Heeft Heemstede het voormalige postkantoor aan de Binnenweg 160 terecht aangewezen als gemeentelijk monument of niet? Om die vraag draaide het woensdag in de rechtbank in Haarlem. De eigenaar wil het pand uit 1960 slopen en er appartementen neerzetten, maar dat mag niet als het een monument blijft.
Eigenaar Sportveldweg Project B.V. daagde burgemeester en wethouders van Heemstede voor de bestuursrechter. Aan de zijde van de gemeente schoven ook de historische vereniging Heemstede-Bennebroek en erfgoedvereniging Bond Heemschut aan als belanghebbende.
De kwestie speelt inmiddels al jaren. Toen de projectontwikkelaar het pand eind 2020 kocht van een ander vastgoedbedrijf, was het voormalige postkantoor nog geen monument. Sterker nog: in de periode tussen 2010 en 2018 besloot de gemeente juist meerdere keren om het postkantoor geen monumentale status te geven. In mei 2022 viel het besluit om het gebouw uit de periode van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog alsnog een monument te maken.
De huidige eigenaar wil het pand tegen de vlakte gooien en er nieuwbouwwoningen neerzetten. Maar een monument mag niet worden gesloopt, dus kan dat plan niet doorgaan. Dat kost de projectontwikkelaar naar eigen zeggen miljoenen.
Laconieke houding
Opmerkelijk in de zaak is overigens dat er in totaal vijf bedrijven werden opgevoerd als eisende partij, maar dat vier van die bedrijven op hetzelfde adres in Hillegom staan ingeschreven en één netwerk lijken te vormen. "Dat is blijkbaar hoe u het georganiseerd heeft", verbaasde de rechter zich over die constructie.
Advocaat Van Rijn van de projectontwikkelaar zei tegen de rechter dat de gemeente tijdens het proces de spelregels heeft veranderd: "Had het bedrijf geweten dat het voormalige postkantoor alsnog een monument zou moeten worden, hadden ze het nooit gekocht." De advocaat noemde de houding van het college 'laconiek'.
"Is dit om te lachen of om te huilen?"
De projectontwikkelaar lijdt financieel verlies en de gemeente stelt een subsidie van 5.000 euro beschikbaar om het pand als monument in stand te houden, zei de advocaat Van Rijn namens de projectontwikkelaar: "Is dit om te lachen of om te huilen? Dit is dus wat het college als behoorlijk bestuur ziet"
Volgens de juridisch adviseur van Heemstede vonden deskundigen het voormalige postkantoor altijd al monumentwaardig. Maar door een politiek besluit werd het in 2011 niet als monument aangewezen. Dat gebeurde ook in 2018, maar dat was een fout. Het college kijkt er nu anders naar. De voorzieningenrechter schorste vorig jaar nog het gemeentelijk besluit om Binnenweg 160 een monumentenstatus te verlenen. Dat was een voorlopige maatregel, de rechter buigt zich nu inhoudelijk over de zaak.
Tekst loopt door onder de foto.
Wat maakt het gebouw aan de Binnenweg in het centrum van Heemstede zo bijzonder? Jaap Verschoor van de historische vereniging Heemstede-Bennebroek legt het graag uit. "Iedereen in Heemstede kent het pand, het staat ook op een mooie plek. Als je goed kijkt, zie je hoe bijzonder het is. Die grote sculptuur aan de buitenkant bijvoorbeeld, dat is echt monumentaal."
Volgens Verschoor klopt het verhaal van de eigenaar niet helemaal. "Toen hij het kocht, was het inderdaad geen monument. Maar hij had kunnen weten dat er meerdere malen over was gesproken in de gemeenteraad. Hij had kunnen weten dat hij hier voorzichtig mee had moeten omgaan."
Omwonenden
Naast de vertegenwoordigers van de projectontwikkelaar, de gemeente en de historische verenigingen waren ook twee omwonenden van het postkantoor bij de zitting aanwezig, onder wie Anita Verlinden. "We waren nu met twee mensen, maar de belangstelling in de buurt is groot. Het is echt een onderwerp van gesprek in de buurt-apps."
"Het is beeldbepalend en staat op een prachtige plek. Eens gesloopt is altijd gesloopt"
Veel omwonenden zijn bang dat het pand wordt gesloopt, zegt Verlinden. "Het springt echt in het oog. Het is heel andere architectuur dan de rest van het centrum van Heemstede. Het is na de oorlog gebouwd. Er zit ook nog een schuilkelder onder. En het pand herbergt nog heel veel mooie kunst. Omwonenden willen het pand behouden. Eens gesloopt is altijd gesloopt."
Het is voor zowel Jaap Verschoor van de historische vereniging als omwonende Anita Verlinden lastig in te schatten welk besluit de rechter neemt. "De rechter stelde in ieder geval wel de juiste vragen", zegt Verschoor. Verlinden vult aan: "Eerlijk gezegd hebben we als omwonenden altijd het gevoel gehad dat het goed komt. Ik kan me niet voorstellen dat de cultuur het moet afleggen tegen de financiële belangen van een commerciële partij."
Miljoenenclaim
De eigenaar lijkt aan te sturen op een miljoenenclaim richting de gemeente Heemstede als het pand een monument blijft. Al gaat het daar in deze zaak nog niet om. "Dat lijkt mij een beetje bangmakerij", vermoedt Verlinden. "Die claim kun je neerleggen, maar dit komt niet voor rekening van de belastingbetaler. De ontwikkelaar heeft nog geen vergunning aangevraagd, dus er zijn ook geen toezeggingen gedaan."
Jaap Verschoor ziet wel een uitweg voor beide partijen: "Ik kan me goed voorstellen dat je het gebouw opnieuw ontwikkelt, met aan de voorkant een commerciële bestemming en aan de achterzijde appartementen. Je kunt daar goed een aantal woningen realiseren."
De bestuursrechter doet over zes weken uitspraak.
Meer nieuws uit Haarlem e.o.?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit Haarlem en omgeving. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Haarlem.
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]