Het zou de meest effectieve manier kunnen zijn voor omwonenden om Tata Steel te dwingen sneller schoner te worden: via de rechter. Maar dat bleek gisteren in de rechtbank van Haarlem nog niet zo makkelijk. De rechter toetst aan wetten en regels die volgens de eisers IJmondig, Schapenduinen en Natuurbehoud simpelweg niet streng genoeg zijn als het gaat om gezondheid.
"Het is mij wel duidelijk: bij Tata Steel staat gezondheid níet op één", verzuchtte een vertegenwoordiger van stichting IJmondig, na afgekapt te zijn door de rechter omdat ze te lang het woord nam. De rechter: "Ik begrijp dat er emoties spelen, maar aan die kwestie kan de rechtbank niets doen. Het gaat hier over de vergunningen."
Die mogen wel een paar tikkies scherper, vinden de stichtingen en omwonenden. Daarvoor zitten ze wel in de zaal. Voor hun geldt: vóór alle andere dingen moeten Tata Steel ervoor zorgen dat er geen gram schadelijke stof meer in de IJmond neerdaalt. Nog een paar jaar zo doorgaan als nu vinden zij onacceptabel: de stapel zorgelijke gezondheidsrapporten is al hoog genoeg.
Tekst loopt door.
Er wordt zoals bekend door de stichtingen gepraat, actie gevoerd en op de huid gezeten. Zoals laatst, toen FrisseWind (verder niet betrokken bij de zaak van gisteren) Tata Steel vroeg om, net als in IJmuiden, ook in Beverwijk speeltuinen elke dag vrij te maken van giftig grof stof. Tata Steel weigerde.
Maar bij een rechter zouden de stichtingen die, zoals zij zeggen opkomen voor het welzijn van de IJmonder, echt klinkende resultaten kunnen boeken. Een rechtbank kan Tata Steel eventueel écht dwingen hun uitstoot terug te brengen. Maar gisteren wees niet veel in die richting.
'Losse' regels
De advocaat van verschillende omwonenden en de stichtingen deed hard zijn best juridische gronden te vinden om het 'gezondheid staat op één-credo' te staven met bestaande regels. Maar dat is lastig. Je zou kunnen beargumenteren dat allerlei regels voor Tata Steel losjes zijn opgesteld. Dat was vorig jaar in ieder geval wel de mening van de staatssecretaris.
Toen werd belicht dat sommige uitstoot van Tata Steel de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) overschrijdt, maar toch legaal is volgens de wet. Dat soort feiten vinden de stichtingen, net als de staatssecretaris toen, gek.
En gisteren betoogde hun advocaat in de rechtszaal dat er allerlei betere technieken beschikbaar zijn voor Tata dan de technieken die ze nu gebruiken. En die richtlijnen moet Tata Steel volgens de vergunningen óók volgen, legde hij de rechters voor.
Wettelijk niet eens nodig
Maar dat soort richtlijnen zijn niet zo 'hard' als concrete Nederlandse en Europese normen, voor bijvoorbeeld toegestane uitstoot per stof. Dat zijn cijfers waar Tata onder blijft en waarmee het bedrijf dus aan de wet voldoet. Dat benadrukten de drie Tata-advocaten en evenveel Omgevingsdienstjuristen, apart van elkaar, gisteren keer op keer.
Sterker nog: met onder andere de verbeteringen uit de zogenaamde Roadmap Plus zelfs nog moeite voor neemt en een paar honderd miljoen voor uittrekt om extra te verbeteren, terwijl dat wettelijk dus niet eens nodig is. En zo blijft het voor de inwoners die vinden dat ook die extra maatregelen lang niet genoeg zijn, ook in de rechtszaal vechten tegen de bierkaai. Binnen zeven weken doet de rechter uitspraak.
Met een kluitje het riet in
De tweede zaak van gisteren maakte extra duidelijk waarom het moeilijk is een zaak te beginnen tegen een bedrijf als Tata Steel. Hou je vast.
Volgens IJmondig en de rest is een bepaald ISO-certificaat dat Tata Steel nodig heeft in zijn milieuvergunning niet compleet. Normaal gesproken zijn ISO-certificaten voor bedrijven wel commercieel handig, maar nooit wettelijk verplicht.
Maar het gekke is: voor Tata Steel zijn bepaalde ISO-certificaten wél verplicht gesteld in hun vergunning. Maar doordat die niet echt in de wet staat, kan de rechter niet beoordelen of het certificaat klopt of niet, dat kan alleen de zogenaamde ISO-accreditatiecommissie.
Dan is er nog een partij: het bedrijf dat Tata een ISO-certificaat heeft toegekend, BSI Group. Dat bedrijf is in de afgelopen jaren deels van Nederland naar Engeland verhuisd. Dus moeten klachten over het volgens IJmondig incomplete certificaat naar de Engelse ISO-accreditatiecommissie, in plaats van de Nederlandse.
Daar is een klacht ingediend. Maar het onmogelijk erachter te komen óf, en hoe die behandeld is. Dat wordt namelijk standaard níet aan derden meegedeeld. Ook Tata deed er gisteren geen mededelingen over.
Meer nieuws uit de IJmond?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de IJmond. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/IJmond
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]