In het Justitieel Complex Zaanstad was het gisteren weer raak: een medewerker is ontslagen omdat ze een relatie had met een gedetineerde. Een dag eerder werd duidelijk dat een rechtsbijstandsmedewerker orale seks had met een gedetineerde. JC Zaanstad is lang niet de enige gevangenis waar zulke verhoudingen ontstaan, zegt psychotherapeut Carolien Roodvoets tegen NH Nieuws. Roodvoets werkte tien jaar in een TBS-kliniek en schreef het boek 'De aantrekkingskracht van foute mannen'.
De relaties ontstaan onder meer doordat het contact tussen de gedetineerden en het personeel intensief is, zegt Roodvoets op NH Radio. "Er kunnen heel vertrouwelijke gesprekken plaatsvinden en er kan een soort gemeenschappelijkheid zijn waarin dat soort gevoelens ontstaan."
Bovendien, zegt ze: "Misdaad fascineert ons. En een boef is ook meer dan alleen een boef: het zijn soms aardige, leuke mensen. Je ziet ze van alle kanten, dus het is niet zo gek dat het gebeurt."
Redderfantasieën
Daar komt bij dat de medewerkers vaak vrouwen zijn met een ingewikkelde achtergrond, merkte Roodvoets tijdens haar werk. "Ze hebben meestal een laag zelfbeeld", zegt ze. "Soms hebben ze redderfantasieën, van: 'Iemand kan niet zo slecht zijn, ik kan hem helpen; een beter mens van hem maken'."
"Gevangenen weten vaak feilloos de gevoelige plek bij zo'n vrouw te raken"
Overigens overkomt het ook mannen dat ze een verhouding met een gevangene krijgen, maar vrouwen komen er vaker mee in het nieuws, weet Roodvoets.
Bijzonder voelen
Een relatie met een gedetineerde kan bovendien 'veilig' voelen: langgestraften zitten daar vanzelfsprekend ook heel lang, zegt Roodvoets. "Dus zo'n relatie is voor die vrouwen behoorlijk onder controle te houden. Je bent dan ook heel bijzonder en heel belangrijk voor zo'n man. Als je een relatie hebt met een bekende gedetineerde, straalt die bekendheid ook een beetje op jou af."
Gevangenen zullen een verhouding ook niet uit de weg gaan, stelt Roodvoets. "Ze weten vaak feilloos de gevoelige plek bij zo'n vrouw te raken. Ze hebben tijd zat en hebben er ook wel belang bij dat zo'n relatie kan ontstaan; het kan ook een weg naar buiten zijn."
Roodvoets kan erover meepraten. Ze maakte persoonlijk mee dat een gedetineerde zijn best voor haar deed: "Een jongeman deed aardig en ik raakte daar wel een beetje van in de ban. Er is gelukkig nooit echt relatie ontstaan, maar het scheelde misschien niet veel. Als ik niet op tijd hulp had gekregen..."
Schaamte en reputatieschade
Als er wél een relatie ontstaat tussen een medewerker en een gedetineerde en die verhouding wordt bekend, kan dat grote gevolgen hebben voor de desbetreffende professional. Roodvoets: "De reputatieschade is groot, net als de schaamte dat ze hun professionaliteit niet hebben kunnen bewaren. Mensen lijden daaronder. Soms raken ze hun baan meteen kwijt. Dat is echt heel akelig."
Tekst gaat verder onder het artikel
Roodvoets benadrukt dat ze het belangrijk vindt dat het taboe op zo'n relatie wordt doorbroken. "Zo'n verhouding kan makkelijk ontstaan. Teams en instellingen moeten daar veel alerter op worden."
Volgens haar kunnen sommige teams zulke relaties in de hand werken. Vrouwen die het minder goed met hun mannelijke collega's kunnen vinden, worden 'min of meer naar die tbs'ers toegedreven'. "Maar je moet je steun bij je collega's zoeken, niet bij je klanten. Als een team niet functioneert, kunnen die relaties eerder ontstaan. Daar moet meer oog voor zijn."
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.