Er rust een taboe op laaggeletterdheid, ondanks hoog percentage in West-Friesland

De cijfers liegen er niet om. Het meest recente onderzoek laat zien dat tenminste tien procent van de West-Friezen zich niet goed kan redden in dagelijks leven als het gaat om lezen en schrijven. In Enkhuizen is dit zelfs 17 procent.

De problemen die dit met zich meebrengen kunnen alledaags zijn. Denk aan het lezen van de borden op een treinstation, de borden op de snelweg of het lezen van recepten. "Maar ook hebben deze mensen vaak moeite met de administratie of kunnen ze digitaal niet meekomen. Lezen en schrijven is een vaardigheid, net als fietsen. Het heeft niets met je IQ te maken", zegt Woudenberg.

Laaggeletterdheid zit nog altijd in de taboesfeer, weet ze. Als coördinator van Taalhuis West-Friesland, sinds 2015 een onderdeel van Vrijwilligerspunt West-Friesland, maakt Woudenberg het dagelijks mee. "Er is voldoende aanbod, maar we zien relatief weinig mensen. Het topje van de ijsberg. Zeker als je de cijfers bekijkt. Het blijft een gevoelig onderwerp."

Vaak wordt laaggeletterdheid verbloemd en komt het pas later boven drijven. "Bijvoorbeeld als de partner wegvalt, die altijd alles regelde. Of als iemand zorg nodig heeft."

Scherpere signalering zou een eerste stap moeten zijn, vindt Woudenberg. "Samen met alle partijen waar we mee samenwerken, zoals de bibliotheken, Stichting Netwerk en Ons Stede Broec, willen we de vindplaats vergroten. En die zit vaak in het sociale domein. Dus als iemand in aanmerking komt voor zorg of een uitkering aanvraagt. We vragen professionals daarom op om alert te zijn. We geven professionals hier ook training in." Daarnaast moet een video aandacht vragen voor laaggeletterdheid.

Als laaggeletterden – vaak via via – de weg naar Taalhuis West-Friesland weten te vinden, volgt een aanbod op maat. "We vragen altijd wat de motivatie van iemand is. Zo hebben we een keer een man gehad die zijn eigen kerstkaarten wilde schrijven. Dat deed zijn vrouw altijd, maar zij was overleden. Zo kom je met elkaar in gesprek en wordt er in kleine stapjes vooruitgang geboekt."

De reactie is vaak hetzelfde. "Dan zeggen ze: 'Had ik het nu maar eerder gedaan'. Het moet uit de taboesfeer. Het zou mooi zijn als mensen hardop durven te zeggen dat ze moeite hebben met lezen en schrijven. En dat ze ons eerder durven te vinden. Want er staan veel mensen klaar om te helpen."