Hoewel het laatste RIVM-rapport vrij negatief is over de effecten van de Tata Steel-maatregelen tegen de uitstoot van giftige stoffen, lieten de omwonenden op de speciale bewonersavond nauwelijks hun tanden zien. Een paar kritische vragen daargelaten, lijken ze Tata Steel, de provincie en de Omgevingsdienst erop te vertrouwen dat het in de komende jaren beter wordt.
"Sorry hoor", verontschuldigt een betrokken buurtbewoner zich. De sfeer bij de bewonersavond in de raadszaal van de gemeente Beverwijk over het laatste, voor Tata Steel negatieve RIVM-rapport is in het eerste uur nog tamelijk gemoedelijk is. En nu komt hij met een 'fanatieke vraag'.
De man: "Er zijn nu drie metingen geweest, allemaal met ongeveer hetzelfde resultaat. Wanneer kunnen we eens een depositie-onderzoek verwachten dat wel eens een positief effect heeft? Over een jaar, over drie jaar?"
'Bekende gezichten'
Zo'n dertig omwonenden van Tata Steel waren eerder op de avond rustig blazend in kartonnen koffiebekertjes de gemeenteraadszaal binnengewaaid. Ze groeten elkaar rustig en strijken veelal achterin de gemeentezaal neer op de comfortabelere stoelen in de zaal. De veertig klapstoeltjes in het midden van de raadszaal blijven nagenoeg leeg.
Vorige week publiceerde het RIVM voor derde keer de resultaten van een meting van het aantal giftige stoffen en metalen in grof stof dat neerdaalt rond Tata Steel. Bij alle drie de metingen, één in 2020 en twee in 2022, is de hoeveelheid kankerverwekkende PAK-stoffen te hoog.
Tata Steel heeft de afgelopen jaren honderden miljoenen uitgegeven aan enorme filterinstallaties en andere maatregelen op het terrein. Bovendien zegt het bedrijf ten opzichte van 2019 al de helft minder PAK's uit te stoten. Maar ja: "In het neergedaalde grof stof in Wijk aan Zee, Beverwijk, IJmuiden en Velsen-Noord is dat dus nog niet te zien", herhaalt RIVM-onderzoeker Janneke Elberse vanavond.
Tekst loopt door.
Wij hebben Tata altijd gehouden aan de milieuregels, maar de gezondheid is daarin niet goed geborgd. Dat is een werkelijkheid waar we mee te maken hebben"
Logisch dus, dat de fanatieke vraag komt: wanneer is het effect van de maatregelen wél te zien? Tata Steel zelf is er niet om de vraag te beantwoorden, maar de Omgevingsdienst weet het antwoord: een deel van een grote ontstoffingsinstallatie moet eind dit jaar klaar zijn, en wat betreft giftig grof stof dan toch een verschil gaan maken.
"Dus een nieuw onderzoek in januari 2024", neemt de vragensteller hardop aan, zich richtend op Jeroen Olthof van de provincie en Elberse van het RIVM. Daar moet nog even over nagedacht worden, 'maar er komt zéker vervolgonderzoek', belooft milieugedeputeerde Jeroen Olthof. Hij zegt zelf ook 'teleurgesteld' te zijn dat de maatregelen van Tata Steel nog niet in de resultaten terug te zien zijn.
Het komt toch los
De mensen in de zaal lijken genoegen te nemen met die uitleg en vragen er niet over door. Maar toch komt de avond daarna op een beschaafde manier toch nog een beetje los, en loopt het avondschema uit door de vele vragen van bezorgde burgers.
Die willen weten: het vergroeningsplan Groen Staal 'is doorberekend op economische haalbaarheid, wordt-ie ook doorberekend op gezondheid?' Olthof zegt het toe, dat is deel van het vergunningsproces voor die nieuwe fabrieksonderdelen. Die staat de komende jaren op het programma.
'Waar hebben we het over?'
Uiteraard komt ook de verhoogde kans op kanker in de omgeving rondom Tata Steel aan bod, en de beruchte en vervuilende kooksfabriek 2 van Tata Steel aan bod. "Die is al twintig jaar afgeschreven, hoe kan dat?"
Olthof: "Of er eerder geen goed beleid is gevoerd kan ik niet zeggen. Die informatie heb ik niet. Wel weet ik dat gezondheid in de laatste zes, zeven, tien jaar op de agenda is gezet. Uiteindelijk hebben wij Tata altijd gehouden aan de milieuregels, maar de gezondheid is daarin niet goed geborgd. Dat is een werkelijkheid waar we mee te maken hebben."
Dan neemt één meneer het ook nog even op voor de fabriek: "Ik woon hier al 75 jaar, met gezonde kinderen en kleinkinderen, die hier allemaal op het strand gespeeld hebben. Dus waar hebben we het over?"
Ruim een half uur later dan gepland, sluit de gespreksleider de avond. Het zal niet de laatste bewonersavond over een rapport zijn: Elberse kondigde vanavond alvast een volgend RIVM-rapport aan over Tata Steel en de omgeving. "We zijn bezig met een zogenaamd Proof of concept. Daarmee proberen we de keten in beeld te brengen: van uitstoot tot gezondheid."