Winkelketen Action bestaat 30 jaar. Een miljardenbedrijf met inmiddels bijna 80.000 medewerkers. Dat alles begon in 1993 met een winkeltje aan de Dijk in Enkhuizen, met Gezina van der Blonk achter de kassa als allereerste medewerker. "Medeoprichter Gerard Deen zei altijd al dat hij 1.000 winkels wilde hebben. Natuurlijk geloofde ik hem niet."
Terug naar het begin. Gerard Deen runt begin jaren 90 van de vorige eeuw een antiekhandel, tot hij samen met Rob Wagemaker grote partijen spullen opkoopt en die weer verkoopt. Daarmee is de eerste Action-winkel in juli 1993 geboren aan de Dijk 12 in Enkhuizen.
Die eerste winkel zat in een prachtig historisch pand aan de haven. Schuin tegenover de voormalige verdedigingstoren en inmiddels blikvanger, de Drommedaris. Gerard en zijn vrouw woonden er boven, beneden was de winkel. Niet veel later sluit ook broer Boris Deen aan.
"Kan je morgen beginnen?"
De winkel is pas net open als Gezina van der Blonk, 20 jaar oud, voet over de drempel zet, op zoek naar een baan. "Het was een leuk winkeltje. Gerard Deen stond zelf achter de kassa. Ik vroeg of hij nog personeel zocht. Dus hij vroeg: 'Wat kan je?'. Ik vertelde dat ik bij een supermarkt had gewerkt. Hij zou erover nadenken en toen ik later terugkwam, zei hij: 'Kan je morgen beginnen?'. En toen was ik aangenomen."
De winkel is gelijk een succes. "Elke dag kwamen er wel nieuwe dingen binnen. We moesten soms echt schikken, zodat alles paste in de winkel", vertelt de inmiddels 50-jarige Gezina.
"We verkochten van alles en nog wat. Dan hadden we bijvoorbeeld ineens serviezen. En als het op was, dan was het op. Het was een gezellige plek aan de haven. Mensen kwamen op de koopjes af, het was er altijd bedrijvig."
Tekst gaat verder onder de foto.
Gezina geniet van de sfeer, maar al snel wordt de winkel aan de Dijk te klein. Het eerste filiaal van Action verhuist in 1995 naar een groter pand in de Westerstraat. En in de tussentijd zijn er nog eens zeven winkels bijgekomen.
"Het was altijd heel gezellig. Gerard voelde ook niet als mijn werkgever, maar meer als een vriend. Rob was meer bezig met de handel en kwam af en toe met nieuwe spullen aanzetten."
Dromen van 1.000 Action-winkels
Ondanks dat de zaken goed gingen, kon Gezina niet vermoeden hoe groot Action zou worden. Al waren de oprichters altijd al ambitieus. "Gerard zei altijd wel: 'We willen het groot opzetten en meer dan 1.000 winkels'. Natuurlijk geloofde ik hem toen niet. Maar het is bizar hoe groot Action uiteindelijk is geworden."
In de Westerstraat kwamen er meer mensen in de winkel werken, waar Gezina de leiding had. Ze herinnert zich nog een dag dat ze de kluis met cashgeld van die dag geld kwam storten bij de bank. "Normaal krijg je die dan leeg terug. Maar ik kreeg toen een volle terug. Maar die heb ik eerlijk teruggegeven."
Nadat ze kinderen kreeg stopte ze met werken bij de winkel. Inmiddels heeft ze een eigen bedrijf, de Gouwe stal, dat kinderfeestjes met pony’s organiseert. “En ik werk ernaast al zestien jaar in de gehandicaptenzorg”, vertelt ze.
Onvindbaar op internet
De gebroeders Deen en Rob Wagemaker gaan ondertussen bijna geruisloos verder met de groei van het bedrijf. In 2011 verkopen ze Action voor 500 miljoen euro aan de Britse investeringsmaatschappij 3i. Ze zijn in één klap multimiljonair, maar te koop met een succesverhaal lopen ze zeker niet.
Meerdere verzoeken tot een interview om terug te blikken op het succes worden genegeerd of afgewezen. Een medewerker van Rob Wagemaker - de oprichter investeert nu in verschillende bedrijven zoals restaurantketen Loetje - zegt als we bellen: "Ze hebben nog nooit interviews gegeven, en gaan dat ook nu niet doen." Foto's van de drie zijn op internet onvindbaar en ze begeven zich ook niet op sociale media.
Tekst gaat verder onder de infographic.
Ook na de verkoop blijft de winkelketen ongehoord populair. In 2021, wanneer winkels de deuren moeten sluiten door corona, blijkt Action degene die we het meest missen. Inmiddels zijn er 2.500 winkels in elf landen. Vorig jaar maakte Action 1,2 miljard euro winst. En dat lijkt dit jaar opnieuw meer te worden. In het eerste half jaar van 2023 werd voor 5,2 miljard omgezet, maar liefst 22 procent meer dan het jaar ervoor.
28 miljard euro waard
Het is inmiddels de grootste winkelketen ooit en één van de grootste bedrijven van Nederland. Met een geschatte waarde van 28 miljard euro meer dan bijvoorbeeld ABN Amro of Philips, en bijna net zoveel als Ahold Delhaize, het moederbedrijf van onder meer Albert Heijn. Het zijn duizelingwekkende cijfers, vindt ook Gezina, de eerste medewerker van dat kleine winkeltje in Enkhuizen.
Contact met de familie Deen heeft ze niet meer. “Ik ben eerst verhuisd naar Bovenkarspel en woon nu in Oostwoud. Ik kom ook niet vaak in Enkhuizen. Maar als ik ze zou tegenkomen, zou ik zo weer een praatje met ze maken.”
Wel volgt ze Action nog steeds. “Je houdt er altijd een gevoel bij. Heel grappig ook hoe het allemaal gelopen is. Toen ik er werkte stond alles nog in de kinderschoenen. Nu is het veel professioneler.”
Bekijk hieronder een reportage die NH dit jaar maakte over het succes van de Action:
Daverende jaarcijfers voor de Action - NH
Dit is een bericht van de gemeenschappelijke Westfriese nieuwsredactie
Meer nieuws uit West-Friesland?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit West-Friesland. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📧 Stuur ons jouw tips op naar [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]