Als reservoir voor droge zomers zouden we best wel wat drinkwater diep onder de grond kunnen opslaan, zo blijkt uit een veldonderzoek van drinkwaterbedrijf PWN in Hoorn. Tussen de zandkorrels en kleilagen is er ruimte voor één miljard liter drinkwater, een voorraad goed voor 21 dagen. "Er worden tijdens het oppompen geen verzakkingen of trillingen verwacht."
In de gemeente Hoorn is drinkwaterbedrijf PWN erin geslaagd om drinkwater vast te houden en terug te winnen in een zogeheten 'zoetwaterbel'. Al sinds 2020 is het drinkwaterbedrijf bij het Leekerpad bezig om een wateropslag diep onder de grond aan te leggen.
Dit is nodig omdat de drinkwatervoorziening in Noord-Holland steeds kwetsbaarder wordt door droge zomers, verzilting, woningbouw én de bevolkingsgroei.
Grofweg de oostelijke helft van Noord-Holland boven het Noordzeekanaal krijgt drinkwater dat wordt geproduceerd in Andijk. Daar wordt water uit het IJsselmeer direct gezuiverd tot drinkwater, dat voor een groot deel via een grote transportleiding naar het pompstation in Hoorn gaat - en van daaruit verder de provincie in.
Extra leiding
Valt die transportleiding om wat voor reden dan ook uit, dan ligt er nog een leiding naast die het vervoeren kan overnemen. "Maar die heeft wel een beperktere capaciteit, zeker op piekmomenten", aldus Lucas Borst, hydroloog bij PWN.
Een extra leiding aanleggen kan een oplossing zijn, maar er zijn ook goedkopere opties. De proefopstelling in Hoorn is voornamelijk interessant, omdat die dicht bij het pompstation ligt, waardoor de nood aan extra infrastructuur beperkt blijft. "Door bij het pompstation een 'zoetwaterbel' aan te leggen, waaruit we drinkwater kunnen pompen tijdens een leidingbreuk, hebben we voldoende tijd om de leiding te repareren", zegt Borst.
Ook kan de wateropslag 'flexibel' ingezet worden. "Als het systeem dan toch wordt gebouwd, dan kunnen we dat ook inzetten op dagen met een grote drinkwatervraag. Zo zijn we beter bestand tegen droogtes en kunnen we ook beter onderhoud uitvoeren aan onze installaties."
Eén miljard liter drinkwater
In de afgelopen jaren heeft het drinkwaterbedrijf - dankzij een proefopstelling met een winput - diverse testen uitgevoerd. De voorlopige resultaten wijzen uit dat er ruimte is om tot één miljard liter drinkwater te injecteren, op 50 tot 100 meter diepte.
Omgerekend zijn dat bijna 600 tot 1.200 zwembaden van 25 meter. Het is een wateropslag die groot genoeg is om tijdens droge zomers zo’n 200.000 Noord-Hollanders voor 21 dagen van drinkwater te kunnen voorzien.
Geen verzakkingen of trillingen
Lucas Borst, hydroloog bij PWN, is enthousiast over de resultaten die er zijn geboekt. "De resultaten zijn gunstig en technisch is het haalbaar, zonder enige overlast voor de omgeving", verzekert hij. Bij het oppompen is er, volgens Borst, geen sprake van verzakkingen en trillingen. Een angst die bij veel omwonenden heerst. "Niemand zit te wachten op schade, ook wij als PWN niet", zegt hij. "Het veldonderzoek laat zien dat er geen verzakkingen en trillingen, als gevolg van het oppompen, worden verwacht."
En blijft het opgeslagen water drinkbaar? Ja, verzekert Borst. "De kwaliteit van het water blijft goed in de bodem. Doordat het in de bodem zit, onder dikke kleilagen, kan er geen besmetting of vervuiling van buitenaf optreden."
In het najaar neemt het drinkwaterbedrijf een besluit. Als de proefopstelling slaagt, wordt het systeem uitgebreid met tien winputten. Naar verwachting hoopt PWN rond 2027/2028 - als alles meezit - volledig operationeel te zijn.