Grote vrees voor 'prullenbakbrandweer' bij West-Friese korpsen

De pieper gaat in Wervershoof. Brand in een woning bij verzorgingstehuis Sint Jozef, op de begane grond. De adrenaline bij de brandweermannen – vrijwilligers uit eigen dorp – giert omhoog als de melding wordt opgeschaald naar een serieuze brand. De brandweer komt snel aan op locatie en handelt kordaat. De bewoonster van 82 jaar wordt uit de woning gered, het vuur geblust.

In het voorgestelde plan van de Veiligheidsregio is Wervershoof één van de groepen die zal worden afgeslankt. Hierdoor zou dit korps worden beperkt in haar werkzaamheden en bij een brand niet langer naar binnen mogen. Ze zouden alleen voorbereidende handelingen mogen verrichten en wellicht moeten wachten op collega’s van een andere post, die wél naar binnen mogen. Wat zou dat betekenen voor de 82-jarige vrouw? "Wellicht het allerergste..", denkt Patrick Nugter, postcommandant van Wervershoof, die het werk al 27 jaar doet. 

Er heerst dan ook ongeloof en verslagenheid bij de 22 brandweermannen in het West-Friese dorp, die zo’n 60 keer per jaar uitrukken. "Bij mijn korps heerst het idee dat je dingen niet meer mag. Dat je zaken worden ontnomen die je het allerliefst doet, namelijk: mensen helpen. Het klinkt gek, maar het is de wens van iedere brandweerman om iemand uit een brandend huis te halen. Daarvoor ligt er altijd een pieper naast je bed. Ze zijn tot de bot gemotiveerd."

Dat is ook iets wat Marcel Dokter terugzag tijdens de bijeenkomst woensdagavond. "Ze springen in de benen als de pieper gaat." Hij is voorzitter van de landelijke Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV). "Ze zijn bereid om om half 3 uit bed te gaan, wetende dat ze de volgende dag gewoon weer naar hun werk moeten."

'Sterfhuisconstructie'

Volgens Dokter gaan er – op termijn – niet twee, maar zestien korpsen dicht, mochten de voorgenomen plannen worden voortgezet. Daarover beslist de politiek later dit jaar. "Bij de veertien die af moeten slanken, ontstaat geheid een 'sterfhuisconstructie'. Dat vrezen de vrijwilligers ook. Over enige tijd krijgen ze het gevoel: heeft dit nog wel nut? Met een rode brandweerauto voorrijden, materiaal klaarleggen en zeggen: 'We moeten wachten op een andere post', terwijl de uitslaande brand toeneemt. Die geestelijke belasting, dat ze een kwartier moeten wachten op een stoep, dat wringt heel erg."

Wat veel vrijwilligers ook dwars zit, is dat er niet is gekeken naar alternatieven. Van serieus meepraten, is volgens Nugter geen sprake geweest. "Er is niet gevraagd aan de vrijwilligers die het werk doen om mee te denken. Geen klankbord, niets. Iedereen moet mee met de tijd. Ook de brandweer, dat is logisch. Maar devalueren, is demotiveren."

Ook Larry Krul, postcommandant van Ursem, deelt die zorgen. Als voorbeeld noemt hij de lokale kennis die dorpsposten hebben. "We oefenen regelmatig bij een zaagbedrijf in Alkmaar. We weten bijvoorbeeld waar we het bluswater vandaan moeten halen en wat de snelste route is."

In de wet staat dat de brandweer binnen tien minuten bij een verzorgingstehuis ter plaatse moet zijn. Maar wat als de brandweer over twee jaar uit Heerhugowaard of Avenhorn moet komen? "Tja, reken dat maar uit.. Vroeger telde iedere seconde, dat is ook de slogan van de brandweer. Nu wordt gezegd dat het slechts enkele minuten scheelt. Het gaat geheid mis. Het gaat hier over mensenlevens. Een brand kan binnen vijf minuten onbeheersbaar zijn. Je oma zou er maar zitten, in een rolstoel. Terwijl de brandweer er een kwartier over mag doen. Dat moeten we toch niet willen? En dan heb ik het nog niet eens over waterincidenten."

Jonge lichting

Het argument dat de brandweerkazernes in Noord-Holland Noord op de schop moeten, omdat er weinig tot geen nieuwe aanwas is, gaat er bij hem niet in. "De afgelopen vijf jaar hebben we genoeg vrijwilligers gevonden, allemaal tussen de 25 en 35 jaar oud. We zijn geen oude of doodbloedende kazerne. In de afgelopen dagen hebben verschillende brandweermannen nog hun diploma gehaald."

Toch waren de aangekondigde plannen voor één iemand de reden om te stoppen met de opleiding. "Hij was sinds april bezig om bevelvoerder te worden, maar dat traject duurt zo’n twee jaar. En als hij net klaar is, dan bestaat de post wellicht niet meer. Dat is dan wel erg sneu."

Ook in Berkhout is door het 25 man tellende korps met ontzetting gereageerd op het plan. "Het is nog slechts een advies, maar het is natuurlijk gek dat de ene post minder waard zou zijn dan een ander", zegt bevelvoerder Matthias Zijp. Volgens het plan zou Berkhout vanaf 2025 af moeten slanken en in 2028 de deuren sluiten.

En dat terwijl ze gemiddeld zo'n 100 keer uit moeten rukken, onder meer om Hoorn te ondersteunen. "Wij zijn de tweede auto voor Hoorn. Assisteren geregeld in de binnenstad en ook in de Grote Waal. Als er een auto uit Avenhorn moet komen, dat scheelt gewoon tien minuten. Ik kan mij niet voorstellen dat de Hoornse gemeenteraad zegt: 'Wij hebben Berkhout niet nodig'."