Hoogleraar milieuchemie na RIVM-rapport: "Het is twee over twaalf"

Kinderen in de IJmond krijgen schadelijke hoeveelheden lood en PAK’s binnen via de huid en hand-mondcontact met neergedaald stof in de IJmond. Dat valt te lezen in het RIVM-rapport dat vanochtend openbaar werd gemaakt. Het rapport van het RIVM is een vervolg op een voorlopige analyse die werd gepubliceerd in juni 2019. Uit de veegmonsters werd ook toen duidelijk dat er lood, vanadium en chroom in de stofdeeltjes zaten. Dat leidde tot veel onrust in de regio. Ook dit keer waren de reacties niet mals.

Hoogleraar Jacob de Boer is een expert op het gebied van toxicologie en verbonden aan de  Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Op verzoek van NH Nieuws bestudeerde hij dit nieuwe rapport.

Waar ligt wat u betreft het zwaartepunt van dit nieuwe RIVM-rapport?

"Dat men duidelijk constateert dat de grenswaarden, vooral in Wijk aan Zee, heel behoorlijk worden overschreden. Dat gaat over de grenswaarde voor de veiligheid van de gezondheid. Maar ook dat er in Wijk aan Zee veel hogere waardes worden gemeten, in vergelijking tot andere meetstations. Het is gewoon zorgelijk te noemen."

In de veegmonsters zijn opnieuw zware metalen gevonden. Stel dat we die toch ongewild binnenkrijgen - bij kinderen niet ondenkbaar. Hoe zorgelijk is dat in uw ogen?

"De problemen liggen hier heel duidelijk bij PAK's en bij lood. En met name het lood is een grote zorg. Dat kan namelijk leiden tot neurologische effecten en een lager IQ. Er staat terecht in het rapport dat we daar echt niet meer omheen kunnen. Eigenlijk is het al veel te laat, maar er moeten snel maatregelen komen."

Jacob de Boer over de effecten van lood op ons lichaam (tekst gaat verder onder de video):

Kunnen kinderen - zonder instructies - nog wel normaal buitenspelen?

"Het is heel vervelend om te moeten zeggen, maar met kinderen is het in Wijk aan Zee echt oppassen. Ik heb gehoord dat ze iedere dag de speeltuintjes laten schoonmaken; dan kan het misschien nog. Maar het rapport bevestigt: het is echt zorgelijk te noemen. Beperk daarom het buitenspelen."

Het RIVM heeft de neerslag van het grofstof onderzocht. Maar er worden ook hoge concentraties (ultra)fijnstof gemeten. Wat zou de opeenstapeling hiervan kunnen betekenen?

"Er staat in het rapport dat fijnstof niet is meegenomen. Dus dat moet je er inderdaad nog bij rekenen. Dat geeft ook meteen wel de ernst aan denk ik. Het positieve is: er ligt nu wel een rapport waar je verder mee kan. De overheid zal actie moeten ondernemen."

Tekst gaat verder onder het artikel.

De meetwaarden in Wijk aan Zee bij het meetstation Reyndersweg zijn verreweg het hoogst. Maar daar wordt volop aan watersport gedaan. Is dat nog wel verstandig te noemen?

"Een lastige... De wind is meestal zuidwest, en je bent op het strand. Dat zou ik toch niet de grootste zorg vinden. Tegelijkertijd denk ik dat je beter op een ander strand kan liggen dan in Wijk aan Zee, want schoon kan je het er niet noemen."

Wat zou u de overheid aanbevelen? (tekst gaat verder onder de video):

Bewoners willen ook zelf gaan meten bij de bron. Voegt dat eigenlijk nog wel iets toe of weten we het wel?

"Dit rapport laat ook zien dat het erger is dan we dachten. Maar wat we niet weten: de bronnen op het terrein. Waar komt wat vandaan? Er moet duidelijker gemeten worden. En dat kan de overheid doen. Maar het punt is: het is gewoon van de gekken dat het niet gebeurt."

Uw conclusie voor dit moment?

"Een duidelijk rapport. Waarbij ook - en dat is opvallend - de naam van Tata duidelijk wordt genoemd. Dat was in andere rapporten anders en kennelijk gevoelig. Maar onder aan de streep zijn er grote zorgen. Vooral voor Wijk aan Zee. Er moet echt iets gaan gebeuren, want dit kan zo niet."