Shurandy S., moordenaar van de broer van kroongetuige Nabil B., gaf vorig jaar lezingen aan medegevangenen in Justitieel Complex Zaanstad. Onder het mom ‘bewustwording’ sprak hij onder anderen met criminelen uit de Top600. Het project is abrupt stopgezet toen Peter R. de Vries werd vermoord, 'wegens mogelijke onrust'.
Dit blijkt uit interne documenten die in handen zijn van NH Nieuws en Algemeen Dagblad. Daarin staat dat de in 2019 tot 28 jaar cel veroordeelde S. deze lezingen gaf als onderdeel van zijn re-integratie: mogelijk zou hij op den duur trainer kunnen worden.
‘Aan zijn motivatie ligt het niet’, aldus het goedgekeurde plan voor zijn lezingen. Na de moord op Peter R. de Vries werden de lezingen van Shurandy S. stopgezet. Meerdere bronnen bevestigen dat dit was vanwege de gevoeligheid. Met betrekking tot de locatie waar de lezingen worden gegeven, wordt in het document gesproken over de afdeling van S., met ‘de mogelijkheid om uit te wijken naar een ruimte waar geen toezicht is’.
Shurandy S. werd in 2019 in hoger beroep veroordeeld tot 28 jaar celstraf voor de moord op Reduan B., de broer van kroongetuige Nabil B. Op 23 maart 2018 ging Shurandy S. met een pistool op zak ‘solliciteren’ bij het bedrijf van Reduan B. in Amsterdam-Noord. Zes dagen eerder werd Nabil B. door het Openbaar Ministerie (OM) gepresenteerd als kroongetuige in het liquidatieproces Marengo.
'Kil en genadeloos'
Nabil B. legt in dat proces getuigenissen af tegen de organisatie van Ridouan Taghi. Niet lang na de schietpartij wordt Shurandy S. aangehouden. ‘Kil, berekenend en genadeloos’, kwalificeert de rechter de man. Hij zit gedetineerd in Justitieel Complex Zaanstad, zogeheten cluster Zuid. En daar dient hij, zo blijkt nu, een plan in voor een sessie lezingen aan medegevangenen.
"Dit getuigt van weinig realiteitszin bij de PI-directie en van gebrek aan respect voor en medeleven met de nabestaanden van zijn slachtoffer"
“Om medegedetineerden bewust te maken van hun actie en aan het denken te zetten”, aldus het document. Hij stelt zichzelf als voorbeeld in de ongeveer tachtig minuten durende ‘werkgroep'. De kandidaten mag hij zelf uitzoeken en hij krijgt daarbij hulp van medewerkers van de gevangenis.
De eerste lezing geeft hij op 31 mei 2021, de tweede op 24 juni. Interne bronnen melden dat er voornamelijk gedetineerden uit de Top600 aanwezig zijn. Dat zijn veelal jonge criminelen uit de regio Amsterdam, die zijn veroordeeld voor zware delicten.
De lezingen van Shurandy S. zijn volgens interne documenten onderdeel van zijn re-integratie. De opbouw is: een uitleg over het doel van de werkgroep, voorstellen en achtergrond van de trainer, aanbrengen thema bewustwording, een vragenrondje en 'socialisatie'.
Het idee is om de lezingen, inclusief een drankje en koekje, uiteindelijk voort te zetten op meer afdelingen binnen de gevangenis. S. wordt mogelijk zelfs uiteindelijk een ‘trainer’. "Aan zijn basisniveau en universitaire opleiding ligt het niet. Ook was zijn motivatie al vanaf het begin van detentie aangegeven", aldus het document.
Moord op Peter R. de Vries
Dan is het 6 juli 2021, rond 19.30 uur. Peter R. de Vries, vertrouwenspersoon van kroongetuige Nabil B., is van de studio van RTL Boulevard in het centrum van Amsterdam onderweg naar zijn auto. Er klinken schoten door de Lange Leidsedwarsstraat en mensen zien hoe De Vries koelbloedig wordt neergeschoten.
Een groepje waakt nog over hem op straat, een vrouw houdt zijn hand vast. Dagenlang vecht De Vries in het ziekenhuis voor zijn leven. Het hele land is in shock en de bloemenzee op de plek van de aanslag groeit elke dag. Dan komt op 15 juli het bericht dat Peter R. de Vries is overleden. Tekst gaat door
Het OM zegt er vanuit te gaan dat de moord op De Vries is gepleegd door de organisatie van Taghi. Binnen de gevangenismuren van Zaanstad wordt dan abrupt besloten om de lezingen door Shurandy S. stop te zetten, in verband met ‘mogelijke onrust’.
DJI wil niet inhoudelijk reageren
De Dienst Justitiële Inrichtingen, dat valt onder het ministerie van Justitie en Veiligheid, gaat niet in op een twintigtal gestelde vragen door NH Nieuws en AD over de lezingen door Shurandy S. "Wij kunnen geen informatie verstrekken over individuele gedetineerden in verband met privacy", aldus een woordvoerder.
In algemene zin stelt zij dat, ‘afhankelijk van het getoonde gedrag tijdens de detentieperiode en de capaciteiten die iemand heeft’ per gedetineerde ‘wordt bekeken welke re-integratieactiviteiten realistisch, nuttig en passend zijn’.
"Mijn cliënt betreurt dat er kennelijk onrust is ontstaan nu dat geenszins zijn bedoeling is geweest"
"Als er bij een gedetineerde wezenlijk inzicht ontstaat over de consequenties van het gepleegde delict, dan kan het voorkomen dat hij of zij op eigen verzoek hierover in gesprek gaat met enkele medegedetineerden."
De woordvoerder stelt - in algemene zin - dat er sprake is van toezicht op lezingen. "Dit is altijd maatwerk en gericht op een zo succesvol mogelijke terugkeer in de maatschappij. Dergelijke activiteiten vinden onder scherp toezicht van personeel plaats en worden voortdurend getoetst en geëvalueerd, waarbij ook maatschappelijke belangen worden meegewogen.”
Reacties advocaten Shurandy S. en Nabil B.
Advocaat van Shurandy S. Christian Flokstra: “Alles wat binnen de inrichting plaats heeft gevonden is met medeweten en instemming van de inrichting geweest. Cliënt betreurt dat er kennelijk onrust is ontstaan nu dat geenszins zijn bedoeling is geweest."
Advocaten van Nabil B. Onno de Jong en Peter Schouten: "In het algemeen valt het toe te juichen dat gedetineerden na verloop van tijd deelnemen aan projecten in het kader van hun mogelijke terugkeer in de samenleving. Echter, hier gaat het om de tot 28 jaar veroordeelde moordenaar van de broer van onze cliënt, die amper 4 jaar van zijn straf heeft uitgezeten en die nimmer openheid van zaken heeft gegeven over het hoe en waarom van de moord, laat staan over zijn eventuele opdrachtgever. Om zo iemand al in zo'n vroeg stadium van zijn straf 'lezingen en werkgroepen' te laten geven en daarmee ook nog eens een netwerk op te bouwen, getuigt van weinig realiteitszin bij de directie van de PI en van een gebrek aan respect voor en medeleven met de nabestaanden van zijn slachtoffer."
Dit is een samenwerking tussen Yelle Tieleman van Algemeen Dagblad en Maaike Polder van NH Nieuws. Heb je tips over dit verhaal? Mail dan naar [email protected] of [email protected].