet hebben geweten dat de mijn, kabel en accu in de tas die zij van hem kregen daadwerkelijk levensgevaarlijk waren. De mijn en/of kabel zou nep zijn geweest, dachten zij. 

Geen weet

S. zei: "Ik wist dat het ding een bom moest voorstellen, maar ik heb geen verstand van die dingen. Ik moest 'm alleen neerleggen, benzine over de deur gieten, de draad uitrollen, de accu ernaast zetten, weer weggaan en de politie bellen."

Bovendien zeiden hij en K. geen weet te hebben van de twee eerdere aanslagen op dezelfde supermarkt, of drie andere explosies bij Poolse supermarkten in het land niet lang ervoor. En de klus was voor beiden een gemakkelijke manier om snel een bedrag van rond de 250 euro te verdienen.

Het roept de vraag op hoe gemakkelijk het is voor de onbekende opdrachtgever(s) om in de toekomst weer nieuwe, andere beïnvloedbare en/of kwetsbare loopjongens te rekruteren voor soortgelijke aanslagen of pogingen daartoe. 

De opdrachtgevers, of bedenkers van de aanslagen lijken in ieder geval nog niet gepakt te zijn. Eén verdachte zou volgens het OM wel een 'coördinerende rol' hebben gehad. 

Mentaal kwetsbaar

Er lijkt sprake van een patroon bij de verdachten van de aanslagen bij Poolse supermarkten: ook twee andere verdachten rondom explosies bij Poolse supermarkten willen hun opdrachtgever niet prijsgeven, en werden 'mentaal kwetsbaar' genoemd. 

Zo zal een andere verdachte, Hyron A. (20), misschien worden berecht als minderjarige, hoewel hij bekende drie bommen te hebben geplaatst van de vijf die wél zijn afgegaan.

In 2020 en 2021 waren er explosies bij Poolse supermarkten in Beverwijk (twee), Aalsmeer en het Noord-Brabantse Tilburg en Heeswijk-Dinther. Ook waren er andere incidenten in Beverwijk, Rotterdam, Panningen en Lelystad.

Supermarkt gesloten

Burgemeester Martijn Smit vond het na de vondst van de landmijn in juni in ieder geval welletjes: de schrik zat er zeker na de eerdere 'succesvolle' ontploffingen goed in, in Beverwijk en hij sloot de supermarkt. Die is sindsdien niet meer opengegaan.

Wel was het kort daarna weer raak in Beverwijk: een paar dagen later, op 3 juli, werd opnieuw een explosief gevonden. Dit keer bij een ander pand aan de Breestraat. Daar had eerder óók een Poolse supermarkt gezeten. Hoewel het bord er nog hing, was die supermarkt al een tijdje weg.

'Zeer gewelddadige opdracht'

Toeval of niet, sindsdien zijn er in Beverwijk geen incidenten rondom Poolse (oud-)supermarkten meer geweest. Ook in de rest van het land is het aantal incidenten afgenomen: alleen op 23 augustus ging in Lelystad nog een bom af bij een Poolse supermarkt, waardoor een deur uit de sponningen knalde.

De rechtbank liet vandaag weten de verklaringen van S. en K. rondom hun daden op 28 juni ongeloofwaardig te vinden. De rechters verwijten de verdachten zeer dat zij puur en alleen om wat geld te verdienen deze 'zeer gewelddadige opdracht' hebben aangenomen en daarmee het risico hebben genomen enorm veel schade aan te richten. 

S. krijgt 2,5 jaar onvoorwaardelijke celstraf. Hij zat namelijk nog twee voorwaardelijke celstraffen uit. Daardoor komt er nog eens 2 maanden brommen bovenop. K. krijgt jeugddetentie en een proeftijd onder voorwaarden, zoals verplichte behandeling voor zijn psychische problemen, het verplicht volgen van een studie en beschermd wonen.