Alles is grijs. Een zin uit een liedje. En voor de ouders van Jesse Smit (20) zegt dat alles. Sinds hun zoon werd doodgereden vlak bij huis staat de wereld stil. Justitie eiste vandaag vijf jaar cel tegen de verdachte van dat ongeluk. Hij stapte die middag in Oudkarspel met drank op achter het stuur. "Ik dacht, het kan wel."
De ene na de andere ambulance racet die decembermiddag 2021 naar de Voorburggracht. Net voor het bord Noord-Scharwoude is het een oorlogsgebied, een ravage. Zo beschrijven betrokkenen later.
Vijf jongeren zijn van achteren aangereden door een zwarte bestelbus. De bestuurder is niet gestopt. Van alle gewonden is de 20-jarige Jesse er het slechtst aan toe. Zes dagen na het ongeluk moeten zijn dierbaren hem laten gaan.
"Ik wil dat je me aankijkt", de moeder van Jesse richt zich tot Danny V. (30). De verdachte van het veroorzaken van de allesverwoestende botsing. Het is vandaag twee jaar, twee maanden en 25 dagen nadat ze haar zoon voor het laatst levend zag, met slangetjes en een ademmasker.
Al de hele zitting liggen de tranen op de randjes van haar ogen. Af en toe lopen ze eruit, soms met snikken. "Dit had niet hoeven gebeuren. Jij had een keuze. Jij had de keuze om met de fiets te gaan. Maar je stapte in de auto. En dat voelt als een moordaanslag op onze zoon."
4 biertjes kan wel
Zelden was het zo druk in de rechtbank van Alkmaar. Verdeeld over drie zalen zitten zo'n negentig mensen. De meesten zijn er om het gezin Smit en de andere slachtoffers te steunen. En er is een delegatie voor de verdachte V.
Hij is ook geboren en getogen in Langedijk. Het maakt het allemaal nog pijnlijker. Iedereen kent iedereen. Zijn rechterbeen onder tafel trilt vandaag onophoudelijk.
De meeste mensen hier horen voor het eerst zijn kant van het verhaal. Hij hield zich naar eigen zeggen zoveel mogelijk schuil de afgelopen twee jaar. Is recentelijk verhuisd met zijn vriendin. "Maar mijn adres gaat alweer rond in groepsapps."
Die fatale middag in december belandt hij naar eigen zeggen spontaan in het feestgedruis. "Ik had vakantie en was met de auto boodschappen doen. Toen kwam ik vrienden tegen en die zeiden dat ze Max Verstappen gingen kijken."
In de dorpskroeg. Het café waar hij vaker is en waar ook Jesse en zijn vrienden die dag zijn. Als de coureur verrassend wint, gaat de kroeg op z'n kop, "Het bier ging in de rondte en heb me mee laten slepen in de euforie", zegt hij tegen de rechter.
Heeft hij daar wel hardop gezegd dat hij met de auto was? De officier van justitie houdt hem voor dat de overheid 'miljoenen spendeert' aan de BOB-campagne (bewust onbeschonken bestuurder, die gele sleutelhanger).
"Ik heb me zo niet kenbaar gemaakt, nee. Maar de rest wist het allemaal. Niemand heeft iets tegen me gezegd. Ook de kroegeigenaar niet. Maar ik voel me zelf verantwoordelijk voor wat er die dag gebeurd is."
Als de kroeg sluit, wil V. naar huis. "Ik dacht dat ik vier biertjes op had, misschien vijf. Een colaatje tussendoor. Ik dacht: het kan wel." Dus hij pakt zijn bedrijfsbus. Voor een rit van vijf minuten, want hij woont een paar kilometer verderop. Zijn neef zet diens fiets achterin en stapt in.
Ruit aan diggelen
Hij herinnert zich nog dat hij via de Dorpsstraat over de Voorburggracht is gereden. Dat hij een fietser inhaalde, dat hij het groepje van Jesse zag fietsen. Maar van het ongeluk zelf zegt hij niets meer te weten. "Ik heb allemaal soorten traumatherapie gehad, maar het komt niet terug."
Als de officier van justitie een foto laat zien van zijn auto klinkt er ongeloof vanuit de zaal. De voorruit is totaal aan diggelen. Het is voor haar en ook de nabestaanden moeilijk te geloven dat je met zoveel schade 'niets meer weet'.
"Ik begrijp dat dit het extra pijnlijk maakt, maar ik hoop dat jullie weten dat ik er niet onderuit probeer te komen. In het dorp gaat er trouwens ook een roddel dat ik mijn bus wilde verstoppen na het ongeluk. Dat is niet waar."
Uit tests na het ongeluk blijkt dat V. niet vier biertjes, maar vier keer de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed had. Dat staat gelijk aan meer dan tien bier, aldus de rechter vandaag.
In onderstaande video spreken we het zusje van Jesse Roos en Amber, die zelf gewond raakte bij het ongeluk. Tekst gaat door
Rechtszaak Jesse - NH Nieuws
En al eerder is de dertiger betrapt met drank op achter het stuur. Tien jaar geleden heeft hij een hoge boete moeten betalen en was hij zijn rijbewijs kwijt. En hoewel de reclassering de kans op herhaling klein acht, ziet de officier van justitie het als risicofactor.
"Bij mij gaan alle alarmbellen af. Niet zelden is het dan een gewoonte om te rijden met alcohol op. Hoe vaak zal het dan net goed zijn gegaan?"
Ze benoemt dat V. harder reed dan toegestaan en tilt er bovendien zwaar aan dat hij na het ongeluk niet is gestopt. Toch ziet ze ook dat V. het emotioneel zwaar heeft. Dat hij schuldgevoelens ervaart, uit en contact zou willen met de slachtoffers.
"Jullie lagen gewond in de regen. Het is op geen enkele manier goed te praten"
Ze eiste een gevangenisstraf van vijf jaar, een rijontzegging van zes jaar en een boete van duizend euro tegen Danny V.
"Wat bezielde me dat ik ben doorgereden?", vraagt V. zich tegen het einde van de zitting hardop af. Bij vlagen oogt hij als een gebroken man.
Hij wil zich graag richten op de nabestaanden en slachtoffer, die knikken. "Jullie lagen gewond in de regen. Het is op geen enkele manier goed te praten. Ik haat mezelf hierom. Door mijn keuzes hebben jullie dit mee moeten maken."
Volgens zijn advocaat Mayke Goris is het onderzoek niet voldoende gedaan, is er nog te veel ruimte voor alternatieve scenario's.
Onverantwoordelijk
Zij stelt dat de verwondingen van de slachtoffers V. daarom niet per se te verwijten zijn. "Niet om ook maar iets goed te praten, mijn cliënt was dronken. Maar het lijkt erop dat het een ongelukkige samenloop van omstandigheden is geweest."
Zijn geheugenverlies, eerder drankmisbruik: het maakt de ouders van Jesse verdrietig en boos. "Dan ben je 28 jaar en dringt het nog steeds niet tot je door wat je verantwoordelijkheden zijn. Het is ongelooflijk wat jij heel Langedijk, maar ook je eigen familie en vrienden hebt aangedaan."
Haar hoofd draait naar de rechter. "Het moet toch niet zo zijn dat we onze kinderen moeten opvoeden met drank op achter het stuur veiliger is dan op de fiets stappen?"
Er staat een foto van hun zoon op een van de bureaus, de hele zitting was hij er een beetje bij. "Zonder onze stoere, bijna twee meter lange Jesse is het zo stil in huis. Luister maar eens naar het nummer Grijs van Jaap Reesema, Danny. Dat is hoe wij ons elke dag voelen."