Dat Hilversum van plan is onderhoud en exploitatie van de Joodse begraafplaats voor eeuwig voor haar rekening te gaan nemen, zorgt voor 'een oneerlijke behandeling van andere geloofsgemeenschappen'. Dat stelt de Hilversumse oud-moskeevoorzitter Ramazan Deniz. 'Het gemeentebestuur begeeft zich op glad ijs', vertelt hij tegen NH.
Nee, het is niet zo dat de Hilversummer, die benadrukt op persoonlijke titel te spreken, de geste van de gemeente de Joodse gemeenschap niet gunt. Deniz zegt alle respect te hebben voor zijn plaatsgenoten en de mensen die op de Vreelandseweg hun laatste rustplaats hebben gevonden. Maar dat laat wat de Hilversummer betreft onverlet dat hij wel bedenkingen heeft bij het besluit van de gemeente.
Gelijkheid en rechtvaardigheid
"Het verbaast me dat de gemeente ervoor kiest om de kosten voor onderhoud en exploitatie van een specifieke begraafplaats voor eeuwig op zich te nemen. Dit terwijl de scheiding tussen kerk en staat een belangrijk principe is binnen onze samenleving. Het creëert iets waarbij één religieuze gemeenschap een voorkeursbehandeling lijkt te krijgen boven andere gemeenschappen. Dat roept vragen op over gelijkheid en rechtvaardigheid", aldus Deniz.
"Andere gemeenschappen worden geconfronteerd met het opgraven van graven als de grafrechten of onderhoudskosten niet betaald worden"
De Hilversummers is daar verder duidelijk over: "Gelijke behandeling zou betekenen dat alle religieuze en niet-religieuze gemeenschappen dezelfde kansen en ondersteuning krijgen als het gaat om de laatste rustplaatsen van hun dierbaren."
Schril contrast
Volgens Deniz staat de hulp met de joodse begraafplaats haaks op hoeveel ondersteuning naar andere gemeenschappen gaat.
"Andere gemeenschappen, gelovig of niet, worden geconfronteerd met het opgraven van graven als de grafrechten of onderhoudskosten niet betaald kunnen worden. Dit staat in schril contrast met de permanente financiële ondersteuning van de Joodse begraafplaats", luidt zijn argumentatie.
Eeuwige grafrust
Vorig jaar vroeg Deniz zelf namens de Hilversumse moslimgemeenschap aandacht voor het islamitisch begraven en de eeuwige grafrust.
Sindsdien zijn er enkele gesprekken geweest met wethouder Arno Scheepers en Anita van Loon, directeur Uitvaartstichting Hilversum. Van Loon liet later weten aan NH dat zij het aantal islamitische graven op de Noorderbegraafplaats fors wil gaan uitbreiden en dat Hilversum eeuwige grafrust kent.
Maar, zo stelt Deniz, is er toch verwarring over de manier waarop de eeuwige grafrust wordt aangeboden aan de moslimgemeenschap. Hij wil duidelijk maken dat er voor hen geen uitzondering gemaakt moet worden. Hij ervaart dat die indruk zou zijn ontstaan. "Het is gewoon gelijke monniken, gelijke kappen", zegt hij.
Voor iedereen
"Het is belangrijk om duidelijk te maken dat de optie voor eeuwige grafrust beschikbaar is voor iedereen, ongeacht religieuze of culturele achtergrond, mits ervoor betaald wordt. Dit is geen regeling die specifiek ontworpen is voor moslims of door de gemeente gefinancierd wordt voor enige specifieke groep", verduidelijkt hij.
Waarom wil de gemeente de kosten en het onderhoud van de Joodse begraafplaats betalen? Dat heeft bijvoorbeeld te maken met het tekort aan beschikbare middelen en een afnemend ledenbestand van het Kerkgenootschap Nederlandse Israëlitische Gemeente (KNIG). Mede daardoor staat het behoud van de Joodse begraafplaats onder druk. Hilversum heeft uitgesproken zich in te spannen voor het in stand houden van joods erfgoed en daar valt de voorziening aan de Vreelandseweg zeker onder.
'Extra zwarte bladzijde'
Maar de duistere Hilversumse historie speelt hierin zeker een belangrijke rol. Twee weken terug zei wethouder Arno Scheepers tegen NH dat de Tweede Wereldoorlog een ‘extra zwarte bladzijde’ is van de gemeente.
Zo had Hilversum drie NSB-burgemeesters, die de gemeente heel actief ‘Judenrein’ hebben proberen te maken. Hun ambitie heeft er mede toe geleid dat er na de oorlog weinig over was van de Joodse gemeenschap. Van de 2.500 geregistreerde leden waren er nog maar 200 over.
"Het is belangrijk om te onthouden dat de verantwoordelijkheden en acties van toenmalige besturen en de consequenties van de oorlog zijn aangepakt"
Dat Hilversum nu iets 'terugdoet' voor het leed dat tachtig jaar terug is veroorzaakt, vindt Deniz 'niet overtuigend'. "Het is belangrijk om te onthouden dat de verantwoordelijkheden en acties van toenmalige besturen en de consequenties van de oorlog landelijk zijn aangepakt, waarbij degenen die verantwoordelijk waren, zijn bestraft en tal van compensatiemaatregelen en herdenkingsinitiatieven zijn genomen. Het leed en onrecht dat tijdens de Tweede Wereldoorlog is aangedaan, is een nationale geschiedenis waar we allemaal deel van uitmaken en waaruit we allemaal lessen moeten trekken."
Onlogisch en onpraktisch
De principes en wetten van vandaag zouden het uitgangspunt moeten zijn van de gemeente, meent Deniz. Mede daarom is het volgens hem 'onlogisch' en 'onpraktisch' financiële verplichtingen aan te gaan op basis van wat er tachtig jaar geleden heeft plaatsgevonden. En, zo voegt hij toe, vooral als zo'n besluit ongelijkheid schept in de behandeling van de gemeenschappen van vandaag de dag.
Het gemeentebestuur moet zich volgens Deniz veel meer op gericht zijn op het creëren van een inclusieve samenleving. "Richt je meer op het maken van eerlijk en transparant beleid, dat rechtdoet aan de diversiteit van de hele Hilversumse gemeenschap", luidt zijn oproep aan het raadhuis.
Eerbetoon
"Juist hierin ligt een belangrijke les die we uit de oorlog moeten trekken: het belang van geen voorkeur geven aan specifieke groepen of het uitsluiten van anderen. Dit is immers precies wat destijds is gebeurd en tot zulke tragische gevolgen heeft geleid. Het streven naar een gemeenschap waarin iedereen gelijk wordt behandeld, zonder voorkeursbehandeling of uitsluiting, is niet alleen een eerbetoon aan de slachtoffers van het verleden, maar ook een basis voor een rechtvaardige en inclusieve toekomst", meldt de Hilversummer tot slot.
Woensdag neemt de gemeenteraad het besluit over het voorstel om de kosten van Joodse begraafplaats voor rekening van de gemeente te nemen.