Velsense lijsttrekker FvD over oude racistische appjes: 'waren geintjes'

Zelfs tijdens het interview via Zoom zit hij strak in het pak. "Eigenlijk loopt niemand in Forum voor Democratie (FvD) er zo bij. Ja, Thierry. En Hiddema natuurlijk!" IJmuidenaar Tommy Panis (27), noemt Baudet bij zijn voornaam, want ook hij loopt al even mee binnen de partij, vanaf 2015, toen FvD nog een denktank was.

Daarna werkte Panis mee als vrijwilliger, hielp hij bij campagnes, flyerde hij en was hij betrokken bij de oprichting van jeugdafdelingen (JFvD) in Haarlem, Utrecht, IJmuiden, alle plaatsen waar hij gewoond heeft. "Zo heb ik mij bewezen binnen de partij. Toen zeiden ze: we kennen je, we vertrouwen je. " 

En zo werd hij de eerste lijsttrekker van de Velsense tak. De landelijke partijpolitici houden zich bij uitstek bezig met (inter)nationale thema's als terugtreding uit de EU, het aanpakken van migratie en met kritiek op klimaat- en coronabeleid. Dus hoe ziet de gemeentelijke agenda eruit? De IJmuidenaar zegt de 'kernwaarden van de partij: vrijheid, schoonheid en leefbaarheid' verdedigen. 

Vrijheid

"Ik denk dat wij het woordje vrijheid beter vertalen dan andere partijen op lokaal niveau", zegt hij. Niet verrassend voor wie zich ook verdiept heeft in het landelijke partijprogramma: "Wij willen bijvoorbeeld een QR-loze samenleving." 

"De QR-code wordt namelijk ook lokaal geforceerd. Uiteindelijk bepalen raad en college wat de boa's wel en niet doen. Het college heeft afgelopen jaar besloten dat boa's toch echt horeca-ondernemers moesten lastigvallen, zoals bij TV-kok René Pluijm is gebeurd."

Pluijm overtrad de corona-regels op dat moment, maar de manier waarop dat werd opgelost, zint Panis niet: "Nu staat de Halkade leeg. Leegstand is een belangrijk thema voor de gemeente, en als reactie op hoe leeg het daar is, pesten ze een horeca-ondernemer weg. Een tv-kok die veel toeristen en mensen met zich meebracht." 

Defend IJmuiden

Wat wel weg mag, zijn de twee kunstwerken, Domestikator ('pervers schroot') en de bikinibar, beide van kunstenaar Joep van Lieshout. Kunst mag wat de lokale FvD-voorman betreft meer gaan over "schoonheid, helden en trots".

En, over trots gesproken, dat mag best wat meer in onze cultuur naar voren komen, vindt Panis. Een 'prachtig' voorbeeld daarvan vindt Panis de groep Defend IJmuiden. Een groep die onderzocht werd door de politie wegens misdragingen bij demonstraties.

"Zij vonden dus echt dat mensen te veel ingeperkt werden in hun vrijheden. Te veel druk kwam vanuit de gemeente om zaken te sluiten en met corona te veel vrijheden in te leveren. Zij stonden daar tegen op. Met Oekraïne heb ik daar ook over teruggedacht: dit zijn de mensen die voor Velsen sterven aan het front als er wel een conflict zou komen."

Tekst loopt verder.

Dat sommigen toch ook een andere, negatieve kant zien bij de groep, ziet Panis niet. Spandoeken met QAnon hashtags? "Geloof het of niet, ik ken QAnon niet echt." Intimiderend gedrag, zwarte kleding, doodskoppen, gezichtsbedekking? Daar heeft Panis begrip voor. "Mensen die zich uitspreken tegen corona of het coronabeleid, zoals Willem Engel, daar wordt wel tegen opgetreden op een manier die we al heel lang niet meer gezien hebben. Zoals het blokkeren van rekeningen." Misinformatie? "Niet gehoord toen ik ze op het Plein 1945 zag."

Hypocriet

Maar maakt nieuwkomer FvD kans mee te mogen doen in de lokale coalitie? Als het aan Panis ligt wel, het hoe en met wie, dat komt na de uitslag wel. De huidige grootste partij, Velsen Lokaal steekt Forum achter de schermen alvast de helpende hand toe met praktische zaken, laat Panis weten. "Zij laten zien hoe alles werkt, zorgen ervoor dat we als nieuwkomer op de hoogte zijn. Erg sportief."

Zoveel kan nog niet gezegd worden voor CDA en VVD. "Die hebben ons al in de media uitgesloten." Het heeft hem misschien niet verrast, maar wel verontwaardigd. "Ik vind het hypocriet en ondemocratisch."

Panis zou graag zien dat de vragen van de interviewers alleen over politiek zouden gaan, over het partijprogramma. Maar zeg 'JFvD' en veel mensen denken terug aan screenshots uit een appgroep uit 2017 met radicaal rechtse en racistische opmerkingen, die in handen waren gekomen van HP/De Tijd. 

"Geintjes", zegt Panis daarover. "Daar moet ik me elke week wel een keer voor verantwoorden. Ik snap het wel, maar ik word er ook moe van. Het was een borrelgroep, bedoeld voor memes en grappen. Ik zat daar ook in. Met tweehonderd anderen, van JFvD, maar ook van JOVD, Jonge Democraten (De jeugdafdelingen van VVD en D66) en veel andere mensen."

Dat kan kloppen: de naam van de appgroep was: 'Borrelvd', en zou slaan op meer partijen met het woord 'democratie' in de naam. Én benadrukt Panis: "Er zijn nog meer van dit soort schandalen geweest, met een aan de JOVD-gelieerde appgroep bijvoorbeeld. Het is niet alleen JFvD bij wie dit gebeurd is."

Jonge gasten

Ook moeten we niet te veel zoeken achter die zogenaamde geintjes in appgroepen, vindt de lokale lijsttrekker. "Met een borrel op, stuurt iemand wel eens een grappige afbeelding die écht niet kan, iets goors, of maakt iemand wel eens een beetje een te fout grapje", verklaart hij. "We waren allemaal jonge gasten! En dan probeerden we elkaar te overtreffen, dat kan voor een buitenstaander misschien hard overkomen."

Maar ging het niet ver? 85 uitgelekte A4'tjes met schuttingtaal, is niet niks. Panis: "Jongeren onder elkaar vinden dat grappig en die kunnen dan écht wel uit elkaar trekken wat gemeend is, of ironisch en grappig, of een beetje tegen de edgy meme kant aan. Maar zet je dat onder een vergrootglas in het nieuws, dan denken ouderen echt wel van: 'wat gebeurt daar?'"

Op de gelekte screenshots is bijvoorbeeld een meme van Anders Breivik te zien, die in 2011 in Noorwegen 77 mensen doodde, en van Brenton Tarrant die in twee Nieuw-Zeelandse moskeeën 51 mensen vermoordde en veertig verwondde. Beide handelden uit rechtsextremistische motieven.

'95% blank'

"Het punt is", vervolgt Panis: "Er zijn in de appgroep nooit oproepen naar geweld geweest, er is nooit geweld verheerlijkt. Het is altijd een beetje een fout geintje geweest. Het zou antisemitisch, racistisch en seksistisch zijn, maar er zaten veel mensen in met een joodse afkomst, mensen van kleur, en veel vrouwen."

Toch: op de gelekte screenshots is een paar keer een 'Tommy' te zien. Als ene 'Bart (met twee emoji's van de Nederlandse vlag)' zegt: "Ik zou letterlijk iedere ideologie aanhangen die Nederland weer 95% blank maakt met 0% moslims", zegt deze Tommy: "Oke soort van same (hetzelfde, red)", meteen gevolgd door "Oke same gewoon".

Nog een voorbeeld: dezelfde Bart vraagt: "En wat vind je belangrijker? De godsdienstvrijheid of dat moslims weggaan?" Waarop Tommy weer antwoordt: "Witte ethnostaat."

Ernaar gevraagd zegt Panis: "Ik ben me niet bewust van die appjes. Er is veel gezegd en gedaan in die groep, het zou kunnen zijn dat ik dat vergeten ben. Maar ik kan me niet voorstellen dat ik dat gezegd heb over die witte ethnostaat en over moslims. Maar als ik dat gezegd heb, als mijn hele naam daarbij staat, dan ja. Dan moet ik die screenshots zien."

Maar hij neemt er ook geen afstand van. "Nee, want als ik er nu afstand van neem, dan beken ik de ernst van de uitspraken, en ik geloof echt niet dat er sprake was van ernst bij die afbeeldingen en uitspraken. Het is namelijk gewoon echt een meme groep geweest van een klein beetje vrienden onder elkaar en een beetje lollig doen."

Vier Tommy's

En dat zijn naam er bij staat, zegt niet veel, zegt Panis: Tommy is volgens hem geen ongewone naam in deze whatsappgroep met tweehonderd leden. "Er zaten vier leden in die Tommy heten. Ik herinner me niet dat ik ooit iets in die groepschat gezegd heb. Ik weet wel dat ik er heel lang in gezeten heb en dat ik het allemaal voorbij heb zien komen."

Toch blijkt uit een analyse van NH Nieuws dat de apps wel degelijk van hem afkomstig zijn. 

Overigens lijkt hij ook in één gelekt geval de toon van een medelid een keer te willen matigen. Als iemand met de uitspraak "als Thierry koning wordt komt er duizend jaar vrede" aan Hitlers duizendjarige rijk refereert, zegt Panis: "normaal doen". 

En als een ander Tommy na een twistpunt heeft uitgemaakt voor 'normie', een term voor iemand die de heersende mening voetstoots aanneemt en geen vragen stelt, reageert hij met een met drie puntjes uitgebeelde stilte "...", en: "niet terminaal autisme hebben maakt je nog geen normie".

Op de man af

En nu op de man af gevraagd: wil je een witte ethnostaat?, zegt hij: "Nee zeker niet, ik denk dat diversiteit ook belangrijk is voor een gemeenschap."

Dat raakt aan een ander politiek onderwerp in het hier en nu waarover op nationaal partijniveau scherpe woorden vallen: wat vindt Panis als lokale lijsttrekker eigenlijk van de opvang van Oekraïense vluchtelingen?

"Dat zijn wel echt oorlogsvluchtelingen natuurlijk. We zien elke dag de bombardementen. Ik vind eigenlijk dat we steun moeten sturen aan buurlanden, zodat die de Oekraïners kunnen opvangen. Maar ook Velsen zal een deel van de 2.000 Oekraïners in de regio Kennemerland moeten opvangen. Dat zal in tijdelijke huizen moeten, maar waar? We lopen tegen onze eigen grenzen aan."

"Het vervelende is ook dat we hier een enorme woningnood hebben die nog nooit zo hoog geweest is. Ik zal ook te allen tijde de belangen van de Velsenaren proberen te behartigen, en me dus focussen op de woningnood aan de jongeren die hier wonen en blijven wonen."