Zolang de post Peter blijft bereiken, verschijnt de Westfriese Spreukenkalender

Gestructureerd liggen stapeltjes papier naast elkaar op de eettafel. De blaadjes - gevuld met duizenden spreuken in het dialect - wachten geduldig op een plekje op de kalender van 2024. Want hoewel die van 2023 nu in de winkel ligt, zijn de voorbereidingen voor die van een jaar later al weer gestart. "In augustus heb ik 4 weken 'vrij', maar in september begin ik al weer aan de volgende kalender", zegt de 68-jarige Ruitenberg.

Monnikenwerk

Het concept van de Spreukenkalender staat als een huis, al jaren. Twee dagen per pagina, aan de voorkant een spreuk, aan de achterkant een verhaaltje, gedicht, puzzel of een oud krantenbericht. "Juist die afwisseling is de kracht van de kalender."

Maar een invuloefening is het allerminst. Eerder monnikenwerk. "Een hele uitzoekerij, een grote puzzel. Ik wissel korte en langere verhaaltjes af en een verhaaltje over Kerstmis kan niet in juli worden geplaatst. Het moet allemaal kloppen", zegt Ruitenberg.

Ruitenberg schrijft al sinds zijn 17e in het Westfries. De streektaal greep hem stevig vast en liet hem nooit meer los. "Waarom weet ik ook niet precies. Het moet de klank zijn geweest, het aparte van de taal." Sindsdien bracht hij naast de Spreukenkalender een tiental boeken uit én maakte hij de vertaling van een Westfriese versie van Nijntje. 

Solowerk

In 1983 maakte West-Friesland kennis met de Westfriese Scheurkalender, toen een nieuw welkom fenomeen. De maker toen was Jan Pannekeet. Een jaar later stopte hij ermee en pakten Nel van Laren-Zwuup en Peter Ruitenberg het op. Ongeveer zes jaar later haakte Van Laren-Zwuup af en ging Ruitenberg zelf verder. "De 40e kalender hangt aan de muur, de 41e ligt nu in de winkel."

Wat Ruitenberg al vanaf de start invoerde: de postrubriek. Dus een oproep om vooral stukjes in te sturen, als welkome (in)vulling van de kalender. "Eerst kwam er heel voorzichtig iets binnen, later werd het steeds meer. En sinds de invoering van email is het nog gemakkelijker, omdat je dan gemakkelijker kunt reageren. En we hebben gastskroivers. Als er zes of meer verhaaltjes van een schrijver op de kalender staan, krijgt hij of zij een kalender cadeau. Dat vinden ze prachtig."

Kortebaanwerk

Zo'n 70 procent van de ingezonden post is bruikbaar. "En ik zorg ervoor dat het goed Westfries wordt, want er schort nog wel eens iets aan. Dus soms is het nog flink herschrijven. Waar ik op let? De volgorde van de werkwoorden moet bijvoorbeeld kloppen en moderne worden schrap ik. En als het te Nederlands is, zoek ik er een Westfries woord voor in de plaats. Dat kortebaanwerk, zoals ik dat noem, vind ik het mooiste om te doen." 

De spreuken worden zo nu en dan hergebruikt. "Anders is het niet te vullen." Maar voor de achterkant is hij streng. Die moet uniek zijn. "Verhaaltjes en herinneringen opnieuw gebruiken is te gemakkelijk, dat druist in tegen mijn gevoel. Het is een gevaar dat, wanneer de post opdroogt, er geen kalender meer komt. Het zijn toch iets van 85 blaadjes die met verhaaltjes gevuld moeten worden. Maar zolang de post nog binnenkomt, blijf ik rustig doorgaan."