Vrijwilligers begrijpen niet waarom vluchtelingen elke zes maanden moeten verhuizen

Margret van der Gulik kan het zich niet meer voorstellen, maar een jaar geleden wilde ze eigenlijk geen vrijwilliger worden bij de vluchtelingenopvang in Avenhorn. "Ik dacht wie zijn die mensen, en wat doen ze hier?" 

Een jaar later geeft Van der Gulik met zoveel plezier naailes aan een groep van ongeveer 15 vluchtelingen, dat ze geen week meer wil missen. Toen de groep van 200 vluchtelingen na een half jaar moest verhuizen naar een weiland in Wervershoof, ging Van der Gulik mee. In mei wordt ook die tent weer afgebroken, maar het is nog onduidelijk waar de mensen naartoe gebracht worden. 

Medemblik, de gemeente waar Wervershoof onder valt, is Nederland in het klein. De gemeente wil vluchtelingen wel helpen, maar voor een permanente opvanglocatie is er geen draagvlak. Met omliggende gemeenten sloten ze de afspraak om 'de lasten' te delen. Elke gemeente huisvest voor zes maanden zo'n 200 asielzoekers, daarna is het de beurt aan een buur. Voordat de groep in Wervershoof terecht kwam werd er een tent gebouwd in Avenhorn, en daarvoor zaten de 200 asielzoekers nog in Enkhuizen, Heiloo, Bergen en in Alkmaar.

Maar bij die tientallen vrijwilligers die zich wekelijks inzetten voor de vluchtelingen, beginnen die eindeloze verhuizingen te wringen. Zij spreken mensen die al vijf keer door Noord-Holland zijn gesleept en zien dat de moed hen in de schoenen zakt. "Al die onzekerheid, het is slopend voor hen", zegt Van der Gulik.

Kapper en voetbalclub

Housain (36) uit Syrië is inmiddels al vijf keer verhuisd, maar in de noodtent voelt het alsof de wereld stilstaat. Hij is sinds november 2022 in Nederland en wacht nog altijd op duidelijkheid van de IND. Hij voelt zich depressief en is bang dat hij en de anderen vergeten worden in het weiland van Wervershoof. "Het is frustrerend om elke zes maanden te moeten verhuizen. Ik geloof dat wij ook recht hebben op stabiliteit, een fatsoenlijk leven en langdurige relaties."

Om mensen zoals Housain enige afleiding te bieden hebben meerdere vrijwilligers zich afgelopen maanden bij de opvang gemeld. Van der Gulik geeft naailes, eens in de paar weken komt er een kapster langs, op vrijdagavond is er voetbaltraining bij de lokale club en Noor knutselt met de kleine kinderen. 

Noor (wil niet met echte naam online): "Ik vind het belangrijk om mensen die in nood zijn een hand toe te steken. Iedereen die ik daar spreek is gevlucht vanwege oorlog, geloof of verdrukking. Je laat je familie en je land niet zomaar achter."

De afleiding is heel belangrijk, zegt Hugo Schmidt, voorzitter van de voetbalvereniging. Voor de kleintjes organiseert hij een eigen training, de ouderen voetballen mee met de teams van de club. Komende zomer is Schmidt van plan om een toernooi te organiseren. "Het gaat hartstikke goed. Vooraf spookten er allerlei doemscenario's door het dorp, maar daar is niks van waar gebleken."

Plicht zit erop

De 'zes maanden regeling' leidde afgelopen week tot een hoop discussie in Wervershoof. Even leek het erop dat de vluchtelingen, ook gezien de spreidingswet die eraan zit te komen, langer dan een half jaar in het dorp mochten blijven. Maar in een brief aan de gemeenteraad wees Floortje Boos, voorzitter van de dorpsraad, de gemeenteraad nog eens op de eerder gemaakte belofte. 

'De crisisnoodopvang zou 1 mei 2024 verdwijnen', schrijf Boos aan het college. 'Het getuigt van behoorlijk en betrouwbaar bestuur als de keiharde afspraken en beloften van burgemeester Dennis Straat worden nagekomen. Wervershoof heeft zijn plicht gedaan.'

Het is niet de eerste keer dat de discussie over de korte verblijfperiode oplaait. Ook in Avenhorn, de vorige opvanglocatie, vroegen veel inwoners zich af waarom ze niet langer mochten blijven. Er was geen overlast en voor de bouw van de noodtent was net het hele weiland geasfalteerd.  

In Avenhorn was Ada als vrijwilliger betrokken bij de noodopvang. Zes maanden lang onderhield zij samen met de vluchtelingen een moestuin en gaf zij schildersles. Het asfalt dat speciaal voor de noodtent naast haar weiland werd gelegd, is bijna weer opgeruimd. Ze is nog wel een paar keer bij de opvang in Wervershoof geweest, maar het contact met de mensen is grotendeels verwaterd. "Dat zij zich steeds opnieuw moeten aanpassen terwijl ze al in een verschrikkelijke situatie zitten, vind ik onbegrijpelijk."

Tijdelijke duur

Het ziet er niet naar uit dat de vluchtelingen langer dan zes maanden in Wervershoof mogen blijven. Naar aanleiding van de brief van de dorpsraad schreef de burgemeester: "Er is van meet af aan duidelijk gecommuniceerd dat de crisisnoodopvang in Wervershoof van tijdelijke duur was, dus hier is niets in veranderd." Waar de 200 vluchtelingen na 1 mei naartoe moeten, is nog niet duidelijk. 

Voetbalbestuurder Schmidt wil zich niet al te veel mengen in de politieke beslissingen, maar hij heeft wel zijn 'bedenkingen'. "Van al dat heen en weer gesleep, wordt helemaal niemand vrolijk."

Noor begrijpt niets van het besluit van de burgemeester. "Situaties kunnen altijd veranderen. Het is allemaal niet zo zwart-wit."