Directe omwonenden van Tata Steel IJmuiden hebben significant vaker last van hart- en vaataandoeningen en een hoge bloeddruk, dan mensen buiten de IJmond. Daar is fijnstof van Tata Steel, een bekende veroorzaker van de aandoeningen, in een schadelijk hoge mate in de lucht aanwezig, meldt de GGD vandaag in Gezondheidsmonitor IJmond 2020. Dat is een nieuw rapport over 'hinder, bezorgdheid en chronische aandoeningen in de IJmond'.
Ook hebben directe omwonenden van het fabrieksterrein een 'hogere kans op medicijngebruik' en voelen IJmonders zich minder gezond dan vier jaar geleden, terwijl mensen om de IJmond heen zich steeds gezonder voelen. Bovendien constateert de GGD dat de luchtkwaliteit in de regio wel beter is dan tien jaar geleden, maar nog steeds niet voldoet aan de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
De bevindingen komen niet uit het niets: iets minder dan een jaar geleden constateerde het RIVM ook al dat van Tata Steel afkomstige PAK's en lood in grof stof dat neerdaalt in de IJmond voor een grotere kans op kanker en hersenschade zorgt, met name bij kinderen.
Schepje bovenop
Deze derde editie van de Gezondheidsmonitor IJmond, waarvan de eerste versie tien jaar geleden uitkwam, doet er nu nog een schepje bovenop.
Zelfs rekening houdend met factoren als drink- en rookgedrag en sociaal-economische status, komen (chronische) hart- en vaatziekten en een hoge bloeddruk vaker voor bij Tata's directe buren uit IJmuiden, Velsen en delen van Beverwijk, dan bij mensen van buiten de IJmond.
In die plaatsen is de hoeveelheid fijn- en stikstof in de lucht het grootst. Dat zijn bekende veroorzakers van hart- en longaandoeningen. Hoe verder weg van Tata Steel, hoe beter de (ervaren) gezondheid is.
Compleet andere bevinding
Het is een compleet andere bevinding dan de GGD in 2016 deed. Toen concludeerden de onderzoekers dat de bovengemiddelde hoeveelheid fijnstof in de in de IJmondse lucht waarschijnlijk niet de oorzaak was voor het bovengemiddeld aantal inwoners met hart- en vaataandoeningen.
"Mogelijk hangt dit samen met de invloed van andere factoren op deze aandoeningen, zoals leefstijl", opperde de dienst toen. Nu wijst de GGD, in navolging van twee andere, vergelijkbare RIVM-rapporten in het afgelopen jaar duidelijker naar (de uitstoot van) Tata Steel als schuldige.
Tekst loopt door onder de Lees-hier-meer.
Mogelijk is er nog iets anders dat zorgt voor problemen aan het hart of met de bloeddruk bij omwonenden van Tata Steel. Die problemen komen namelijk niet alleen vaker voor in IJmuiden, Velsen en Beverwijk-West dan op plaatsen buiten de IJmond. Ook komen die in de plaatsen rondom Tata Steel vaker voor dan tien jaar geleden.
De toename van hartproblemen kan te maken hebben met grotere zorgen van IJmonders over de eigen woonsituatie en de hinder van Tata Steel, aldus het rapport. Stress kan namelijk ook zorgen voor hartproblemen en een hoge bloeddruk. Onder andere de grote (media)aandacht voor gezondheidskwesties rondom Tata Steel zou daaraan hebben kunnen bijdragen, denken de onderzoekers.
Maar in hoeverre die stress precies van invloed is op de fysieke malheur, kan de GGD in dit onderzoek niet zeggen. Dát de hinder en zorgen er zijn, staat volgens de dienst buiten kijf.
Last van stof, rook en roest
Vier op de tien inwoners van de dorpen direct naast Tata Steel, zoals IJmuiden en Velsen, hebben namelijk last van stof-, rook- en roetuitstoot van de hoogovens, en bijna net zoveel mensen maken zich zorgen om de woonsitatie als het gaat om gezondheid. Dat zijn er meer dan bij de vorige meting in 2016. Het element stankoverlast is het enige wat in 2012 als nóg erger dan nu werd beoordeeld.
Verderop in de IJmond worden de getallen steeds een beetje beter: hoe verder mensen van Tata Steel afwonen, hoe minder de ervaren hinder en zorgen zijn, en hoe beter mensen hun eigen gezondheid beoordelen.
Slechts bijna driekwart van de directe buren van de fabrieken zijn of haar eigen gezondheid goed. Tien jaar geleden was dat nog 78 procent van de mensen. In dezelfde periode is dat percentage verder buiten de IJmond toegenomen van 79 tot 81 procent.
Tekst loopt door onder de afbeelding. In gebied 5 is de stof-, roet- en rookhinder het hoogst, zijn de zorgen het grootst en beoordelen inwoners hun gezondheid het minst vaak als goed. In gebied 1 zijn er bijna geen zorgen, of ervaren hinder en de gezondheid beter.
Voor het onderzoek deelden de onderzoekers Kennemerland op in vijf categorieën, aan de hand van de de hoeveelheid in de lucht aanwezige fijnstof door uitstoot van Tata Steel (zie afbeelding). Gebied 5 wordt 'het hoogste belast met fijnstof van de basismetaalindustrie', gebied 1 het minst.
Wat blijkt? In gebied 5 zijn er niet alleen meer mensen met hart- en vaatziekten en een verhoogde bloedddruk, ook neemt een groter deel van die Tata-omwonenden medicijnen voor chronische hart- en longaandoeningen, zoals astma en COPD dan elders. Dat concludeert het RIVM, dat de GGD hielp met dat deel van het onderzoek.
Die longaandoeningen komen binnen de IJmond overigens niet vaker voor dan erbuiten, wat de GGD volgens het rapport op basis van de fijnstof in de lucht wel zou verwachten. Ook van chronische longaandoeningen is fijnstof namelijk een bekende oorzaak.
Reactie Tata Steel
"Het welzijn en de gezondheid van de mensen in de omgeving, waar ook veel van onze medewerkers en hun families wonen, gaat ons aan het hart. Het staat buiten kijf dat een schone leefomgeving in ieders belang is. Daarom nemen we onze verantwoordelijkheid en werken wij hard aan het verminderen van onze impact op de leefomgeving. We hebben een uitgebreid programma aan maatregelen (Roadmap Plus) en investeren honderden miljoenen euro’s in bijvoorbeeld het aanbrengen van stofschermen, filters en overkappingen. Het verminderen van emissies en overlast staat hierbij centraal."
"In het vandaag gepubliceerde rapport, dat kijkt naar de periode 2012-2020, zijn de effecten van de meeste van de maatregelen die we al genomen hebben nog niet zichtbaar. Nagenoeg alle maatregelen moeten in 2023 zijn afgerond en leiden tot een afname van de emissie van geur, stof en geluid. Dit moet onder meer zorgen voor 65% minder stofneerslag, 35% minder fijn stof uitstoot en 55% minder uitstoot van zware metalen. Samen met de keuze voor waterstof als energiebron moet dit ervoor zorgen dat we uiterlijk 2030 een groen en schoon staalbedrijf zijn."
Meer nieuws uit de IJmond?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de IJmond. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/IJmond
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]