PURMEREND - In compost zit te veel microplastic. Dat vinden wetenschappers van de Universiteit van Wageningen na onderzoek uitgevoerd in opdracht van NH Nieuws en de Plastic Soup Foundation. Het gaat om duizenden deeltjes microplastic per kilo compost. Dat is mogelijk gevaarlijk, zeggen deskundigen. De minister vindt het nog te vroeg voor maatregelen.
Tuinders vinden dit voorjaar veel stukjes plastic op hun grond. Dit plastic is afkomstig uit compost dat dit voorjaar gratis wordt uitgedeeld door zeker negentien Noord-Hollandse gemeenten en afkomstig is van de Purmerendse afvalverwerker HVC.
"Vierduizend deeltjes per kilo, dat vind ik best wel veel"
Uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen blijkt nu ook dat er grote hoeveelheden onzichtbare stukjes plastic in het compost zitten, zogenoemde microplastics. Het gaat om duizenden deeltjes per schep compost. "Vierduizend deeltjes per kilo, dat vind ik best wel veel", zegt Violette Geissen, hoogleraar Soil Degradation and Land Management. Zij doet onderzoek naar de effecten van microplastic in de grond.
(tekst gaat verder onder video)
Noord-Hollands compost vol met microplastic - NH Nieuws
Het compost is vervuild, omdat ingezamelde GFT vol zit met plastic. De afvalinzamelaars doen hun best dat zoveel mogelijk eruit te krijgen, maar de allerkleinste deeltjes worden er niet uitgezeefd en hoeven volgens de wet er ook niet uitgehaald te worden.
Hoe schoon moet compost zijn?
Nadat het groen bewerkt is tot compost in Purmerend voldoet het aan een keurmerk (Keurcompost A, B of C). Dat houdt in dat het compost maximaal 2 gram plastic per kilo mag bevatten. Dat komt overeen met plastic van vijf boterhamzakjes. Dat is schoner dan de landelijke wettelijke norm van maximaal 5 gram, ongeveer 10 boterhamzakjes. Maar deeltjes kleiner dan 2 millimeter zoals microplastics worden niet mee gewogen.
"Het is heel zorgelijk", reageert Fons Potters van de Vereniging Afvalbedrijven. "Het hoort er niet in thuis en we zijn bezig om te kijken hoe het proces verbeterd kan worden." Maar hij geeft toe dat de afvalbedrijven vooralsnog niets tegen de microplastics kunnen doen.
"Microplastic hoort niet thuis in compost, maar we kunnen het er nog niet uithalen."
Harmen Spek van de Plastic Soup Foundation schrikt van de hoeveelheden microplastic in compost. "Ik vraag me af of je nog wel veilig je groenten kan verbouwen." Hij pleit voor scherpere regelgeving. "Er moet echt beleidsverandering komen. Wij verwachten van de staat dat daar paal en perk aan gesteld wordt."
Er komen steeds meer onderzoeken uit, die er op wijzen dat microplastics een gevaar voor het milieu en de gezondheid van mensen zouden kunnen vormen. Hoogleraar Geissen waarschuwt ook voor de gevolgen. "Bij een onderzoek in Mexico hebben we al ontdekt dat microplastic niet alleen in de magen van kippen zit, maar ook in het vlees."
"We hebben microplastic in het vlees van kippen gevonden"
Minister van Milieu en Wonen Stientje van Veldhoven vindt het ondanks alle waarschuwingen nog te vroeg om de wet aan te passen, zo vertelt ze in een reactie. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is in opdracht van het ministerie nog bezig met onderzoek. "Als het RIVM zegt dat het potentieel gevaarlijk is en er een norm moet komen, dan gaan we daar natuurlijk mee aan de slag." Over een half jaar worden de resultaten verwacht.
Bekijk hieronder de uitgbereide reportage over ons onderzoek (tekst gaat verder onder de video)
Compost vervuild met microplastic en "groene" zakjes - NH Nieuws
Verantwoording onderzoek
In juni van dit jaar scheppen we een willekeurig monster uit de composthoop van de Purmerendse afvalverwerker HVC. We hebben een bak met een volume van vier liter afgevuld met compost. Die composthoop ligt bij HVC buiten de hekken en het compost is voor iedereen gratis mee te nemen. Die bak hebben we vervolgens voor nader onderzoek opgestuurd naar de Universiteit van Wageningen.
Hoogleraar Violette Geissen heeft het compost onderzocht. Daarvoor is het eerst gezeefd, waardoor het de kwaliteit van Keurcompost A heeft. Daarna heeft ze drie verschillende monsters genomen en bekeken op de aanwezigheid van microplastics. Gemiddeld vond ze 4146 deeltjes microplastic (3423 deeltjes in monster 1, 5543 in monster 2 en 3471 in monster 3).
Het rapport van Geissen met een beschrijving van de onderzoeksmethode en de resultaten staat hieronder.
Naast de oorspronkelijke onderzoeksvraag om het aantal microplastics te tellen, kijkt Geissen ook naar een aantal van de grotere stukken plastic in het compost. “We kunnen met het oog zien dat er deeltjes bio-afbreekbaar plastic tussenzitten.” Het gaat hier volgens haar om zogenoemd composteerbaar plastic.
Update februari 2020
Er is door de Universiteit van Wageningen aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de plastics, die hieronder op de foto te zien zijn. Dit onderzoek bevestigt dat er, naast gewoon plastic, ook een deel bioplastic in het compost gezeten heeft.
Binnenkort komen de onderzoekers van de Wageningse universiteit met een nieuw onderzoek naar buiten. Daaruit blijkt dat er ook bioplastic aanwezig is in compost dat gemaakt is van afvalproducten uit de glastuinbouw. "In dit compost hebben we 0.5 tot 1 procent PLA [dat is composteerbaar plastic dat onder meer opgebouwd kan zijn uit suikers, red.] gevonden."
Hieronder is het bakje te zien met daarin een aantal van de aangetroffen grotere delen, die door Geissen uit het compost gefilterd en onderzocht zijn.