Rondom Tata Steel dalen in grof stof nog even veel schadelijke PAK's en metalen neer als twee jaar geleden. Dat blijkt uit metingen van het RIVM. Onderzoeker Janneke Elberse: "We zien de maatregelen van Tata Steel nog niet terug in de metingen."
In het rapport van vandaag onderzoekt het RIVM voor de derde keer het grof stof dat neerdaalt rondom het fabrieksterrein van Tata Steel. In het najaar van 2020 bleek dat daar onder andere een giftige hoeveelheid PAK's en lood in zat. Dat is met name gevaarlijk voor kinderen: ze hebben een verhoogde kans op kanker en hersenontwikkelingsschade door daarmee in aanraking te komen.
Om de situatie rond Tata Steel en in de IJmond in de gaten te houden, deed het onderzoeksinstituut in opdracht van het Rijk en de Provincie nog twee keer metingen naar de PAK's en metalen, in het voorjaar van 2022 en in het najaar. Wat blijkt: de situatie is niet verbeterd, of verslechterd.
Tata grootste vervuiler
Alleen de verdeling van de stoffen over de regio is weer iets anders dan bij de vorige meting. Eerst, in 2020, sloegen de PAK's vooral neer in Wijk aan Zee. Door een iets andere windrichting tijdens de tweede meting vorig jaar was toen voornamelijk Beverwijk de sigaar. Bij de laatste meting ving Wijk aan Zee weer de meeste stoffen op.
Eén ding blijft volgens onderzoeker Elberse buiten kijf staan: Tata Steel is bij al die onderzochte PAK's en metalen verantwoordelijk voor het leeuwendeel van wat er gevonden wordt in de IJmond. Ook andere bronnen zoals scheeps- of autoverkeer en houtstook hebben een effect, maar die vallen bij het fabrieksaandeel in het niet.
Alleen bij de gemeten hoeveelheden lood in de IJmond lijkt een significant deel ook van andere bronnen af te komen. Maar ook daar is het wel zeker dat nog steeds een fors deel van Tata Steel af komt, zegt de onderzoeker van het RIVM.
Één ander element springt positief uit de drie onderzoeken van het RIVM: de gevonden deeltjes ijzer zijn bij beide metingen uit 2022 véél lager dan bij de eerste meting in 2020. Toch weer een kanttekening: er daalt nog steeds wel meer ijzer in Wijk aan Zee, Beverwijk en Velsen-Noord neer, dan bijvoorbeeld in Heemskerk, Castricum of nog verder weg.
50 procent reductie?
De bevindingen roepen de vraag op: werken alle maatregelen die Tata Steel doet tegen stof, lawaai en stank eigenlijk wel? Het bedrijf zei vorig jaar vijftig procent minder van die kankerverwekkende PAK-stoffen uit te stoten ten opzichte van 2019.
Elberse van het RIVM houdt een slag om de arm: "Wij meten de stoffen in omliggende dorpen als Wijk aan Zee, we meten niet aan de schoorsteen." Zijn de bevindingen van het rapport van vandaag te rijmen met de claim van Tata Steel? Elberse: "Het kan samen bestaan, maar het is wel een teleurstelling dat we die 50 procent vermindering niet terugzien."
Wat nu? Het RIVM raadt aan om dezelfde grof stof-metingen te blijven herhalen. Maar de provincie of het Rijk heeft daar nog geen opdracht toe gegeven.