HOORN - Ruim een jaar geleden was het nog maar een knotsgek idee, uitgewerkt op een tekening. Maar nu is het realiteit: Edwin ter Velde heeft een werkboot van afvalplastic gemaakt. Vandaag vaart hij ermee van Hoorn naar Amsterdam, om daar een duurzame lading af te geven en nieuw afvalplastic aan boord te nemen. Maar hoe komt zo'n bijzonder idee tot uitvoering en wat heb je ervoor nodig? NH Nieuws blikt terug en volgt vanmiddag de reis van de boot.
Het is juni 2019 als Edwin neerstrijkt op een stuk braakliggend terrein aan de Schelphoek in Hoorn. Hij en zijn vrouw Liesbeth zijn dan net een half jaar terug van een missie op Antarctica waar ze een tocht maakten met een zelfgemaakte terreinwagen van afvalplastic die op zonne-energie reed. Samen heeft het stel als doel: nooit meer iets weggooien.
Maar nu heeft hij een nieuw idee: een VOC-fluitschip maken van afvalplastic en daarmee de wereld rondvaren. Voor het zover is, maakt hij eerst een 17e eeuwse werkboot van afvalplastic. En daar wil Edwin vaart mee maken, met Sail 2020 wil hij meevaren met de werkboot van afvalplastic.
Het artikel gaat verder onder de video
Met een fluitschip van afvalplastic de wereld over - NH Nieuws
Startsein werkboot
In november wordt het officiele startsein gegeven voor de bouw van de werkboot. Onder het toeziend oog van vele aanwezigen wordt de boegbalk geplaatst op de houten mal die Edwin gebouwd heeft. De boot van afvalplastic wordt daar straks omheen gebouwd.
De werkboot wordt gemaakt in een zaagloods, die inmiddels verrezen is op het terrein aan de Schelphoek. De afgelopen maanden heeft Edwin de loods met vele vrijwilligers gemaakt, waaronder de 77-jarige Piet uit Berkhout. "Ze delen hun hele dagelijks leven hieraan, dus ze moeten natuurlijk wel gesteund worden", aldus Piet.
In december brengt Edwin de 'centen' aan. Dat zijn de buigzame latten waar straks de planken tegenaan komen.
Het artikel gaat verder onder de foto
Stadsjutters
Voor de bouw van het uiteindelijke VOC fluitschip is er zo'n 350 ton aan afvalplastic nodig. Stadsjutters uit de gemeente Hoorn helpen met het verzamelen van dit plastic, waaronder de 9-jarige Romy.
Met haar moeder gaat Romy al jaren samen de straat op om afval op te ruimen. Toen ze hoorde van het project van Edwin is ze ook fanatiek afvalplastic gaan knippen. "Als stadsjutter knip je afvalplastic, waar uiteindelijk weer planken mee worden gemaakt voor het fluitschip", legt Romy uit.
Het artikel gaat verder onder de video
PlasTIK #2 - Stadsjutter Romy (9) knipt afvalplastic voor bouw voc-schip - NH Nieuws
Maar niet ieder type plastic is geschikt om te gebruiken voor de bouw van de VOC-werkboot. "Er zijn grofweg zeven verschillende typen huishoudplastic", legt Liesbeth uit. Op iedere verpakking staat een aanduiding met een nummer. Liesbeth: "Wij gebruiken type 1, 2, en 5 om te knippen. Die zijn geschikt voor onderzoek en om te recyclen."
Romy is niet de enige die fanatiek verzamelt en knipt. Ook de 78-jarige Mia van Iersel doet mee. Ze heeft de hele creaclub bij de watersportvereniging de Karperskuyl opgetrommeld om mee te doen.
Het artikel gaat verder onder de foto
Off-grid
Het is inmiddels hartje winter en in de loods wordt hard aan de boot gewerkt. Edwin en de vrijwilligers die meehelpen, houden zich warm met een kachel. Er is verder op het terrein ook geen aansluiting op gas, water of licht. Er wordt dus off-grid gewerkt. De energie die ze gebruiken in de loods komt van gerecyclede accu's afkomstig van auto's van dealer Pieter Ursem uit Zwaag.
De boot vordert gestaag. Er wordt nu aan de kimgang gewerkt. "Dat is het eerste deel van de romp, daarvoor hebben we nu een mal gemaakt. De basis is er", legt Edwin uit.
Het artikel gaat verder onder de foto
Uitgegroeid tot sociale werkplaats
Het is februari en het zijn niet meer alleen Edwin, Liesbeth en een handjevol vrijwilligers die druk bezig zijn in de loods op de scheepswerf. Inmiddels werken ook cliënten van de dagbesteding en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt mee aan de bouw van de 17e eeuwse werkboot. Ze knippen afvalplastic, maken in hun werkplaats dakspanten voor de loods en maken kussens van oude zeildoeken.
"Al werkend ontmoet je elkaar. En dat is de rol die we hebben: mensen de gelegenheid geven om hier langzaam aan de slag te gaan en de stappen maken naar eigen werk ergens in de maatschappij", aldus Edwin ter Velde.
Het artikel gaat verder onder de video
PlasTIK #4: Reïntegreren door te bouwen aan VOC werkboot uit afvalplastic - NH Nieuws
"Ik heb heel lang naar de onderkant van de boot gekeken, maar daar komt nu eindelijk verandering in!", vertelt Edwin half februari met trots. De laatste zijplanken zijn op de werkboot bevestigd waardoor de boot nu van zijn mal getild kan worden. Edwin: "We hebben de werkboot nu omgedraaid en dan gaat het hard. Ik verwachtte dat we medio juli de boot voor het eerst te water gaan laten."
Het artikel gaat verder onder de foto
En dan is daar corona ...
En zo zit je in een werkplaats nog vol met vrijwilligers en andere mensen die hard mee werken aan de boot en zo is het er zo stil dat je er een speld kunt horen vallen. Ook de coronacrisis heeft invloed op Edwin en zijn vrouw. Cliënten van de dagbesteding, maar ook vrijwilligers kunnen opeens niet meer komen. En ook zijn doel: meevaren met Sail 2020 gaat niet meer door.
Maar Edwin is niet iemand die bij de pakken neer gaat zitten. Hij gaat door met de bouw van zijn afvalplastic VOC-boot en besluit om als alternatief in augustus op handelsmissie naar Amsterdam te gaan. Edwin: "Natuurlijk vind ik het jammer dat Sail niet doorgaat. Maar we gaan nu van handelskamer Hoorn naar handelskamer Amsterdam met een duurzame lading."
Inmiddels is het juni en de laatste spanten worden aan de boot openbaar. Edwin hoopt in augustus, rond de datum dat Sail zou zijn, met de boot naar Amsterdam te kunnen varen.
Het artikel gaat verder onder de foto
Onderzoek naar afvalplastic
Een werkboot van afvalplastic is niet het enige wat Edwin wil maken, zijn doel is een fluitschip. Maar om dat te bereiken moet er nog veel onderzoek gedaan worden naar de sterkte van het materiaal.
"Het gerecyclede afvalplastic moet twintig keer zo sterk worden, dan kan het gebruikt worden", legt Esmée Amsen uit. Ze studeert chemische technologie aan De Haagse Hogeschool en ze doet materiaalonderzoek naar het afvalplastic. Het is haar tijdens haar onderzoek al gelukt om het materiaal met factor vier stijver te maken.
Na de zomer studeert ze af op het project. "Ik hoop dat ik ook daarna nog bij kan dragen aan de bouw van het schip. Maar of mijn onderzoek ook echt de bouw mogelijk maken? Het is in ieder geval een goede start."
Het artikel gaat verder onder de video
Esmee doet onderzoek naar sterker gerecycled plastic voor bouw afvalplastic VOC-schip - NH Nieuws
Te water
En dan is het zover! Het is begin augustus en de boot is af. Met veel mankracht wordt de werkboot te water gelaten. En met succes, want Edwin vaart er ook nog een stuk mee. Alles is dus klaar voor de grote dag: de dag dat Edwin en Liesbeth met de boot naar Amsterdam varen om daar een duurzame lading te lossen en een vracht met afvalplastic mee terugnemen.
Volg de reis van de werkboot live bij NH Nieuws
De vaartocht van Hoorn naar Amsterdam is live te volgen bij NH Nieuws. Vanaf 13.15 uur is verslaggeefster Chantal Bos live bij de aftocht van de VOC-werkboot. Daarna zal zij een liveblog bijhouden over de rest van de reis.