Zorgen in gevangenis Westzaan, vier doden aangetroffen in korte tijd

De vier mensen overleden in mei op verschillende afdelingen binnen de megagevangenis in Westzaan, zo bevestigt directeur Obe Veldman. "Dit hakt erin. Het is ernstig voor de nabestaanden, betrokkenen en het personeel."

Over de exacte datums en omstandigheden doet de bajesbaas in verband met privacy geen uitspraken, maar bronnen binnen de gevangenismuren doen daar wel wat over uit de doeken. De meest recente overledene zou zijn gevonden op zondagochtend 28 mei. 

"Hij was op vrijdag binnengebracht en zat op de inkomstenafdeling. In zijn dossier stond dat hij suïcidaal was."

'Geen cameratoezicht'

De 'oudere man' zou verdacht zijn van het willen ombrengen van zijn partner. "Wat wij begrepen is dat toen hij werd opgepakt er ook een afscheidsbrief is gevonden. Normaal gesproken hoort iemand bij zo'n indicatie in een cel met constante cameratoezicht tot er een gesprek is geweest met een psycholoog. Dat is niet gebeurd."

Twee dagen na zijn binnenkomst vindt een medewerker de man. Overleden. "Medewerkers hadden het moeten zien, maar hebben niet goed gelezen. En daarover zijn wel zorgen bij collega's." 

Eerder is een andere gevangene in zijn cel overleden aangetroffen. Ook zelfdoding. Hij zat volgens bronnen gedetineerd op afdeling Noord. Daar is het huis van bewaring (voor verdachten die nog moeten voorkomen voor een rechter) en zorgbehoevende mensen. 

Dan zijn er nog twee mensen overleden op de psychiatrische afdeling van Justitieel Complex Zaanstad. Een mannelijke gedetineerde maakt 'half mei' een einde aan zijn leven. 

Op een vleugel van die afdeling zijn ook vrouwen gedetineerd. Een van hen overlijdt een week later. Dit zou gaan om een natuurlijke dood.

Ook onder gevangenen zou het onrustig zijn. Onder hen gaat volgens Het Parool het gerucht dat het gaat om vier suïcides.

Bij zelfdoding in een gevangenis worden er verschillende onderzoeken gedaan, reageert directeur Obe Veldman. Door politie en schouwarts en de calamiteitenonderzoekscommissie. Ook wordt iedere suïcide gemeld aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. "Wij kijken altijd: wat is er aan de hand, hoe was de situatie, wie hebben er geobserveerd."

Volgens hem hebben de 'vier gebeurtenissen in zo'n kort tijdsbestek' impact op zijn personeel. "Er is schrik. Zeker voor de mensen die het ontdekken. Er is daarom een nazorgteam. Al was het wel op verschillende afdelingen. Iedereen die bij ons werkt weet dat dit kan gebeuren, maar het is wel uitermate vervelend."

'Geen grip op zoiets'

Jim Nijdam, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad binnen de DJI en dus vertegenwoordiger van het personeel binnen gevangenissen in Nederland reageert ook geschrokken. "Vier gevallen in zo'n korte tijd heb ik nog niet eerder gehoord."

In detail weet hij niets over de vier sterfgevallen in Justitieel Complex Zaanstad, maar hij heeft er wel kort over gesproken met een lid van de ondernemingsraad in Zaanstad, die verder niet wil reageren.

"Je moet er als personeel mee omgaan, je moet er naar handelen. Je hebt er weinig grip op als zoiets gebeurt, als iemand zoiets wil. In het begin van mijn carrière heb ik in korte tijd meerdere mensen gevonden en in 2017 nog een jongeman. Dat doet iets met je."

Een opvangteam is zeker nodig, stelt hij. "Een arm om de schouder, soms een psycholoog. Dat is ook wel nodig, want soms doe je jezelf stoerder voor dan je bent. Toch moeten we ermee omgaan."

In oktober 2021 had NH al een interview met directeur Veldman Justitieel Complex Zaanstad. Die maand had de vijfde persoon dat jaar zich in de gevangenis van het leven beroofd. "Het raakt ons allemaal", zei Veldman toen. "Je kan nu eenmaal niet iedereen 24 uur per dag in de gaten houden."

Dood van Felisinio

Een maand later overleed in zijn cel de 21-jarige veroordeelde Felisinio uit Amsterdam-West. Gestikt in zijn tong na een epileptische aanval, aldus zijn vader. Een vriendin was precies op dat moment met hem aan het bellen, hoorde hem naar adem happen en belde de gevangenis.

"Ze kreeg het ene na het andere keuzemenu en werd ook nog in de wacht gezet. Het was een drama." In de ochtend gaat de telefoon. "Toen ze hem vonden was hij al bewusteloos en na een half uur reanimeren gaven ze het op. Mijn zoon was dood."

Tips over dit verhaal? Mail dan naar [email protected].