Ga naar Content

Supermarkten zijn zuiniger geworden en dat leidt tot schaarste bij voedselbanken

De kratten die de voedselbank uitdeelt worden langzaam steeds leger. Volgens de voedselbank komt dit door anti-verspillingsbeleid van supermarkten, waardoor ze te weinig overhouden om te doneren. "Tomaten met vlekjes worden nu ook verkocht, die zouden eerder naar ons gaan."

Foto ter illustratie - Foto: Voedselbanken Nederland

"Bedrijven proberen zo veel mogelijk zelf op te maken. Dat is goed, maar er blijft weinig voor ons over." Zo vat Marja van de Amstelveense voedselbank het probleem samen. Haar observatie wordt gedeeld, ook in Amsterdam en Krommenie zien ze het aanbod teruglopen. Zo stelt klant Corrie Blanken dat bij haar voedselbank het aanbod verse producten, zoals groente, fruit en vlees, lijkt te slinken. "Mijn dokter zei dat ik gezonder moest eten, maar ik weet niet waar ik dat van moet betalen." 

Zo min mogelijk voedsel verspillen, het is sinds de oprichting één van de kernwaarden van de voedselbank. Het is een streven dat ook een groeiend aantal ondernemers najaagt. Supermarkten introduceerden 'weggooikortingen' en via initiatieven zoals Too Good To Go nemen klanten de laatste overblijvers mee naar huis. 

Voor supermarkten werpt het beleid zijn vruchten af. Het aantal producten dat verspild wordt is afgelopen jaren flink afgenomen, zo blijkt uit zelf-rapportage van supermarkten Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en Plus. Waar in 2018 3,6 procent van het voedsel niet bij een consument terecht kwam, was dat percentage in 2020 ruim gehalveerd naar 1,6 procent

'Twintig procent minder'

De voedselbank is blij met de bewustwording rondom verspilling. Minder gelukkig stemt het slinkende aantal producten dat wordt gedoneerd. Michel Sanders van de Amsterdamse voedselbank schat dat de donaties bij zijn voedselbank afgelopen jaren met 20 procent zijn teruggelopen.

Die terugloop gaat bij de Amsterdamse voedselbank met name om verse producten. "Koekjes en zoutjes krijgen we nog wel, maar gezonde producten zijn steeds lastiger, terwijl we graag producten voor een gezonde maaltijd geven."

"Supermarkten kopen minder in, het valt ook op dat er vaker lege schappen in de supermarkt zijn"

michel Sanders, voedselbank amsterdam

Sanders noemt meerdere redenen voor de afname. "Veel partijen zijn naar Oekraïne gegaan, omdat ze vonden dat de nood daar hoger was. Ook wordt er gewoon minder geproduceerd, omdat grondstofprijzen stijgen - supermarkten kopen minder in. Het valt ook op dat er vaker lege schappen in de supermarkt zijn."

Oude komkommers en tomaten

Maar de afname is al jaren merkbaar, volgens Sanders omdat supermarkten minder willen verspillen. "Je hebt natuurlijk de weggooikorting en Too Good To Go initiatieven, maar supermarkten zijn ook minder strikt geworden met wat ze verkopen. Oudere komkommers en tomaten met vlekjes worden nu alsnog verkocht, dus gaat er minder naar ons."

Volgens Sanders is er een concurrentiestrijd gaande met meerdere initiatieven om de restpartijen. Alert zijn en snel handelen is de sleutel om nog genoeg binnen te halen. "Als je wordt gebeld moet je het direct diezelfde dag ophalen, of een ander initiatief neemt het mee."

Evenveel donaties

Albert Heijn zegt inderdaad actief voedselverspilling tegen te gaan, maar niet minder producten te doneren aan de voedselbank. Volgens de supermarkt is het aantal donaties afgelopen jaren grofweg hetzelfde gebleven. De supermarkt richt de anti-verspillingacties op producten die niet geschikt zijn voor de voedselbank.

"De producten die in de 'overblijvers'pakketten zitten, mogen we niet aan de voedselbanken geven"

woordvoerder albert heijn

"Een voorbeeld hiervan is 'AH Overblijvers'", vertelt een woordvoerder. "Dit zijn pakketten met producten die aan het eind van de dag overblijven en een naderende houdbaarheidsdatum hebben. De producten die in de pakketten zitten, kunnen/mogen we niet aan de voedselbanken geven. Het gaat veelal om verse/gekoelde producten waarbij het belangrijk is dat voedselveiligheid en kwaliteit bewaard blijft."

Ook de anti-verspillingsapp 'Too Good To Go' stelt dat zij in een ander vaarwater zitten dan de Voedselbank. Via de app bieden winkels en restaurants hun bijna-over-datum producten aan voor weinig geld.

Zoals Jan Disseldorp, die een culinaire winkel runt in Amsterdam. Dagelijks verkoopt hij producten via de app en hij bevestigt dat de app niet op dezelfde producten mikt als de Voedselbank. "De dingen die ik op die manier verkoop zijn broodjes, maaltijden, salades, yoghurt of melk. Dat is allemaal te kort houdbaar, dus niet geschikt voor de Voedselbank. Ik denk niet dat die app de Voedselbank in de weg zit."

Stijgende vraag

Desondanks zitten voedselbanken met zorgen, bij de Amsterdamse voedselbank lijkt het inkopen van voedsel binnenkort nodig. Woordvoerder Oscarine Vonk noemt het een zorgelijke ontwikkeling."Wat wij inkopen is, door inflatie, ook veel duurder. Als we dat willen doen moet er meer geld binnenkomen."

En dat terwijl de vraag naar voedsel blijft stijgen, mede doordat de voedselbank deze maand besloot de drempel voor het krijgen van een voedselpakket te verlagen. 

"Zelfs al zou het aantal klanten gelijk blijven, dan redden we het niet om aan elke vraag te voldoen”, stelt Vonk. Toch wil de voedselbank niemand weigeren. “Wij verkopen nooit nee. Als een klant in aanmerking komt, komen ze op de lijst. Maar dat betekent wel dat klanten minder krijgen."

Lees ook

Tip ons!

💬 Stuur een Whatsapp-bericht met een tip, foto of video naar 06-30093003 (handig om op te slaan in je telefoon)!

📧 Contacteer de redactie of journalisten bij jou in de buurt via ons tipformulier.

Op de hoogte blijven?

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.