Hoe ga je als stad om met flitsbezorgers? "Het is wachten op boze bewoners"

In Amsterdam zijn ze binnen één jaar een vast onderdeel van het straatbeeld geworden: de flitskoeriers van de bedrijven Gorillas, Zapp, Getir en Flink. Er worden miljarden in geïnvesteerd en de eerste samenwerking met een 'echte' supermarkt is een feit. De flitsbezorgers beloven binnen tien minuten je boodschappen aan de deur te bezorgen.

In Haarlem rijden de bezorgers van Flink, Gorillas en sinds dit jaar ook Getir rond. In Amstelveen bezorgen Zapp, Flink en Getir jouw boodschappen binnen tien minuten, en in Hilversum is Flink nog de enige flitsbezorger. 

Voor velen is deze snelle service een uitkomst, maar niet iedereen zit daarop te wachten. Omwonenden ervaren geluidsoverlast, de racende bezorgers op het fietspad zetten de verkeersveiligheid onder druk en het gaat ten koste van het 'gewone' winkelen. 

'Bewoners worden helemaal gek’

In De Pijp in Amsterdam zijn binnen een straal van nog geen 300 meter drie panden omgetoverd tot 'darkstore'. Dit zijn afgeplakte 'winkels' waar de bezorgers hun boodschappen ophalen. Als bezoeker kan je hier niet naar binnen. De bevoorrading van die darkstores door vrachtwagens en het ophalen van de boodschappen door de koeriers zorgen voor drukte en geluids- en verkeershinder. Deze stores moeten in het centrum van de stad zijn gevestigd om de beloofde bezorgtijd van tien minuten te halen. "Ze willen gewoon fietsend naar binnen rijden. Dan klettert het over de drempel heen. Bewoners worden helemaal gek", vertelde bewoner Joost Munning aan NH Nieuws. "De mooie winkels verdwijnen en die worden vervangen door afgeplakte winkels, dat is niet wat je wilt in een buurt."

De darkstores vallen onder het bestemmingsplan detailhandel en zouden zich dus op elke plek kunnen vestigen waar een winkel zit of zat. "Er staan nu overal genoeg winkelpanden leeg om over te nemen" vertelt Peter Ter Hark, docent vastgoed bij Fontys Hogescholen en expert op het gebied van supermarktvastgoed. Als ze er eenmaal zijn is het lastig om dit als gemeente tegen te houden, weet hij. "Dan heb je echt een speciale verordening nodig, net zoals bij de souvenir- en nutellashops.”

Op het Amsterdamse Limburg Stirumplein zorgde de aankondiging van een darkstore van bezorger Flink voor een herrieprotest van de bewoners. Naar schatting zijn er inmiddels zo'n veertig darkstores in Amsterdam.

Expansiedrift

Flitsbezorging is een competitieve markt en de vier grote spelers willen weinig zeggen over concrete uitbreidingsplannen in Noord-Holland. "Gorillas heeft zeker de ambitie om (nog) verder te groeien in Nederland", laat een woordvoerder weten aan NH Nieuws.

Flink zit in alle vier de steden in de provincie en speelt iets meer open kaart over de aankomende expansie. "In Noord-Holland zijn er bijvoorbeeld al plannen in Bussum", licht een woordvoerder toe. Een tijdsindicatie wordt niet gegeven.

Tekst gaat verder onder foto. 

Als we vragen waarom het bedrijf bijvoorbeeld nog niet in de andere Noord-Hollandse middelgrote steden met een hoge bevolkingsdichtheid (zoals bijvoorbeeld Alkmaar of Zaandam) opereert, krijgen we te horen dat dat 'slechts een kwestie van tijd' is.

"Het is van levensbelang dat ze zo snel mogelijk uitbreiden, maar dat kan alleen in de grote steden", vertelt Ter Hark. "Ze moeten de omzet verhogen door meer darkstores te vestigen. Een grote bevolkingsdichtheid is hierbij noodzakelijk.”

Ze kunnen zich veroorloven om zo snel uit te breiden omdat er enorm veel wordt geïnvesteerd door durfinvesteerders, vertelt Ter Hark. Gorillas haalde in hun laatste investeringsronde bijna 1 miljard binnen. "We bewegen naar een hybride omgeving waarin mensen op meerdere manieren hun boodschappen binnen krijgen", voorspelt hij. "Want het is voor sommige mensen nu eenmaal bijzonder handig."

Wat valt er tegen te doen?

Het begint allemaal bij vroeg beleid en communicatie. Voorkomen is beter dan genezen, vertelt Marco van der Linden, specialist verkeersveiligheid bij adviesbureau Movares, aan NH Nieuws. "Je kan wel de boa's langs de darkstore sturen, die daar boos aan de deur staan. Maar dan ben je eigenlijk een stap te ver. Dan zit je opeens in een conflict met het bezorgbedrijf en dat kan averechts werken." 

Amsterdam heeft vorige week aan de noodrem getrokken en laat een jaar lang geen nieuwe darkstores meer toe en voert de handhaving op vanwege de overlast. "Met de snelle groei van flitsbezorging vanuit darkstores is ook het aantal klachten toegenomen", vertelt wethouder Marieke van Doorninck (Ruimtelijke Ontwikkeling & Duurzaamheid). "Het college drukt met dit besluit op de pauzeknop voordat de toename van darkstores voor flitsbezorging uit de hand loopt.”

'In gesprek gaan'

"Je moet als gemeente vanaf het begin al een vinger aan de pols houden", vertelt Van der Linden. "Je kan het nu zien aankomen, dus nu is het moment om het gesprek aan te gaan. Dan kun je op zoek gaan naar een geschikte en veilige manier.”

Bezorgservice Flink wil in alle gemeenten waarin ze actief zijn bijeenkomsten met de buurten organiseren, laat een woordvoerder weten. "Daarin vertellen we wie we zijn, wat we doen en uiteraard ook wat men bij onverhoopte overlast kan doen."

Omdat de flitsbezorgers door de openbare ruimte fietsen vindt Van der Linden dat de gemeente ook haar verantwoordelijkheid moet nemen. "De gemeente is er verantwoordelijk voor dat iedereen zich daar veilig in kan bewegen", vertelt hij. "Je wilt als gemeente toch ook de faciliteit van deze bedrijven bieden en in de huidige regelgeving is het moeilijk flitsbezorgers te verbieden. Het is daarom beter gezamenlijk op te trekken en de bedrijven de faciliteiten te bieden", concludeert Van der Linden. "Je kan wel terughoudend zijn, maar dan is het wachten op boze bewoners.”

Tekst gaat verder onder foto.