Gedeelde frustratie door flop met flexwoningen: "Hoe is het in godsnaam mogelijk?"

Edwin ter Velde maakt sinds een jaar of twee tiny houses van afvalplastic, zo'n 4,5 ton per huis. De woningen worden gemaakt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en zouden bestemd moeten zijn voor mensen die snakken naar een eigen plek. Met woningnood, het sociale aspect en het milieu komen er veel vraagstukken samen in het project. 

Woningcorporaties, West-Friese gemeenten, gedeputeerden van de provincie en zelfs minister Hugo de Jonge: stuk voor stuk kwamen ze langs en zijn ze enthousiast over het project. En toch staan er 21 woningen in een Hoornse loods stof te happen. Wachtend tot ze eindelijk een plek krijgen.  

'Hoe is het in godsnaam mogelijk?'

Vandaag werd bekend dat Ter Velde naar Krommenie vertrekt. Hier gaat hij in samenwerking met een woningcorporatie en de gemeente Zaanstad in eerste instantie 20 woningen maken. "Hoe is het in godsnaam mogelijk dat het in West-Friesland niet is gelukt?", vraagt hij zich hardop af.

"In potentie konden wij zo'n 125 tot 130 mensen van WerkSaam uit de bijstand halen en konden we iedere dag een woning opleveren. 223 per jaar, als de fabriek op volle toeren draait. Het zijn niet alleen de regels die dwars zitten, maar de omgang met die regels. Dat het in West-Friesland niet is gelukt om de woningen geplaatst te krijgen, wijt ik aan lafheid en incompetentie."

Hij legt uit: "Je hebt een gemeente nodig die knalhard zeggen: 'We zetten die huizen gewoon neer, want we zitten in een woningcrisis'. En als het fout gaat, repareren we het. Het zijn huizen die je morgen weer weg kunt halen, we hebben het niet over wolkenkrabbers. Er kunnen alleen maar winnaars zijn en toch lukt het niet." 

Vol trots zette burgemeester Monique Bonsen van Koggenland vorig jaar haar handtekening, die ervoor moest zorgen dat er in totaal 30 van plastic gemaakte tiny houses werden afgenomen. Zo kon de stilgevallen fabriek van Ter Velde toch weer verder. 

Toch ketste ook die deal af, ook tot frustratie van de Koggenlandse wethouder Rosalien van Dolder. "Europese regelgeving geeft aan dat we niet een-op-een een overeenkomst mogen sluiten, maar dat dat altijd via een openbare aanbesteding moet gebeuren. Dan zijn commerciële partijen vaak voordeliger. Dat is diep triest, zeker vanuit het sociale element. Bij ons stonden alle seinen op groen. We hadden de grond, het geld en de wil. En dan lukt het tóch niet. We kunnen niet om die regelgeving heen."

Verzet uit de omgeving

Wat overblijft zijn vijf aangekochte woningen, als onderdeel van een flexwonen project in De Goorn. Woningstichting Het Grootslag heeft zestien woningen aangekocht. Directeur Hans Kröger is er blij mee, maar ook deze zijn nog niet geplaatst. Hij heeft het Kleingouw in Andijk op het oog, maar stuitte op verzet vanuit de omgeving. "Ik ga ervan uit dat we ze dit jaar nog kunnen plaatsen. En daarna wil ik er nog twaalf bestellen bij Edwin. Maar daarvoor wil ik eerst definitief de omgevingsvergunning binnen hebben." 

Tekst gaat verder onder de foto.

"Waar een wil is, is een weg. Maar waar een weg is, is geen wil", zei Kröger eerder. Hij wijt het falen aan 'een gebrek aan daadkracht'. "Dit is een gemiste kans voor West-Friesland. Waarom lukt het in Zaanstad wel en hier niet? Waarom zijn we niet in staat om dit van de grond te krijgen?"

Van Dolder reageert: "Dat is wat gemakkelijk gesteld, want ook met heel veel daadkracht is het ongelooflijk moeilijk. Ik bepaal altijd eerst het doel en kijk dan hoe we er kunnen komen. Die Europese regels... Het klopt niet, maar je kunt er niets aan doen."

Ook minister Hugo de Jonge sprak zijn waardering uit voor het project van Ter Velde. "Hij zei dat we er vooral mee door moesten gaan", weet Ter Velde nog. "Maar toen ik de hulp inriep van het ministerie om de problemen op te lossen, konden ze niets betekenen." 

Glans van de missie

En nu vertrekt Ter Velde dus naar Zaanstad, om in Krommenie namens de stichting verder te bouwen aan zijn project. Met werknemers van Werkom, de Zaanse variant van WerkSaam. "Ik word er zelf niet veel beter van", zegt Ter Velde. "Maar voor elke ziel die ik kan redden, doe ik mijn best. Het is niet zo dat ik per se huizen wil bouwen dan was ik wel bouwvakker geworden. Nu gaan we daar verder, zonder de glans van de missie uit het oog te verliezen." 

In eerste instantie gaat het om twintig woningen. Waarom lukt het daar wel? "De gemeente is daar heel zichtbaar en geeft aan de woningcorporaties garanties dat ze geplaatst worden. De burgemeester van Zaanstad belde mij om te zeggen dat hij er trots op is dat het tot een samenwerking is gekomen. Die steun heb ik in West-Friesland niet gevoeld." Overigens is er ook in Zaanstad nog geen definitieve locatie. 

De slotsom: gedeelde frustratie bij een geflopt project waar iedereen de handen voor op elkaar kreeg en nog altijd krijgt. "Ik vind het zielig", stelt Kröger. "Bij dit project komt veel samen. Niet alleen de woningcrisis en de manier waarop de huizen gebouwd worden, maar ook de duurzaamheid van een groep mensen, die je een zinvol bestaan kunt bieden. Je had hier als regio West-Friesland heel mooi mee kunnen scoren."

Ter Velde tekende eerder vandaag de overeenkomst. "Dat het hier in West-Friesland niet is gelukt, geeft een gevoel van falen. Het klinkt misschien gek, maar ik had eigenlijk op een knieval van de gemeenten gerekend. Zo van: mooi dat je dit wilt doen en dat je een deel van onze problemen oplost. Daar is nooit sprake van geweest. Eerder tegenwerking. Tegenwerking door niet in actie te komen."