Fabriek vol circulaire flexwoningen staat stof te vangen: te veel regels of geen plek?

Niks is voor pionier Edwin ter Velde te gek. Een maand reisde hij met zijn vrouw Liesbeth over de Zuidpool met een terreinwagen op zonne-energie, bouwt hij aan een voc-schip om de wereld over te varen, en stort hij zich op het bouwen van tiny houses om de woningcrisis te lijf te gaan. En dat alles gemaakt van gerecycled afvalplastic. 

Maar hij die normaal bergen verzet, zit nu met zijn handen in het haar. De woningen zijn af, maar een plek om ze te plaatsen is er nog niet. En dus dreigt de fabriek in februari te sluiten. "Ik moet nu een beslissing nemen. Dat betekent dat de jongens terug de bijstand in gaan en de woningen hier stof staan te vangen."

Het is voor Ter Velde een hels dilemma. Het liefst zou hij ze nu direct ergens plaatsen. Maar dan zal er worden gehandhaafd en komt het voor de rechter. "Dat gaat voorbij aan ons doel. De echte essentie waar we voor staan als stichting zijn de maatschappelijk relevante thema's, die de transitie naar een inclusieve, duurzame leefomgeving oppakken, als experiment. Nou, dit is een geslaagd experiment. Maar we komen er maar niet uit."

Bouwen met de inhoud van je kliko

Twee jaar geleden zet hij zijn plan voor de circulaire mini-woningen op papier. De woningen worden off-grid (zelfvoorzienend red.), gemaakt van afval, mét zonnepanelen en eigen stroomopslag en waterfiltersysteem. Bedoeld om voor tijdelijke bewoning neer te zetten op braakliggend (bouw)terrein. Er is dan zelfs al een locatie op het oog.

Het Platform Woningcorporaties West-Friesland (PWW) en gemeentes zijn enthousiast. Woningcorporatie Het Grootslag ziet een gouden kans in de tiny houses en geeft de stichting de opdracht er 16 te bouwen. 

En dat is gelukt. De laatste wordt nu afgebouwd. Edwin: "Ze zijn hélemaal af en per direct beschikbaar. Als je nu met een kraan hier komt, zet je ze vanavond neer en kun je erin wonen." 

Locaties

"Waar een wil is, is een weg. Maar waar een weg is, is geen wil", vat directeur Hans Kröger van woningstichting Het Grootslag de situatie samen. "Ik ben afhankelijk van beschikbare gemeentegrond, dus van de gemeentes die dat beschikbaar stellen. Ik heb al eens in Medemblik tegen de wethouder geroepen om ze rondom het gemeentehuis te plaatsen, daar is enorm veel ruimte. Maar die boodschap is niet overgenomen."

Ook is hij in gesprek met ontwikkelaars, maar krijgt vaak een 'nee' te horen. "Er zijn zoveel plannen op stapel waar de eerste jaren niet gebouwd wordt, laten we nou op die locaties de huizen zetten zodat ze 10 tot 15 jaar kunnen blijven staan. Om dan door te verhuizen naar de volgende plek." 

Op dit moment is hij bezig met een viertal locaties. Kröger: "Waarvan zeker twee plekken zeer kansrijk zijn."

'Geen kwestie van even neerzetten'

Maar dat is voor de stichting te laat. Ter Velde heeft alle mogelijke experts ingeschakeld om met hem mee te denken, van bouwkundigen, organisatiedeskundigen tot juristen. "Het is gefinancierd, we zoeken de gronden erbij en doen het juridisch onderzoek. En we worden gehinderd."

Gemeente Hoorn wil niet voor camera reageren. Maar laat weten dat de reden waarom het langer duurt dan gedacht voor de hand liggend is. "Ook bij tijdelijke gebouwen moet het planologisch mogelijk zijn om de woningen neer te zetten. Er zal zodoende een ruimtelijke procedure gevoerd moeten worden en er moet gas, water en elektra worden aangelegd. Bij een ruimtelijke procedure is ook ruimte voor inspraak door omwonenden, de provincie mag er wat van vinden, dat vraagt veel tijd. Het is helaas geen kwestie van even neerzetten en na een paar jaar weer weghalen."

Menselijke maat

Edwin: "We hebben allerlei wethouders, gemeentes van heinde en verre op bezoek gehad. Als ze hier zijn, zijn ze oprecht verbaasd en geïnspireerd maar zodra ze terug zijn achter hun bureau, valt het stil. Er zijn allemaal excuses waarom het moeilijk is, maar het grondrecht dat mensen hebben - namelijk wonen - wordt hier aan voorbij gegaan. We reiken bouwgronden aan, we hebben alle nodige onderzoeken gedaan van verontreiniging tot geluidshinder, maar er gebeurt niks."

Vrije val

Wordt er noodgedwongen tenietgedaan aan wat er in die paar jaar is opgebouwd? Edwin maakt zich grote zorgen om zijn medewerkers die in die tijd grote stappen hebben gemaakt om te re-integreren. De meeste jongeren die aan de huizen bouwen, hebben zelf geen eigen woonplek.

"Sommigen moeten hier op tijd weg in de hoop dat ze een plek in de nachtopvang kunnen krijgen. Ik weet welke pijn erachter zit. Ik ga er echt alles aan doen dat ze niet in een vrije val terecht komen. Dit is zo onverklaarbaar en oneerlijk. Dit maken we dus mee in Nederland."