Hoe biologisch en afbreekbaar is bio-plastic? Daar is een verhitte discussie over. NH Nieuws doet al anderhalf jaar onderzoek naar de plastic vervuiling van Noord-Hollands compost, waar boeren en tuinders over aan de bel trokken. Om zelf te volgen hoe GFT-zakjes met een kiemplantlogo afbreken, hebben we een eigen proefopstelling gemaakt. Hoe lang duurt het voordat deze zijn vergaan?
Eind vorig jaar berichtte NH Nieuws over het feit dat compost van de Purmerendse afvalverwerker HVC vervuild was met duizenden deeltjes 'onzichtbaar' microplastic. Tijdens dat onderzoek stuitten we ook op verwarrende communicatie rondom het nut van biologisch afbreekbaar plastic en over wat wél en wat niet in het GFT-afval mag.
Afvalverwerkers willen het niet in hun composteerinstallaties, terwijl volgens producenten bio-plastic hét verpakkingsproduct van de toekomst is. Die discussie wordt nog in alle hevigheid gevoerd.
Genoeg redenen om ons eigen experiment te starten en zo de afbreekbaarheid van bioplastic nader te onderzoeken. We hebben gekozen voor biologisch afbreekbare gft-zakjes omdat dat een product dat goed verkrijgbaar is en door heel veel mensen wordt gebruikt. We claimen niet dat het zuiver wetenschappelijk is, maar hopen wel meer inzicht te kunnen krijgen wat er gebeurt als het plastic als zwerfvuil in de natuur terecht komt.
Het experiment:
In tien bakjes hebben we op 7 februari 2020 een stuk van een biologisch afbreekbaar GFT-zakje (met kiemplantlogo) gedaan. Het gaat om:
- 2 bakjes met compost (in één doen we af en toe water)
- 2 bakjes met lucht
- 2 bakjes met potgrond (in één doen we af en toe water)
- 2 bakjes met water
- 1 bakje met potgrond mét slazaadjes (regelmatig wordt hier water bijgedaan)
- 1 bakje met compost mét slazaadjes (regelmatig wordt hier water bijgedaan)
Zo ruwweg elke twee weken kijken we naar de stand van zaken en berichten we hierover in de vorm van een kort verslag met foto's.
8 april 2022
Ruim 2 jaar later is er nog geen afbraak te zien bij geen van de biologisch afbreekbaar GFT-zakjes.
15 september
De plantjes beginnen nu zelf compost te worden. Het is moeilijk waar te nemen of er iets veranderd is, maar in een van de bakjes met water lijkt toch wel iets te gebeuren. Er is een grijsachtig laagje aan het ontstaan en een van de zijkanten lijkt kleiner te worden. Beoordeel zelf of je een verandering ziet op bovenstaande fotos.
4 juni
Terwijl de blaadjes sla flink aan het groeien zijn is er bij de zakjes nog geen duidelijk verval met het blote oog waar te nemen. Even dachten we een gaatje te zien ontstaan bij de zakjes maar als we de eerdere fotos terug kijken bleken die er al te zitten. Af en toe moeten we de bakjes met water bijvullen omdat het water verdampt.
23 april
Inmiddels is het elf weken sinds we met dit experiment begonnen zijn. De slaplantjes zijn goed gegroeid. In geen van de bakjes zijn er tekenen zichtbaar dat het plastic aan het afbreken is.
13 februari
En zo laten we de bakjes achter voordat de redactie wordt ontruimd vanwegen de coronalockdown. Gelukkig krijgen de plantjes nog water van collega's die op de redactie moeten zijn.
10 februari
Na tien dagen lijkt er nog weinig gebeurd. Alleen de slaplantjes zijn al aardig gegroeid, in potgrond beter dan in het compost.
7 februari
Omstandigheden
De bakjes staan op onze redactie bij het raam en boven de verwarming. De temperatuur is daardoor permanent in elk geval rond of boven de twintig graden en de materialen worden blootgesteld aan zonlicht. Dat zijn relatief gunstige omstandigheden, maar niet te vergelijken met industriële compostering.
De norm
Waar composteerbaar plastic aan moet voldoen wordt bepaald door Europese regelgeving en is vastgelegd in de norm EN-13432. In die norm is bepaald hoe snel composteerbaar verpakkingsmateriaal moet vergaan in een professionele composteringsinstallatie:
- Binnen 12 weken moet minstens 90 procent van het product afgebroken zijn tot deeltjes van kleiner dan 2 mm.
- Na 6 maanden moet minstens 90 procent van het product volledig uiteengevallen zijn.
Een product dat hier aan voldoet mag een kiemplantlogo voeren. Dat geldt dus ook voor de GFT-zakjes. Over de afbraaktermijn in de natuur wordt niets in de norm vermeld.