Dacht je geen watermonsters in ons provincietje tegen te komen, dan heb je het goed mis. In onze zoete én zoute wateren komen wel degelijk dieren voor die er angstaanjagend uitzien óf voor gemene verwondingen kunnen zorgen. Zo raakte Lotte Uittenbogaard uit Rijsenhout afgelopen dinsdag lichtgewond door een aanval van een roofvis. NH Nieuws zet de gevaarlijkste en angstaanjagende waterdieren op een rijtje.
1: Giftige pieterman 🐟
De kleine, maar venijnige pieterman verovert steeds meer terrein in onze Noordzee. De zeebeestjes zijn vaker in onze wateren te vinden, omdat de gemiddelde temperatuur in de zee met bijna twee graden is gestegen. De giftige beestjes van nog geen tien centimeter kunnen voor problemen zorgen bij strandbezoekers. Het 'monstertje' kan namelijk steken en dat is nog pijnlijker dan een wespensteek. Volgens Ecomare-bioloog Pierre Bonnet worden steeds meer meldingen over het zeedier gemaakt. "De kleine pieterman was vijftien jaar geleden een zeldzaamheid. Het meest gebruikte argument voor hun opmars is klimaatverandering. Met warm weer trekt de pieterman naar het noorden", zegt de bioloog tegen NH Nieuws.
De tekst gaat door na de foto.
De pieterman komt voornamelijk voor in landen zoals Spanje en Marokko. Hij ligt met zijn kop net boven het zand in het water ingegraven. In het troebele water van de Noordzee, is hij dus zo goed als onzichtbaar. Wie erop stapt loopt de kans gestoken te worden. "Een hele vervelende wending van je vakantie."
Gestoken door een pieterman, wat nu?
Het gif van de pieterman kan zorgen voor zwellingen en kloppingen. Je gaat er niet dood aan, maar als je er gevoelig voor bent kun je er wel een week beroerd van worden.
Het beste wat je kunt doen bij een steek is de wond in een kom met water boven de 40 graden houden. Heet water zorgt ervoor dat de eiwitten van het gif stollen, waardoor het gif inactief wordt. Daarna met zalf zoals betadine smeren en een pleister erop.
2: Bijtende snoek
Maar ook in slootjes en meertjes komen monsterachtige vissen voor. Dat een snoek een mens aanvalt, gebeurt niet vaak. Toch overkwam het Lotte Uittenbogaard (20) uit Rijsenhout.
Het gebeurde toen ze rond acht uur met een kennis op een steiger bij de Westeinderplassen in Aalsmeer zat te pootjebaden. "Na een paar minuten voelde ik een soort hap in m'n voet." Op een foto van Lottes voet zijn de lichte verwondingen goed te zien. "Het begon direct te bloeden, het lijken tandjes."
De tekst gaat door na de foto.
Vermoedelijk gaat het om een snoek of een snoekbaars. Snoeken zien er vaak angstaanjagend uit met hun grote bek vol met 700 scherpe tandjes. Ook kunnen deze vissen een lengte bereiken van wel een meter lang. Meestal liggen snoeken in gebieden met veel waterplanten, tunnels, bruggen of andere onderbrekingen van het water.
De kans gebeten te worden door een snoek is heel klein. Bovendien eet de snoek geen mensenvlees en zal de snoek in zeer uitzonderlijke situaties alleen happen wanneer het in paniek is of, volgens Axel Gunderson, onderzoeker bij het Haarlemmermeerse Bosplas, getriggerd wordt door glinsterende objecten. "Iemand van de vereniging kreeg ooit een aanval van een snoek tegen haar duikmasker. Ik heb zelfs gezien dat een snoek een aanval deed op de glinsterende manometer van de duikuitrusting van mijn duikbuddy."
"Als snoeken tegenover je liggen en gaan gapen, draai dan ook maar weg en respecteer hun ruimte." Waarom een snoek of snoekbaars een voet zou pakken? "Als je met je voeten lichtjes in het water trappelt krijg je belletjes die ook glinsteren", verklaart de onderzoeker.
Bang voor de snoek of gebeten?
Mocht je gegrepen worden door een snoek, trek dan vooral je voet of hand niet meteen terug. De tanden staan namelijk in je huid en je wilt niet nog diepere krassen veroorzaken. Je moet rustig en stil blijven, totdat hij loslaat.
Na de beet moet je kijken of er viezigheid zit in je wond en mocht dat zo zijn, dan moet je dit meteen schoonspoelen. Daarna moet je de wond desinfecteren.
Ben je toch een beetje bang geworden van de 700 scherpe tanden, zorg dan dat je voor de zekerheid oppast bij tunnels, bruggen en waterplanten vlak langs de kant. Kijk bij helder water altijd eerst even of er een vis ligt of iets wegschiet. "Als ik ga zwemmen, dan zorg ik wel bewust dat er niks glinstert zoals autosleutels", legt Gunderson uit.
3: Meerval van bijna twee meter 🐋
Het hield bewoners en bezoekers van de Toolenburger Plas in Hoofddorp jaren geleden goed bezig. In de zomer werd daar een hele grote vis gespot.
Onderwaterfotograaf Ron Offermans uit Oostzaan ging samen met een aantal duikers de Toolenburgerplas in. Eén van de duikers kreeg het voor elkaar om een mooie video-opname van het beest te maken. Op de vraag of het intimiderend was om de vis van zo dichtbij te zien, antwoordt een duiker: "Als hij op je afkomt wel ja. Zeker weten. Ik ging wel even een stukje opzij."
Tekst gaat door na de video.
De meerval is gespot! -
Ook al ziet deze meerval er monsterlijk uit, we hoeven gelukkig niet bang te zijn dat een meerval een mens aanvalt. Volwassen meervallen eten hoofdzakelijk vis, ook staan andere soorten op het menu zoals amfibieën en watervogels. De meerval heeft geen tanden maar maakt gebruik van een soort bek platen met naar achter gerichte puntjes dat aanvoelt als schuurpapier.
4: Bloedzuigende zeeprikken
Dit bijzondere beestje bewoont de wereld al miljoenen jaren en krioelt in de zee én de rivieren van onze provincie. De zeeprik, ook wel lamprei, is een kaakloze vis met een angstaanjagende bek en wordt ook wel 'de vampier onder de zeedieren' genoemd. "Zeeprikken lijken zo weggezwommen uit horrorfilms", verklaarde Ecomare eens aan NH Nieuws.
De tekst gaat door na de foto.
Zeeprikken zijn parasieten. De 'vampier' zuigt zich met zijn mond en kleine tandjes vast aan grote vissen om hun bloed te drinken, legt Ecomare uit. Ze eten daarnaast ook de huid en het lichaamsvocht van onder andere kabeljauw, zalm, makreel en zelfs haaien. Voor die dieren kan zo'n aanval van een zeeprik leiden tot de dood.
Als zijn prooi eenmaal dood is, laat de zeeprik los en gaat het op zoek naar een nieuw slachtoffer. De beesten danken hun naam aan de negen gaatjes aan de zijkant van hun kop. Het voorste gaatje is de neusopening, de tweede het oog. De andere zeven gaatjes worden gebruikt om adem te halen.
In 2016 tijdens een wadexcursie op Texel vonden deelnemers van de excursie dit gevaarlijke dier. Gevaarlijk voor de bovengenoemde vissen althans, want een aanval van een zeeprik op de mens is bij onze huisbioloog Stephan Roest niet bekend. "Ik heb nooit gehoord van een zeeprik die zich vast zoog aan een mens", stelt hij gerust.
5: Rivierkreeft met venijnige scharen
De afgelopen jaren worden er steeds meer Amerikaanse rivierkreeften gespot in Nederland. De kreeften blijken het vooral erg fijn te vinden in 't Gooi, waar ze het vaakst van heel Nederland gezien worden. Ongevaarlijk zijn de diertjes zeker, maar ze zien er met hun grote scharen vooral 'eng' uit.
Rivierkreeften zijn klein en over het algemeen niet agressief. Rivierkreeften hebben wel scharen die ze gebruiken om waterplanten af te knippen om ze te eten en om zichzelf te beschermen. De scharen van een kreeft zijn klein maar wel scherp. Zolang je niet in contact komt met de scharen, zijn rivierkreeften ongevaarlijk. Een rivierkreeft zal niet uit zichzelf zijn scharen gebruiken en kan ook niet steken.
De Amerikaanse rivierkreeft komt van oorsprong helemaal niet voor in Nederland, maar rukt steeds meer op. Omdat het beest geen natuurlijke vijanden heeft, weet hij zich razendsnel te vermenigvuldigen. Daar is overigens niet iedereen even blij mee: in veel gebieden zijn de beesten een ware plaag. Ze beschadigen oevers en tasten de waterkwaliteit aan.
De tekst gaat door na de foto.
6: Bijtende bootsmannetjes, ofwel: waterwespen
Tot slot is er ook nog het bootsmannetje, ook wel rugzwemmers genoemd, en zij komen in elk soort zoet water voor. Het bootsmannetje dankt zijn lichaam lijkt op een omgekeerd bootje. De kleur is bruin en de rug is roze. Hij wordt ongeveer 1,5 cm groot.
Het bootsmannetje wordt ook wel de waterwesp genoemd. Vanwege de krachtige kaken kun je maar beter uit de buurt blijven, want een beet kan volgens onze natuurverslaggever Stephan Roest erg pijnlijk zijn. "Dat deed toch wel even pijn", vertelt hij uit eigen ervaring.
Bij een beet kun je niet veel meer doen dan afwachten tot de pijn weer wegtrekt. Mocht de pijn niet weggaan, dan is het handig om de huisarts te bellen.
Er zijn dus wat 'watermonsters' te vinden in onze wateren. Toch is er geen reden voor paniek. Zolang wij met respect omgaan met de dieren, en rekening houden met hun leefgebied, dan zullen zij ons ook met rust laten. Want volgens Roest zijn toch de grootste watermonsters: "de mens."
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app.
