Ga naar Content

Kerken lopen langzaam leeg, behalve in Nibbixwoud: wat is hun geheim?

De kerken lopen langzaam leeg, omdat het aantal kerkgangers in Nederland afneemt. Zo ook in West-Friesland, waar vele gebedshuizen worden omgebouwd tot theater, woning, café of atelier. Toch is de situatie in Nibbixwoud anders. "De brand die de kerk in 2002 bijna verwoestte, is onze redding geweest." 

De Sint-Cunerakerk als boegbeeld van Nibbixwoud - Foto: NH Nieuws / Michiel Baas

Gelegen aan de voet van de Dorpsstraat, bevindt zich de Sint-Cunerakerk. Voorbij de bordeauxrode deuren begint de kerkzaal, gehuld in een witte gloed en met in het oog springende glas-in-loodramen en een neogotische orgel. 

Het dwingt een eerbiedige stilte af. Iets wat in Nibbixwoud niet onopgemerkt is gebleven. De kerkdiensten op zaterdag en zondag trekken nog altijd 'volle' zalen. Zo'n 30 à 50 kerkgangers komen erop af. Hoewel dat misschien weinig klinkt, is het volgens pastoor Álvaro Rodríguez Luque wel degelijk een positieve wending.

"We hebben een sterke katholieke gemeenschap in Nibbixwoud. Er zijn veel activiteiten en vieringen"

Pastoor Álvaro Rodríguez Luque

Wat is hun geheim? "De kerk wordt redelijk goed bezocht. Vergeleken met de andere kerken in onze parochie is de opkomst nog best hoog. We hebben een sterke katholieke gemeenschap in Nibbixwoud. Er zijn veel activiteiten en vieringen. Ook hebben we een goede samenwerking met de scholen in het dorp, waardoor kinderen al vroeg erbij betrokken worden." Ook was oud-pastoor Paul Vlaar geliefd onder de jongeren. 

Waar bij de meeste kerken de groep vrijwilligers kleiner en grijzer wordt, is dat bij de Sint-Cunerakerk niet het geval. "We hebben een trouwe groep, die allemaal ergens een steentje aan bijdragen. Zoals werken in de tuin of ze doen het onderhoud aan de parochie of kerk."

Ook de Dorpsraad beaamt dit. "De brand die de kerk in 2002 bijna verwoestte, is onze redding geweest", zegt Ed Entius, voorzitter van de Dorpsraad.

De vlammen slaan uit het dak - Foto: Privéfoto

Bijna in puin door brand

Het is 12 augustus 2002 als er brand uitbreekt in de Sint-Cunerakerk. Rond 16.30 uur, vermoedelijk door werkzaamheden aan het dak. De kerk ligt bijna in puin: het dak is grotendeels verwoest en stort grotendeels in. 

De ravage is enorm. Er wordt gesproken over een miljoenenschade. Koster Piet Ettes (70) kan het nog steeds helder voor de geest halen. Hij is die ene middag op vakantie in Kreta, als hij het slechte nieuws op zijn telefoon leest. "Ik ben meteen teruggevlogen. Op het eerste gezicht leek het alsof er niks aan de hand was, toen ik met de auto kwam aanrijden." Maar als Piet eenmaal de kerk instapt, wordt hij overrompeld door emoties. De kerkvloer staat helemaal onder water. "Alle boeken die op het priesterkoor stonden, waren allemaal aangetast door het water. Het was verschrikkelijk."

Paaskaars

Speciale herinneringen heeft hij aan de paaskaars. Die stond ook op het priesterkoor. "Maar alles daaromheen was verbrand, behalve deze kaars. Die stond gewoon rechtop, alsof er niks gebeurd was. Niet aangetast door de hitte of vlammen, niks. Het was een schitterend gezicht. We hebben 'm achterin de kerk tentoongesteld, als een herinnering aan deze brand." 

Hij gaat voor de kaars staan en vervolgt zijn verhaal: "Het dak was compleet weggevaagd. Je keek zo naar buiten. Er stond ook een stevige noordwestenwind, daar was geen beginnen aan." Toch zijn de kerktoren en pastorie gespaard gebleven. "De brandweer was er snel bij. En gelukkig maar, een hoogwerker uit Heerhugowaard heeft de toren kunnen redden."

De paaskaars die niet verloren ging - Foto: NH Nieuws / Michiel Baas

Een boktor

Achteraf blijken er ook boktorren in het dak te zitten. "Die zijn allemaal door de brand omgekomen, dus daar waren we ook meteen vanaf", grapt hij. Nadat de brandweer de brand onder controle heeft, rest de vraag of de Sint-Cunerakerk wel herbouwd moet worden. Gelukkig is die discussie van korte duur. Na een jaar in de steigers te hebben gestaan, wordt de houten kap weer in ere hersteld. Ook dankzij de hulp van de vele vrijwilligers uit het dorp, want een tent van een boer fungeerde tijdelijk als kerk. "De kerk ziet er nog mooier uit dan voor de brand. Het is gewoon een plaatje, het middelpunt van het dorp", straalt Piet.

Minder katholieke kerken in West-Friesland?

Op 10 september vorig jaar liet het bisdom Haarlem-Amsterdam nog een bom in 'kerkenland' afgaan. Het bisdom wil de komende vijf tot tien jaar toewerken naar een situatie waarin meerdere kerken als een 'centrumfunctie' of 'steunpunt' moeten fungeren. Reden: het is allemaal niet meer te betalen. Ook een terugloop van het aantal kerkgangers en vrijwilligers speelt een rol. En dus gaat er ook een grote bezem door het West-Friese kerkenbestand: parochies moeten gebedshuizen gaan afstoten om levensvatbaar te blijven. Nu en in de toekomst.

Het is een grote aderlating voor de katholieke achterban. Want West-Friesland telt 27 katholieke kerken, verdeeld over vier parochiën. Wanneer moet dit allemaal gebeurd zijn? "We hebben een termijn van twee tot vijf jaar meegegeven aan de parochiebesturen. Dan moeten ze een keuze hebben gemaakt. Hier ligt de toekomst, hier gaan we in investeren. De rest gaat dan dicht", aldus Bart Putter, vicaris-generaal van het Noord-Hollandse bisdom.

NH Nieuws zoomt in de serie over de kerken in West-Friesland verder in op het plan van het bisdom.

Ook Piet staat stil bij het nieuws van het bisdom. De Sint-Cunerakerk is een bloeiende kerk, maar voor hoelang nog? Het is een vraag die hem dwarszit. Want als het moment zover is, zou dat volgens hem een enorme impact hebben. De kerk roept namelijk veel herinneringen op.

"Voor veel mensen betekent een kerk héél veel. Het biedt houvast en wordt vaak gebruikt als plaats van samenkomst. Ook voor mij. Ik ben er gedoopt, getrouwd en heb er communie en vormsel gedaan. Net als mijn ouders, generaties lang. Het zou een aderlating zijn."

De ravage na de brand van bovenaf - Foto: Piet Ettes

Lees ook

Dit is een bericht van de gemeenschappelijke Westfriese nieuwsredactie

Meer nieuws uit West-Friesland?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit West-Friesland. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📧 Stuur ons jouw tips op via [email protected] of app ons via 06-23405405
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]