Gras overwoekert duinen door stikstofcrisis: grote zorgen om Noord-Hollandse natuur

Al lang is duidelijk dat de stikstofuitstoot verminderd moet worden. De overmaat aan stikstof verstoort ecosystemen in natuurgebieden, waardoor de biodiversiteit afneemt. Dat betekent het verdwijnen van dier en plantsoorten, en een ongezonde grond.

Volgens Greenpeace rest er maar één oplossing: het drastisch omlaagbrengen van de stikstofuitstoot voor het einde van 2025. De huidige focus van het kabinet ligt op 2030, maar volgens de natuurorganisatie is dat te laat.

Kwetsbare Noord-Hollandse duinen

De bedreigde natuurgebieden zijn onderdeel van Natura 2000-gebieden, Nederlandse gebieden die belangrijk zijn voor de diversiteit van planten en dieren. Het hele Noord-Hollandse duingebied valt binnen de Natura 2000 en is in het onderzoek van Greenpeace aangemerkt als kwetsbaar en onherstelbaar gebied.

Boswachter Tim Zutt beheert het duingebied tussen Callantsoog en Den Helder. Hij maakt zich grote zorgen om de stikstofuitstoot. "Soms denk ik, boswachter lijkt een prachtig beroep, maar je maakt je zo'n zorgen. Je zit bovenop deze problemen."

De veranderingen gaan langzaam, waardoor ze voor het blote oog lastig zichtbaar zijn. Toch is er, vergeleken met dertig jaar geleden, in alle natuurgebieden ontzettend veel veranderd, stelt Tim. Gras woekert over de duinen en in bossen en duinen zijn veel bramenstruiken te vinden.

Planten en dieren verdwijnen

"Dat zijn gevolgen van de stikstofcrisis", vertelt Zutt. "De biodiversiteit verdwijnt. Bepaalde grassen groeien hard op stikstof. Het gras groeit tussen andere planten door, zodat bijvoorbeeld duinmossen niet kunnen groeien en uitsterven. Op deze manier houd je een eenheidsworst aan planten over."

Ook voor dieren levert de stikstof problemen op. Hagedissen en vlinders hebben het zand nodig om op te warmen, maar de open, droge zandplekken verdwijnen door het vele gras. Ook de tapuit verdwijnt, want de vogel heeft kale stukken zand nodig om rennend zijn voedsel te zoeken.

Herstel niet mogelijk

Volgens het onderzoek van Greenpeace is herstel van deze gebieden niet of nauwelijks haalbaar en moet vóór 2025 de stikstofuitstoot drastisch omlaag. Ook Zutt stelt dat stikstof verminderen de enige oplossing is. Herstelwerkzaamheden kosten veel geld en het blijft 'dweilen met de kraan open', wat Zutt betreft. Als de stikstof blijft neerdalen blijft het ecosysteem veranderen.

Volgens Zutt is er veel te lang gewacht met het oplossen van de stikstofproblemen. "Dertig jaar geleden was al duidelijk dat stikstof een probleem vormde. Er is veel te lang gewacht, waardoor de natuur is beschadigd en nu de bouw en boeren in de problemen raken. Dat had niet gehoeven."