Vuurwerkvrije zones: een goed idee of verspilde moeite? "Handhaving ontbreekt"

De meeste vuurwerkvrije zones kun je vinden rondom ziekenhuizen, kinder- en stadsboerderijen, dierenopvangcentra en natuurgebieden. Hier mag tijdens de officiële afsteektijden geen vuurwerk de lucht in worden geknald. Die zones zijn ingesteld om kwetsbare mensen, dieren en natuur te beschermen en om overlast te voorkomen. In sommige steden geldt een verbod in de binnenstad, zoals in Alkmaar. Dit is ingesteld uit veiligheidsoverwegingen. 

In de gemeente Zaanstad geldt ook een verbod op het afsteken van vuurwerk in de buurt van opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Daar is Ronald Smallenburg van het COA wel blij mee. "Onze bewoners komen uit gebieden waar nogal veel geknald wordt, nog gevaarlijker dan vuurwerk." Smallenburg kon niet zeggen of de vuurwerkvrije zones rondom de locaties ook daadwerkelijk effect hebben of dat er flink op gehandhaafd wordt. 

Steeds meer Noord-Hollandse gemeenten hebben een gedeeltelijk vuurwerkverbod. In de gemeenten Haarlem, Bloemendaal, Heemstede en Amsterdam is het zelfs overal verboden om vuurwerk af te steken. Bekijk in de kaart hieronder welke regels er in welke gemeente gelden.

Tekst loopt door onder de kaart.

Draaiboek

Een vuurwerkverbod is lastig te handhaven, omdat de daders op heterdaad betrapt moeten worden. In de gemeente Uitgeest ligt daar een heel draaiboek voor klaar, vertelt een woordvoerder. "Daarin staan de locaties die aangewezen zijn als vuurwerkvrije zones en bekende overlastlocaties. Die worden meegenomen in controlerondes van de handhaving en de politie." Er is ook een speciaal meldpunt ingesteld voor vuurwerkoverlast.

In de gemeente Schagen geldt een vuurwerkverbod op een aantal plekken, zoals plaatsen binnen een straal van honderd meter rond kinderboerderijen en zorginstellingen. Wie daar toch vuurwerk afsteekt, riskeert een boete van 250 euro. Om de vuurwerkvrije zones te kunnen handhaven, 'zet de gemeente extra toezicht en handhaving in', aldus een woordvoerder van de gemeente. Wat dat precies inhoudt, kon de woordvoerder niet zeggen.

Het hele jaar door

Simone van kinderboerderij KiBo in Schagen merkt dat er het hele jaar door vuurwerk in de buurt van de kinderboerderij wordt afgestoken. "Ik ben hier ook woonachtig in de buurt en er wordt hier continu vuurwerk en bommen afgestoken." 

Ze verwacht dat het met oud en nieuw wel wat rustiger is rond de kinderboerderij. "Dan trekken ze de woonwijken in. Door het hele jaar heen komen ze juist hierheen, omdat het hier zo ontiegelijk donker is." Er staan rondom de kinderboerderij geen bordjes die aangeven dat je een vuurwerkvrije zone betreedt, aldus Simone. Ook hebben ze daar nog geen extra handhavers gezien.

Als iemand de verwoestende gevolgen die vuurwerk kan hebben kent, is het Joop Roersma wel. De Ceres Molen, waar Joop molenaar is, brandde tijdens de jaarwisseling van 2019 naar 2020 bijna volledig af. Die brand werd hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door een vuurpijl die in de rieten kap belandde. Bekijk beelden van de brand in de reportage hieronder.

Tekst loopt door onder de video.

Inmiddels is de Ceres molen hersteld en weer volledig in gebruik. Het gebied rondom de 'nieuwe' molen is dit jaar aangewezen als vuurwerkvrije zone door de gemeente Stede Broec. Die zegt dat er gesurveilleerd wordt door de politie en handhaving in de vuurwerkvrije zones, maar dat is niet de ervaring van Joop. "Gisteren nog stonden er jochies aan de overkant vuurwerk af te steken", vertelt Joop. "En niemand kijkt er van op."

Bij de Ceres molen hebben ze uit nood zelf maar maatregelen genomen om een nieuwe verwoestende brand te voorkomen. "We hebben boven aan de binnenkant een soort sprinklerinstallatie geïnstalleerd. Die zetten we rond de jaarwisseling aan, zodat het daar lekker nat wordt." Dat moet een nieuwe brand voorkomen.

De molenaar is er absoluut niet gerust op dat de vuurwerkvrije zone zijn molen gaat beschermen. "Omdat er niet wordt gehandhaafd. Ik ben altijd bang. We zijn altijd blij als het 1 januari rond het middaguur is."