De IJmondgemeenten kiezen met hun brief van gisteren de aanval als het gaat om de toekomst van Tata Steel IJmuiden. Ze zijn maar een kleine speler in het web van overheidslagen, toezichthouders, de staalgigant zelf en het moederbedrijf uit India. Maar wel een speler met kennis van de huidige stand van zaken en een duidelijk idee van hoe het tijdens en na de verduurzamingsslag van het bedrijf moet. De gemeenten eisten gisteren hun plek op aan tafel bij de grote jongens.
"Als de verduurzamingsslag van Tata Steel slaagt, dan hebben we hier een heel tof, cool, innovatief bedrjif in IJmuiden staan", schetst Velsens wethouder Jeroen Verwoort opgewonden een zonnig toekomstbeeld.
Hij zit voor een handjevol journalisten, op de persconferentie over de brief die vanmiddag de deur uitging naar de fractievoorzitters in de Tweede Kamer, een dag voor die geïnstalleerd wordt.
Naast hem zitten nog twee wethouders: aan de ene kant Brigitte van den Berg van Beverwijk en aan de andere Aad Schoorl van Heemskerk. Met gebundelde krachten eisten ze gisteren hun plek aan de gesprekstafel over de toekomst van Tata Steel, dat op grondgebied van alle drie de gemeenten ligt.
Het zijn namelijk hún inwoners, de Velsenaren, Beverwijkers en Heemskerkers, die werken bij, last hebben van, of gewoon gewend zijn aan de 105-jarige Hoogovens. Toch hebben de gemeenten weinig in de melk te brokkelen als het gaat om de ambitieuze, en ook riskante verduurzamingsplannen, waardoor het bedrijf in 2045 bijna helemaal schoon zou moeten zijn.
Tata Steel: zo doorgaan, sluiten of optie drie?
De gemeenten mogen dan niet veel te zeggen hebben, ze hebben wel veel te verliezen als die vergroeningsslag mislukt. De IJmondgemeenten hebben zich de afgelopen tijd beraden over hoe zij zélf de toekomst van Tata Steel in de de regio eigenlijk zien.
"Tata Steel kan niet zo doorgaan als het nu gaat, dat kan gewoon niet", steekt Beverwijkse wethouder Van Den Berg één vinger de lucht in. "Sluiten? Ook geen optie", zegt ze als vinger twee de lucht in gaat.
Dan vinger drie: een succesvolle vergroeningsslag, waardoor bijna tienduizend mensen hun baan behouden en misschien wel het groenste staalbedrijf van de wereld in IJmuiden komt te staan.
De wethouders zien het als de enige overgebleven optie: de trein is al onderweg, nu springen ze er liever ook maar op.
Indiase eigenaar
Zal dat makkelijk worden, snel genoeg gaan of zonder moeilijkheden tot stand komen? Absoluut niet, weten zij. Wethouder Schoorl van Heemskerk: "Zou het bijvoorbeeld makkelijker zijn als we met Nederlandse bazen van Tata Steel konden praten in plaats van Indiase? Ja, maar dat is nu eenmaal zo, daar hebben wij geen invloed op."
Harde eisen
Velsen, Beverwijk en Heemskerk richten zich dus op de zaken waar zij wel invloed op hebben, willen zij maar zeggen. Te beginnen met hun brief van gisteren. Als het Rijk straks aan tafel gaat met Tata Steel voor zogenaamde maatwerkafspraken over vergunningen, gezondheid en eventuele financiële steun, dan wil de gemeente aanschuiven. Met eigen eisen, die in de brief staan.
Tot nu toe doet Tata Steel IJmuiden bijvoorbeeld alleen uitspraken over het eerste deel van het vergroeningsplan. In 2030 moet het bedrijf van de helft van zijn kolen af zijn. Maar over de andere helft van het plan blijft het stil. De gemeenten willen nu dat het bedrijf in 2035 van de kolen af is en zich gaat houden aan WHO-eisen voor luchtkwaliteit.
Prestige
Van den Berg: "Het is voor iedereen handig als wij aan tafel zitten. Wij hebben lokale kennis die het Rijk niet heeft. Sommige mensen in de IJmond hebben last van geluid, anderen van geur. Wij weten waar die wonen. Op dat soort kennis kan je je plannen afstemmen en het verschil maken."
Mocht de vergroeningsslag van Tata Steel straks uiteindelijk slagen op de manier die de gemeenten voor ogen hebben, dan zorgt dat niet alleen voor het behoud van veel banen en een schonere leefomgeving. Verwoort kijkt nog verder: het zorgt ook voor prestige in de IJmond, en dat idee bevalt hem zeer.
Verwoort, twinkelend: "Dan hebben we windmolens op zee, zijn we de groene stekker van het land, en staat hier één van de grootste staalbedrijven ter wereld."