De Voedselbank en andere initiatieven die Amsterdammers bijstaan met voedsel moeten steeds meer moeite doen om hun klanten te helpen. Doordat producenten steeds efficiënter werken, komen er namelijk minder donaties binnen. En dat terwijl de groep mensen die de komende tijd hulp nodig heeft juist groeit. “Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”
Amsterdamse Voedselbanken houden de adem in. - NH Nieuws
Noem het maar gerust een ‘perfect storm’. Aanbieders van voedselhulp moeten steeds proactiever op zoek naar donaties. Die trend was al langer gaande, maar daar komt nu de torenhoge inflatie plus koopkrachtcrisis bovenop. Recent onderzoek wijst uit dat een groeiende groep Nederlanders, nu zo’n 3 op de 10, met moeite de rekeningen kan betalen of zich in de schulden moet steken. Na een aantal rustige maanden zien veel Amsterdamse voedselinitiatieven hierdoor weer een stijging in het aantal aanmeldingen van nieuwe klanten.
Voedselhulp in Amsterdam
Amsterdammers die vrezen de boodschappen niet meer te kunnen betalen, kunnen zich wenden tot de Voedselbank, die door heel het land mensen helpt. “Aanmelden gaat via de buurtteams van de gemeente”, vertelt Oscarine Vonk, woordvoerder bij de Voedselbank Amsterdam. “Dan volgt er een intake om inzicht te krijgen in de financiën. Je moet dan echt met de billen bloot - alleen huishoudens die onder onze norm uitkomen, komen in aanmerking.” Voor bijvoorbeeld een alleenstaande ouder bedraagt die norm, na aftrek van de vaste lasten, 410 euro. En in principe komen alleen mensen met een burgerservicenummer in aanmerking.
Heb je dat niet, dan kan je in Amsterdam terecht bij één van de kleinere voedselprojecten. Anders dan de Voedselbank Amsterdam opereren deze zogeheten informele voedselinitiatieven op kleine, lokale schaal, dus op wijk- en op buurtniveau. Sinds enkele jaren kunnen veel van die initiatieven in Amsterdam rekenen op steun van twee grotere organisaties: het Rode Kruis en Human Aid Now.
"De rijen groeien weer"
“Veel mensen die niet aan de criteria van de Voedselbank voldoen, kloppen aan bij die particuliere initiatieven”, zegt Annelies de Jong van het Rode Kruis. “Maar er zitten ook veel mensen bij die niet durven aan te kloppen bij de Voedselbank. Die weten of durven de weg niet te vinden.” Dominique Nientker, voormalig bankier en consultant die nu de grote kracht is achter Human Aid Now, ondersteunt 18 Amsterdamse initiatieven. Die helpen vooral mensen zonder bsn, zegt ze. “Wij schatten dat 80 procent van hun klanten ongedocumenteerd zijn.” Ook bij het Rode Kruis zijn ongedocumenteerden de grootste groep. Behalve de Voedselbank en de informele initiatieven zijn er ook nog tientallen kerken en moskeeën die zich bezighouden met voedselhulp.
De tekst gaat door na de foto.
Meer aanmeldingen
Doordat de hulp niet door één centrale partij wordt gecoördineerd en sommige huishoudens gebruik maken van meerdere initiatieven, is niet met zekerheid te zeggen hoeveel Amsterdammers er precies gebruik maken van voedselhulp. “In de eerste week van september hielp de Voedselbank 1446 huishoudens met een pakket”, zegt Vonk. “Dat zijn in totaal 3657 Amsterdammers. In zo’n pakket zit genoeg eten voor ongeveer drie dagen.” Human Aid Now zit naar eigen zeggen op ongeveer 1200 pakketten per week, genoeg voor krap 4000 mensen. Het Rode Kruis deelt geen voedselpakketten uit, maar boodschappenkaarten met een tegoed van 15 euro per kaart, vertelt Annelies De Jong. “Wij geven per week 2500 kaarten uit, waarmee we naar schatting 4900 Amsterdammers helpen.”
In de zomermaanden zijn deze getallen vrij stabiel gebleven. Maar veel organisaties verwachten dat deze getallen de komende weken zullen oplopen. “Bij het Rode Kruis zien we het nu al”, aldus De Jong. “We zaten vrij lang op een stabiel niveau, maar de initiatieven die we bijstaan zien de rijen weer groeien.” Human Aid Now ziet dezelfde ontwikkeling.
"Sinds kort moet ik mensen op een wachtlijst zetten"
Een navraag bij zo’n initiatief bevestigt dat beeld. Helen van der Bilt organiseert Helen’s Free Food Market op het terrein van de Verbroederij in Noord. “Op dit moment helpen wij zo’n 80 huishoudens, maar sinds kort moet ik mensen op een wachtlijst zetten. Ik hoop dat die grote toestroom tijdelijk is, maar ik denk dat dat nog wel groter gaat worden.” Aanvankelijk was Helen ook bezig met klantenwerving. “Bijvoorbeeld door te flyeren in buurten waar we denken dat er nog veel verborgen armoede is. Maar dat hebben we uitgesteld. We zitten gewoon vol. Waar we al langer bang voor waren, lijkt nu te gebeuren.”
Donaties
Daar komt nog een ander probleem bij: er komt steeds minder gedoneerd voedsel binnen. Vonk vertelt dat ze dat bij de Voedselbank al langer in de gaten hadden. “Dat komt doordat producenten en supermarkten efficiënter zijn gaan werken. Daardoor houden ze minder voedsel over en wordt er dus ook minder gedoneerd.” Maar door de inflatie en de gestegen energiekosten is die trend nu aan het versnellen, zegt ze. “Denk aan een bakker die zijn oven minder vaak aanzet, of telers die uit hebben gerekend dat het voordeliger is een kas leeg te laten staan. Hierdoor is er minder aanbod van vers voedsel.”
Helen’s Free Food Market heeft gelukkig een aantal vaste adressen waar ze op terug kan vallen. “Zoals groothandels en een online bezorgservice. Maar het vinden van nieuwe leveranciers heeft nu mijn grootste prioriteit.” Op dit moment is Van der Bilt in gesprek met een producent van vleesvervangers en enkele bakkers.
Vrijwilligers
En dan is er nog een derde probleem: zowel een grote speler als de Voedselbank als de kleine buurtprojecten zijn afhankelijk van vrijwilligers. En die lopen op hun tandvlees. “Covid was voor veel vrijwilligers heel zwaar”, ziet directeur Nientker van Human Aid Now. “Bij ons is het grootste gedeelte van het werk vrijwillig. Alleen de chauffeur krijgt betaald.”
Over de komende winter is Nientker dan ook bondig: die wordt verschrikkelijk. “Eigenlijk hoopte ik onze werkzaamheden na corona af te bouwen en te stoppen, maar we hebben onze plannen de afgelopen tijd al meermaals moeten wijzigen. De toekomst is steeds erg onvoorspelbaar gebleken.”
💬 Wil je niets missen uit Amsterdam?
- Blijf op de hoogte via nhnieuws.nl/amsterdam
- Mail je tips naar [email protected]
- Praat mee en deel jouw nieuws in onze speciale Amsterdamse Facebookgroep!
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]