Vier prangende vragen over het nieuwe RIVM-rapport over Tata Steel

Waarom weer een rapport?

Er zijn een hoop rapporten geweest over Tata Steel en gezondheid in de IJmond in de afgelopen jaren. Over giftige stoffen in de regio bijvoorbeeld, medicijngebruik, en over de bescherming van burgers door de overheid tegen gezondheidsgevaren.

In de afgelopen twee jaar ging het RIVM ook steeds duidelijker naar Tata Steel wijzen als schuldige voor gezondheidsrisico's. In 2021 zei het RIVM voor het eerst: hoe dichter bij Tata Steel, hoe meer giftig stof er te vinden is.

Tekst loopt door.

Dit onderzoek is een langverwacht vervolg. Voor omwonenden was de onderzoeksvraag namelijk nog niet eerder zo concreet als nu. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) vroeg de onderzoekers van het RIVM: 'Welke gezondheidsrisico's zijn er precies voor omwonenden door Tata Steel?'

In dit onderzoek, een 'proof of concept', volgt het RIVM giftige stoffen vanaf de uitstoot bij Tata Steel tot het precieze gezondheidsrisico voor de omwonenden. Eerder zijn delen van dat proces wel onderzocht, maar niet de 'hele keten', zoals RIVM het noemt.

Wat wordt er van dit onderzoek verwacht?

Brigitte van den Berg, wethouder in Beverwijk namens de IJmondgemeenten, zegt: "Ik hoop en verwacht dat dit 'proof of concept'-rapport van het RIVM de feiten biedt die we nodig hebben om nog scherper te werken aan een betere gezondheid en een betere leefomgeving voor de IJmond."

"Wij hopen met name dat de kooksfabrieken nu goed zijn onderzocht", vult Linda Valent van de Dorpsraad in Wijk aan Zee aan. "We weten, onder andere van de uitzending van EenVandaag dat die een grote bron zijn van PAK's (kankerverwekkende stoffen, red.)."

Valent: "Maar de data van Tata Steel laten veel minder PAK's-uitstoot zien, zelfs vijf keer minder. Het zou goed zijn als dat verschil opgehelderd wordt. Dus we hopen dat het RIVM niet alleen van de data van Tata Steel zélf is uitgegaan."

Tekst loopt door.

Wat weten we van eerdere onderzoeken?

De onderzoeken van de afgelopen jaren waren steeds slecht nieuws voor Tata Steel en de overheid. In het laatst verschenen onderzoek concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) bijvoorbeeld dat zij tot 2020 veel te weinig gedaan hebben om omwonenden te beschermen tegen gezondheidsrisico's.

Tekst loopt door.

Daarna is dat volgens het rapport wel beter geworden. Sinds toen is Tata Steel bezig met 5-jarenplan 'Roadmap Plus' om de overlast van de fabriek op de omgeving te beperken.

Toch: de afgelopen twee jaar is ook drie keer het neergedaalde grof stof in de IJmond onderzocht. In drie afzonderlijke rapporten, de laatste een half jaar geleden, komt het RIVM tot de conclusie dat er steeds ongeveer even veel, te hoge aantallen PAK's en lood in de IJmond neerdalen. Dat geeft, met name bij kinderen een verhoogde kans op kanker en hersenschade.

Hoe gaat het verder na vandaag?

Morgen is het burendag bij Tata Steel, zodat iedereen kan komen kijken wat er allemaal gebeurt op het terrein. En komende maandagavond is er vanaf half 7 een bijeenkomst in het 711-stadion van Telstar, waar het RIVM, staatssecretaris Vivianne Heijnen van IenW en gedeputeerde Jeroen Olthof van de provincie allemaal tekst en uitleg komen geven over het rapport.

Alle inwoners van de IJmond zijn daarvoor uitgenodigd, maar je moet je er wel voor aanmelden.