Zo'n 550 verontruste katholieken uit West-Friesland, Alkmaar en de Noordkop trekken morgen in bussen naar de Haarlemse Bavokathedraal, om daar hun stem te laten horen. Ze maken zich grote zorgen over de toekomst van ‘hun’ kerken, nu het bisdom de deuren van bijna 100 kerken wil sluiten. "Het is een poging om tot elkaar te komen. We willen dat dit beleid omvalt."
De kerk als hét kloppend hart van een dorp. Zondagse vieringen, zangavonden, bruiloften en begrafenissen: de kerk was eeuwenlang een sociale ontmoetingsplek. Toen volle banken, nu lege gebouwen. Want door de terugloop van het kerkbezoek hangen er donkere wolken boven het katholicisme, nu het bisdom veel Noord-Hollandse kerken wil afstoten.
Het bisdom Haarlem-Amsterdam, waar 164 kerken onder vallen, liet vorig jaar een bom in 'kerkenland' afgaan. Het bisdom wil de komende vijf tot tien jaar toewerken naar een situatie waarin meerdere kerken als een 'centrumfunctie' (28) of 'steunpunt' (37) moeten fungeren. Dat betekent dat bijna 100 kerkgebouwen gedwongen de deuren moeten sluiten.
Veel onrust
Die koers zorgt voor veel onrust. "Wij denken dat door het sluiten van kerken het geloofsleven in een gemeenschap verdwijnt", aldus Jaap Braakman van de Laurentiusparochie in Hoogkarspel. "Het is het idee dat alle parochianen dan zelf overstappen naar de enige kerk die in een regio open blijft."
Maar er is grote twijfel of dit in de praktijk ook zo werkt. Om dit scenario te voorkomen, is er een actiecomité van verontruste parochianen opgericht, om hun stem te laten horen bij het bisdom.
Een ‘stille tocht’
De aangekondigde sluitingen van kerken zit parochianen zo hoog, dat ze de barricades opgaan en een petitie verspreiden. Zondag staat er een ‘stille tocht’ gepland, die leidt naar de Haarlemse Bavokathedraal van bisschop Jan Hendriks. "We bieden de bisschop de petitie aan, die meer dan 1.400 keer is ondertekend. We hebben een muzikale bijeenkomst en we houden een tocht rond de kathedraal", zegt Braakman.
Hij rekent op een opkomst van 550 kerkgangers. Met tien touringcars rijden ze die dag in colonne naar het bisdom. Onder de aanwezigen zijn onder meer parochianen uit Waarland, Tuitjenhorn, Heerhugowaard en De Goorn. Het moet een symbolisch protest worden waar ze zevenmaal rond de kathedraal lopen, naar het voorbeeld van het Bijbelverhaal over Jozua in Jericho. "De muren hoeven niet in te storten, zoals in het bijbelverhaal gebeurde, maar we willen wel dat dit beleid omvalt", zegt hij.
Ze eisen zeggenschap over ‘hun’ kerken. "Het is niet zozeer een protestbeweging, we willen samen optrekken. Het is een poging om tot elkaar te komen, en niet tegenover elkaar komen te staan."
West-Friesland ademt het katholicisme, weet Jan-Willem Wit van het Noord-Hollandse bisdom. Hij begrijpt de zorgen van het actiecomité. "De kerk is voor velen een ontmoetingsplek. Dat daar dan een einde aankomt, is natuurlijk erg pijnlijk."
Het bisdom is bereid om de verontruste parochianen te ontvangen in Haarlem. "We zien allemaal het probleem van de kerksluitingen, het is een gedeelde zorg. Liever sluiten we helemaal geen kerken. Voor ons zijn het ook pijnlijke keuzes die gemaakt moeten worden. Maar soms is het niet anders."
De ingeslagen weg is niet over één nacht ijs gegaan, zegt Wit. Het teruglopende kerkbezoek en hoge onderhoudskosten nopen de katholieke kerken in West-Friesland om naar de toekomst te kijken. Het bisdom wil uiteindelijk naar een model, waarin een klein aantal kerken een centrumfunctie vervult. "Als we niets doen, blijven we met lege handen achter."