Het instorten van een deel van een stadiondak, zoals in het AFAS-stadion in Alkmaar gebeurde, kan ook in andere speelsteden gebeuren. Want het toezicht op de constructieve veiligheid van voetbalstadions is in ons land niet goed geregeld. De Veiligheidsverklaring van de KNVB, nodig voor een speellicentie, schept alleen een illusie van veiligheid.
Dat zeggen verschillende deskundigen tegen mediapartner NOS. Ze pleiten ervoor om het toezicht weg te halen bij de gemeenten.
Lees ook: Werkzaamheden aan het AZ-stadion zijn in volle gang
De ondervraagde deskundigen hebben zonder uitzondering kritiek op het huidige systeem. Rob Nijsse, hoogleraar civiele techniek aan de TU Delft, stelt dat een stadion niet mag worden vergeleken met een gewoon gebouw: "Een stadion is, net als bijvoorbeeld onze bruggen, een object dat voortdurend in weer en wind staat. Het wordt daardoor ernstig aangetast: denk aan corrosie, krimpen en uitzetten ten gevolge van zomer, winter, zon, enzovoorts. Daarom is het juist bij dit soort gebouwen belangrijk dat er regelmatig naar de constructie wordt gekeken."
Lees ook: Voorlopige uitslag onderzoek: hierdoor stortte het dak van het AZ-stadion in
Een deskundige periodieke controle van het AZ-stadion had volgens Nijsse gebreken aan het licht gebracht: "De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft breuken en zwakke plekken in de constructie gevonden. Die waren ook opgespoord met een periodieke inspectie. Dan had men maatregelen kunnen nemen en was de instorting vermoedelijk voorkomen."
Helft doet niks met controle
Directeur Wico Ankersmit van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht deed vorige week een steekproef bij afdelingen Bouw- en Woningtoezicht in acht voetbalsteden en vroeg wat zij doen in het kader van de constructieve controle van stadions. De ene helft doet het naar eigen zeggen goed, maar de andere helft doet er nauwelijks iets mee.
Lees ook: Driekwart van dak AZ-stadion wordt gesloopt én uitgebreid: "Daarna beter bestand tegen wind"
"Er wordt een schijnveiligheid gecreëerd"
Als er iets gecheckt wordt, is het vaak een visuele inspectie om te zien of er bijvoorbeeld steunpilaren zijn weggehaald. Volgens Ankersmit zijn de gemeentelijke afdelingen helemaal niet toegerust voor een gedegen inspectie van de constructie. "Dat moeten ze ook niet willen. Ik vraag me ook af wat de waarde is van zo'n visuele inspectie. Dat is naar mijn idee iets voor de bühne." Over de veiligheidsverklaring voor de KNVB zegt hij: "Het is een lege huls. Er wordt een schijnveiligheid gecreëerd."
Wat is de veiligheidsverklaring?
Elke betaaldvoetbalorganisatie moet ieder jaar uiterlijk op 1 maart een Veiligheidsverklaring inleveren bij de KNVB. Zonder zo'n verklaring krijgt een club geen licentie om deel te nemen aan de Ere- of Eerste Divisie. Club en gemeente vullen samen de veiligheidsverklaring in, die vervolgens wordt ondertekend door de burgemeester en iemand van de club.
De ondertekenaars verklaren dat er controles zijn uitgevoerd voor brandveiligheid, ontruimings- en calamiteitenplannen, de aanwezigheid van ehbo-ruimtes, routes voor ambulances, inzet van stewards, enzovoorts. Ook de constructieve veiligheid wordt met nadruk genoemd, als tweede na de brandveiligheid.
Ook Frank Wijnveld van bureau Crowd Professionals en al twintig jaar in de voetbalwereld actief als veiligheidsadviseur, is kritisch. De zwakte is, volgens hem, dat de centrale overheid het toezicht heeft neergelegd bij de gemeenten.
Duizenden springende mensen
"Bij hen ontbreekt het aan deskundigheid: bouw-inspecteurs en de brandweer zijn niet gewend aan stadions. Die inspecteren kantoren, kroegen en andere gebouwen, maar hoe vaak komen ze nou in een stadion? Een stadion is echt iets anders, daar springen bij een doelpunt duizenden mensen op en neer. Dat doet iets met een gebouw."
Lees ook: Onderzoek naar veiligheid Telstar-stadion na instorten AZ-dak
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken vertrouwt overigens nog wel op de gemeenten. In antwoord op Kamervragen schrijft ze: "Mijn beeld is dat de gemeenten in het algemeen voldoende deskundig personeel hebben of dat zij externe expertise inhuren. Dit is ook hun taak als bevoegd gezag."