Noord-Hollanders vragen zich af: waarom onderneemt het waterschap nu pas actie? Bewoners spraken zich woensdagavond uit over de vondst van het giftige dinoterb in de Noord-Hollandse oppervlaktewateren. De insprekers uitten vooral hun zorgen over het drinkwater en hun zwemmende kinderen.
Elf bezorgde Noord-Hollanders spraken woensdagavond hun zorgen uit tijdens de door het waterschap georganiseerde vergadering in Heerhugowaard. Minstens zoveel bewoners zaten op de tribunes om de avond te volgen.
Dat het waterschap pas in actie komt nadat milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB) aan de bel trok over de watervervuiling met bestrijdingsmiddelen, wordt gewantrouwd.
Bewoners maken zich zorgen om hun zwemmende kinderen in de Noord-Hollandse wateren en de veiligheid van hun drinkwater en moestuin. "Waarom wordt er nu pas actie ondernomen? Het is een grof schandaal", vroeg een vrouw zich af. En: "Kan ik ooit nog slootwater gebruiken voor mijn moestuin?" Een andere vrouw uit Bovenkarspel, die met haar gezin aan een sloot woont, liet een foto van haar kinderen zien: "Mijn kinderen zijn echte waterratten, ze zijn dol op suppen en zwemmen. Maar kan ik ze wel eigenlijk laten zwemmen in de sloot?"
Volgens Jaap Bond, voorzitter van de KAVB, is de verboden onkruidverdelger in de bloementeeltsector nooit gebruikt. De schuld wordt onterecht bij de bollentelers neergelegd, vindt hij. "Het is nooit gebruikt en aan de sector geleverd", zei hij. "Het lijkt wel of deze sector kapot moet, terwijl wij elke dag druk bezig zijn om de sector te innoveren." Net als het waterschap wil de bloementeeltsector ‘heel graag weten’ hoe, waarom en wanneer de giftige stof in het oppervlaktewater terecht is gekomen, benadrukte Bond.
Wat is dinoterb?
Dinoterb is een onkruidverdelger, ook wel herbicide genoemd. Het is een kankerverwekkende stof die met name gevaarlijk is voor zwangere vrouwen. Ook is de stof schadelijk voor zoogdieren en vogels. De Europese Unie heeft gebruik van het bestrijdingsmiddel al sinds 1998 verboden.
Toch werd de stof afgelopen maanden op meerdere plekken in Noord-Holland aangetroffen. Eerst alleen in de West-Friese polder De Drieban bij Venhuizen, later bleek ook dat het Natura 2000-gebied Zwanenwater bij Callantsoog is vervuild. En aan de kust zit zoveel dinoterb in het water dat de veiligheidsnorm tot wel vijf keer is overtroffen, aldus MOB.
Verscherpte acties
Het brononderzoek naar de oorzaak hiervan gaat ongeveer een halfjaar duren, zei portefeuillehouder Jos Beemsterboer (BBB), waarna hij de verwachtingen temperde. "Waarbij de kans bestaat dat er geen bron wordt gevonden."
Pas als een overtreder in beeld komt, kan er volgens Beemsterboer worden gehandhaafd, zoals MOB eist. "Dit kan alleen als er sprake is van een aantoonbare en concrete overtreding", zei hij. Een moeilijke opgave, voegde hij eraan toe, gezien de grootte van het beheersgebied. In dit gebied ligt ruim 20.000 kilometer water. "De noodzaak tot actie is zeker aanwezig. De vraag die nu voor ons ligt is waarom we het nu wel vinden, en daarvoor jarenlang niet." Om te achterhalen waar dinoterb vandaan komt, heeft het waterschap vier extra handhavers in dienst genomen.
Teugels strakker aanhalen
Dat de bloementeeltsector volgens MOB verantwoordelijk zou zijn voor de vervuiling deelt het waterschap op dit moment niet. In 2014 en 2018 heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) diverse inspecties uitgevoerd bij meer dan 400 bollentelers, benadrukte Beemsterboer. "En in beide gevallen is er geen dinoterb aangetroffen."
Waterschapspartijen Water & Natuur en Partij voor de Dieren deden een oproep aan Beemsterboer om de teugels strakker aan te trekken, en brachten een motie in stemming. Zij willen dat het waterschap zo snel mogelijk met een controleprotocol en handhavingsplan komt. "Het is allang geen linkse hobby meer, maar een bittere noodzaak", zei Floris de Boer van Water & Natuur daarover. De motie werd met een ruime meerderheid aangenomen.
Woensdagochtend werd duidelijk dat er opnieuw een giftig en verboden bestrijdingsmiddel in Noord-Holland is aangetroffen. In het Zwanenwater in Callantsoog is in 2022 ook fenchloorfos gemeten. Dat meldde milieugroep MOB op basis van openbare meetgegevens.