Het is een traditie die al eeuwenlang gevierd wordt op Texel: Ouwe Sunderklaas. Het evenement wordt, ondanks de redelijke naamsbekendheid, toch nog altijd gezien als geheimzinnig en de speulers zijn bijzonder verkleed. De reputatie van feesten op andere Waddeneilanden helpt daar niet bij. Wat gebeurt er precies tijdens Ouwe Sunderklaas?
Op de twaalfde van de twaalfde (12 december) gaan de kinderen en volwassenen van het eiland aan het einde van de middag met z'n allen de straat op: ze gaan speulen (Texels dialect voor spelen). Tijdens het speulen nemen de eilandbewoners, gekleed in zelfgemaakte kostuums en met andere attributen, elkaar en de actualiteiten op de hak.
"Dat kan heel ver gaan", schrijft mediapartner Texelse Courant, "maar er is een gouden spelregel bij het speulen: een speuler en iemand die gespeuld wordt, moeten elkaar na een voorstelling gewoon in de ogen kunnen kijken en moeiteloos samen een biertje kunnen doen."
Ameland in opspraak
Die alternatieve sinterklaasfeesten heb je op ieder Waddeneiland. Op Vlieland heet dat Opkleden, op Terschelling Sunderum en op Schiermonnikoog wordt Klozum gevierd. Sinds vorige week weet iedereen dat het feest op Ameland Sunneklaas heet. Er ontstond ophef nadat drie journalisten van PowNed werden aangevallen terwijl ze een video over het feest wilden maken. Er sprongen mensen op hun auto en er werd zelfs geprobeerd om ze van de weg te rammen.
Eén ding werd pijnlijk duidelijk: de Amelanders dulden absoluut geen pottenkijkers bij hun Sunneklaasfeest. Op Texel is dat wel anders, hier zijn buitenstaanders juist wél welkom.
Het Texelse Ouwe Sunderklaas, in de Texelse volksmond ook wel Ouwe Sunder genoemd, en het Amelandse Sunneklaas verschillen behoorlijk van elkaar. Waar bij Sunneklaas alleen de mannen boven de 18 jaar de straat op mogen, is Ouwe Sunder juist een feest voor jong en oud en alle geslachten. Het feest op Ameland is gesloten en niet toegankelijk voor buitenstaanders, terwijl het Texelse feest juist vrij toegankelijk is voor iedereen. "Bij ons gaat het er heel anders aan toe en is iedereen welkom", bevestigt een woordvoerder van de gemeente.
De vastewallers komen dan ook zeker op Texel af op de twaalfde van de twaalfde. Maar op wat voor dag het valt, maakt volgens Frank Spooren wel veel uit. "Dit jaar valt het op een doordeweekse dag, dus dan weet je dat het niet heel spannend wordt", aldus de directeur van de plaatselijke VVV. "Mensen van de overkant (het vaste land, red.) nemen geen vrij voor het feest." Er zijn dan ook niet meer hotelovernachtingen op het eiland geboekt dan normaal.
Wrijving
Als het feest in het weekend valt is dat wel anders. Dan komen ook veel jonge Texelaars die op het vasteland wonen en studeren terug naar het eiland om samen met vrienden en familie te speulen. En de vastewallers weten Texel op die momenten ook goed te vinden. Afke, een andere medewerker van de VVV, ziet dat de buitenstaanders die komen met iets heel anders bezig zijn dan speulen. "Buitenstaanders zijn welkom om te komen kijken, maar de meesten komen om te feesten en in de kroeg te staan. Ze zijn dus niet bezig met waar het feest echt om gaat."
Of dat voor wrijving zorgt? Volgens Spooren niet. "Het is een beetje te vergelijken met wat je bij carnaval ziet. Daarbij komen ook heel veel mensen die nieuwsgierig zijn en willen kijken wat er precies gebeurt."
Amelandse taferelen hoef je voorlopig dus niet te verwachten op Texel. De directeur van de VVV licht alvast een tipje van de sluier op over welke thema's hij verwacht die zeker gespeuld gaan worden. "Het gaat altijd over de vraagstukken op het eiland. Dan kun je denken aan besluitvorming van de gemeente. Ik vermoed dat we het verhaal rondom de brug bij het Kogerstrand wel ergens terug gaan zien. Maar de speulers laten op voorhand niks los."
Toch gebeuren er in de weken voorafgaand aan het feest wel bijzondere dingen op het eiland. Zo dook er eind november opeens een gigantische olifant op, die de Texelaars al weken in de ban houdt. Heeft het iets met Ouwe Sunder te maken? Het zou zomaar kunnen.
Het programma van Ouwe Sunderklaas is hier te vinden. Benieuwd naar hoe Ouwe Sunderklaas wordt gevierd op Texel? Later deze week verschijnt een reportage op de website en de tv-zender van NH.