Om de natuurlijke waterberging bij Andijk te testen op mogelijke kinderziektes, wil drinkwaterbedrijf PWN alvast beginnen met een kleinere versie. Dankzij een Europese subsidie van drie miljoen euro wordt dit werkelijkheid. Deze zogeheten ‘klimaatbuffer’ moet de drinkwatervoorziening in Noord-Holland in de toekomst veiligstellen. Ze mikken op de zomer, waardoor een klein deel van de kustlijn de komende maanden al op de schop gaat.
Waarom is een ‘klimaatbuffer’ bij Andijk zó belangrijk voor de Noord-Hollander? Anne Swank, beleidsadviseur Drinkwater bij drinkwaterbedrijf PWN, is er duidelijk over. "We stellen hiermee onze drinkwatervoorziening veilig die door droogte, vervuiling en de bevolkingsgroei steeds kwetsbaarder wordt", zegt ze.
En dat is géén overbodige luxe: bij driekwart van de Noord-Hollanders stroomt het drinkwater dat PWN zuivert en produceert uit het IJsselmeer uit de kraan. Ze voegt eraan toe: "Daarbij is het goed voor het klimaat en de natuur."
Hoe groot wordt het?
Uiteindelijk wil PWN drie spaarbekkens aanleggen, ter grootte van 100 hectare. Met het uitgegraven zand wordt een natuurgebied met rietmoeras, overstromingsgrasland en ondiepe waterplanten aangelegd, dat het water als het ware moet 'filteren'. Vergelijkbaar met de nabijgelegen Koopmanspolder bij Andijk en Wervershoof.
Alles bij elkaar genomen, met spaarbekkens en een nieuw natuurgebied, wordt de klimaatbuffer zo'n 250 hectare. "Een voorraad water van ongeveer twee maanden, en dat is een stuk meer dan wat we nu kunnen. Als we twee droge zomers achter elkaar hebben, zoals in 2018 en 2019, dan kunnen we het hiermee redden", vertelde Myrthe Fonck, Strategisch Adviseur Natuur bij PWN, eerder aan NH.
Maar eerst begint het drinkwaterbedrijf met een kleinere versie van de natuurlijke waterberging. Die moet zo'n 1 à 1,5 hectare groot worden. "Zodat we alvast op kleine schaal het zuiverende landschap in een klimaatbuffer kunnen testen en monitoren. Het zuiveren van water op deze manier is namelijk vrij nieuw. Wat is de impact? Hoe werkt zoiets nou eigenlijk? En werkt het überhaupt wel?", aldus Swank.
Het brengt veel voordelen met zich mee, benadrukt zij. "De waterkwaliteit wordt in de spaarbekken verbeterd. Alles wat schoner en helderder de waterfabriek ingaat, kost ons heel wat minder hoofdbrekens. Ook is het goed voor de natuur. De rietmoerassen bieden genoeg ruimte voor talloze vogel- en vissoorten als de rietzanger en opgroeiende snoekbaars."
Aanleg kost vijf miljoen euro
Dankzij een Europese subsidie, bestemd voor een zogeheten ‘demonstratieproject’, krijgt het drinkwaterbedrijf de financiering rond. De aanleg kost al snel zo'n vijf miljoen euro. "De Europese Unie zag er ook heil in en investeert drie miljoen euro in het project, en daar zijn we natuurlijk erg blij mee. Zelf leggen we daar nog twee miljoen euro bij."
Wel met één vereiste: het drinkwaterbedrijf moet samenwerken met een ‘collega’ uit Europa. En dus slaan ze de handen ineen met Aigües de Barcelona, een Spaans drinkwaterbedrijf. Net als PWN zuivert het oppervlaktewater tot drinkwater. "Zij lopen tegen vergelijkbare uitdagingen aan als vervuiling en droogte. Het is een hedendaags probleem in Spanje", legt ze uit. Het doel is om kennis te delen of informatie uit te wisselen.
Tekst gaat verder onder de foto.
Het drinkwaterbedrijf mikt op de zomer om aan de slag te gaan. En dat betekent dat een klein deel van de kustlijn bij Andijk de komende maanden al op de schop gaat.
Om het 'not in my backyard'-gevoel te doorbreken, betrekt PWN het dorp al vroeg bij de plannen. Van weerstand is amper sprake, laat staan van boze dorpelingen. Swank: "Naast de aanleg en de wetenschap, willen we dat het plan gedragen wordt. Hoewel we als het ware een stukje van het IJsselmeer wegnemen, krijgt het ook stukje natuur ervoor terug. Als ze het nut ervan inzien, begrijpen ze ook waarom we hier met z’n allen mee bezig zijn."
Vogelspotten
Naast dat het dorp kon meedenken over de invulling van de ‘klimaatbuffer’, worden ze óók bij dit project uiteindelijk betrokken. "Ze kunnen bijvoorbeeld meehelpen bij het monitoren en vogelspotten", aldus Swank. Voor vijf jaar wordt er getest en gemonitord, waarna het op goed vertrouwen en in overleg met het dorp wordt uitgebreid. "Het IJsselmeer is onze belangrijkste waterbron, en daar willen we ook goed voor zorgen."
Tekst gaat verder onder de foto.
De vraag naar drinkwater neemt toe
De vraag naar drinkwater neemt steeds meer toe. De te verwachten economische groei, bevolkingsgroei en klimaatverandering drukt op de zoetwatervoorraad.
Om de drinkwatervoorziening in de toekomst te vergroten en robuuster te maken, zijn er nieuwe waterbronnen nodig. Achter de schermen is PWN - naast deze ‘klimaatbuffer’ - hier al druk mee bezig. Zo heeft het drinkwaterbedrijf twee locaties op het oog, in Overveen en 't Gooi.