Al jaren voert Waternet een verbeten strijd tegen een de harde massa van gestold vet met daarin ontelbare vochtige doekjes. Deze vette 'doekjeskoek' zorgt voor hardnekkige verstoppingen van het Amsterdamse riool. En ook de rioolgemalen slibben er regelmatig door dicht. Bij het eindgemaal R3 in Diemen zijn ze de vette drek dan ook goed zat.
Moedeloos openen de operators Michel Blom en Raymon Sanou de luiken naar de ontvangstkelder van het gemaal. Al het afvalwater van Diemen komt hier terecht, voordat het wordt doorgepompt naar waterzuivering. Wat ze aantreffen verbaast de operators niet. In de metersdiepe put is bijna geen afvalwater te zien. Het enige wat je ziet, is één grote dikke grijze massa.
“Het is een drijflaag van wel anderhalve meter dik, één compacte klomp van doekjes en vet”, legt operator Michel Blom uit. Jaarlijks dumpen Amsterdammers duizenden vochtige doekjes in het riool. “Het is weer tijd om te scheppen. Twee keer per jaar wordt de put geschept. En dat moet met de kraan gebeuren, want met zuigen wordt het niks, daar is de massa te dik voor. En dan komt er toch wel zo’n 30 à 40 ton aan vet en doekjes uit. Dat kost heel veel geld”, vertelt Blom.
Het scheppen van de drijflaag is niet het enige probleem. Ook de pompen die het water moeten doorpompen raken verstopt door de doekjes. “Als het water in de put laag staat, schieten de doekjes in de pompen en dan krijg je pompstoringen. Dat komt ook 's nachts voor, dus je hebt zomaar kans dat we 's nachts staan pompen te ontstoppen”, vertelt Blom.
Het kan nog erger. In het gebouw naast de put staan twee krachtige pompen lawaai te maken. Ze pompen het water door naar de waterzuiveringsinstallatie. Een derde pomp staat stil. “Ja, die is stuk en de oorzaak is doekjes. Die doekjes vormen een kluwen en draaien de waaier van de pomp in en beschadigen de ‘seals’, waardoor de levensduur van de pompen wordt verkort. Ook dat kost heel veel geld”, vertelt Blom.
Badkuipen vol frituurolie en braadvet
Bovenop de duizenden natte doekjes lozen de Amsterdammers ook nog eens elke dag vier ton vet in het riool via de gootsteen. Dat zijn twintig volle badkuipen met frituurolie, braadvet en etensresten. De kosten voor de schoonmaak van de riolen en de zuivering van het water lopen jaarlijks op tot in de miljoenen. Geld waar uiteindelijk de Amsterdammer zelf de rekening voor betaalt via de waterschapsbelasting en afvalstoffenheffing.
Het kan anders en beter. Zo zou het al een stuk schelen als iedereen het frituurvet naar een inleverpunt zou brengen. Maar niet in elke buurt zijn die te vinden. In heel Nederland zijn er 2500 inzamelpunten voor frituurvet. In Amsterdam zijn dat er slechts 42. Vooral de supermarkten laten het hier afweten. Zo is in Amsterdam geen enkele Albert Heijn waar je frituurvet kan inleveren. Maar er is hoop, want supermarktketen Jumbo heeft inmiddels 4 filialen waar je wél frituurvet kan inleveren.
Biobrandstof van frituurolie
Volgens directeur Frans Claassen van MVO, de ketenorganisatie voor oliën en vetten, moeten er veel meer inzamelingspunten bij. Sinds 2010 werkt MVO samen met de vet-recyclingbedrijven aan de campagne ‘Frituurvet Recycle Het!’. De campagne heeft als doel consumenten en retailers te informeren en te stimuleren om gebruikt frituurvet of gebruikte bakolie apart in te zamelen voor recycling tot biobrandstof.
Hoe het komt dat er in Amsterdam zo weinig supermarkten zijn waar je je frituurvet kan inleveren, weet Claassen niet precies. “Het heeft misschien te maken met onwetendheid bij de supermarkten, dat ze zo’n inzamelpunt kunnen aanvragen”, speculeert hij. Supermarkten die een inzamelpunt willen worden kunnen zich aanmelden bij frituurvetrecyclehet.nl.
Wat mag er wel in het riool?
In het riool mag je de zogenaamde 3 P's dumpen, namelijk: poep, plas en (wc-) papier.
Maar wat doe je dan met...?
Frituurvet – dat giet je in de verpakking terug en lever je in bij een inzamelpunt. Of desnoods giet je het in een oud melkpak en gooi je het in de vuilnisbak.
Bakvet – vetresten van margarine en olie veeg je met keukenrol of een oude krant uit de pan en gooi je in de vuilnisbak.
Vochtige doekjes zoals schoonmaakdoekjes, billendoekjes, make-updoekjes en vochtig toiletpapier gooi je in de vuilnisbak.
Verf en andere chemische stoffen lever je in bij het afvalscheidingsstation.
In het programma Vette Doekjeskoek gaan we dieper in op de voortdurende strijd van Waternet tegen verstoppingen. Een belangrijk doel is om meer bewustwording te kweken over de gevolgen van het lozen van vochtige doekjes en vet in het riool. Dit programma wordt gemaakt in samenwerking met Waternet.