Ga naar Content

Studie: CO2-ambities Tata haalbaar, maar alleen met financiële hulp en er zijn risico's

De plannen voor CO2-reductie van Tata Steel IJmuiden kunnen slagen, maar er zijn technologische risico's én het bedrijf zal financieel geholpen moeten worden. Dat stelt een tussentijdse haalbaarheidsstudie van een adviesbureau op verzoek van het bedrijf. Hoeveel de steun moet kosten, is niet duidelijk, maar die zal volgens de studie moeten komen van 'subsidies en tegemoetkomingen'.

Schrootpark Tata Steel - Foto: Dennis Mantz/NH Nieuws

Het is nogal een opgave. In een ideaal scenario moet Tata Steel snel vergroenen en de uitstoot van schadelijke stoffen verminderen, maar dezelfde volumes (of meer) staal blijven produceren en winst blijven maken. Kan dat eigenlijk wel allemaal tegelijk?

Volgens deze haalbaarheidsstudie of 'tussentijdse parlementaire memo', want volgende week is het Tweede Kamerdebat over de toekomst van Tata Steel, is het antwoord: ja.

Grotendeels dan, want volksgezondheid blijft in dit rapport buiten beschouwing, en aan elk van de twee 'vergroeningsroutes' die Tata Steel voor ogen heeft, zitten volgens de studie 'technologische risico's'. 

Ook zal het bedrijf volgens de studie, zoals overigens alle Europese staalbedrijven, financieel tegemoetgekomen moeten worden. Hoe die steun er precies uitziet, zal in de definitieve versie van het rapport 'in het najaar' duidelijker worden.

Heffing van een miljard euro

Niets doen is echter nog duurder, stelt het onderzoek: Tata kan bij de huidige CO2-uitstoot van 12,6 megaton jaarlijks een heffing verwachten van rond de 600 miljoen euro in 2030, en zelfs een miljard euro vijf jaar later.

Het bedrijf heeft zich dan ook, in lijn met de afspraken van het Klimaatakkoord, ten doel gesteld in 2030 nog 'slechts' 7,6 megaton CO2 uit te stoten en in 2050 zelfs helemaal niets meer. Dat moet gaan gebeuren via één van de twee vergroeningsroutes.

Op verzoek van Tata en FNV Metaal doet adviesbureau Roland Berger nu onderzoek naar de haalbaarheid van die twee plannen, waarvan nu dus tussentijdse resultaten zijn gepubliceerd. Hoe zien die eruit en wat zijn de voor- en nadelen?

Opslag onder de Noordzee

Volgens het eerste plan, stapt Tata op termijn over van de huidige staalproductie met twee hoogovens en een oxy-staalfabriek, naar veel schonere productie met DRI-techniek. Maar eerst is er een tussenstap door CO2 op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzee. DRI staat voor Direct Reduced Iron, direct gereduceerd ijzer.

Deze route heeft zo zijn voordelen, volgens het haalbaarheidsrapport. Er wordt al subsidie vrijgemaakt voor de opslag van CO2 onder de zee, en daarmee kan Tata zowel de gestelde doelen van 2030 als 2050 halen.

Het verandert niets aan de CO2-productie

Ook zijn er volgens de studie nadelen: de CO2-opslag is pas mogelijk vanaf 2027, de technologie is tot nu toe nog niet op de geplande schaal toegepast en de opslag verandert niets aan de daadwerkelijke CO2-productie van Tata Steel, hoewel die dus niet de lucht in gaat.

Ook stelt het rapport: 'grote offshore projecten brengen risico's met zich mee ten aanzien van veiligheid, budget en tijdslijnen.' Wat het rapport niet zegt, maar daar nog bovenop komt: de opslag van CO2 onder de Noordzee is omstreden in de regio.

Lees ook

Volgens het tweede plan, uit het rapport Groen Staal van FNV Metaal, stapt Tata Steel zonder tussenstap over naar de zogenaamde DRI-techniek. Dan hoeven er geen miljarden uitgetrokken worden voor de zee-opslag.

In dat geval voorziet het rapport wel dat de reductiedoelstelling van 2030 niet gehaald wordt: de CO2-uitstoot zal in eerste instantie met 3,9 Megaton omlaag gaan, in plaats van 5.

Ook is de precieze afstelling van de DRI-techniek nog een probleem. Het is bekend dat de afzonderlijke delen van DRI werken, en 'lijkt het technisch mogelijk om dezelfde staalkwaliteit en productmix te verkrijgen als in het huidige proces, maar dit gaat gepaard met ontwikkeltijd, onzekerheden en risico's waarvan de omvang ook afhangt van de gekozen exacte configuratie', aldus het rapport.

Een andere onzekerheid: totdat er genoeg waterstof beschikbaar is tegen redelijke prijzen om de fabrieken aan te jagen, zullen zij (deels) op gas werken. Het is volgens het haalbaarheidsrapport nog niet mogelijk precies in te schatten hoe lang de transitie zal duren.

RIVM wees naar Tata

Het is de week van de rapporten in de IJmond. Nu het debat in het parlement over de toekomst van Tata Steel aanstaande is, vliegen de onderzoeken en brieven de Tweede Kamerleden om de oren.

Gisteren kwam een RIVM-rapport naar buiten. Daaruit bleek dat het stof dat in de IJmond neerdaalt een hoeveelheid lood en PAK’s bevat, die de kans op neurologische ontwikkelingsstoornissen en kanker vooral bij kinderen vergroot. Voor het eerst wees het RIVM daarbij ook duidelijk naar Tata Steel als bron van de schadelijke stoffen.

Ferme woorden

Het leidde tot ferme woorden in de politiek. "Er is in Nederland geen toekomst voor een Tata dat zo vuil is als deze", sprak demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Steven Van Weyenberg tegen Nieuwsuur. "Het moet gewoon schoon."

En ook provincie-gedeputeerde Olthof zei eerder gisteren: "Wat mij betreft kan staalindustrie in de IJmond alleen nog bestaan als de nadelige effecten op de gezondheid en de leefomgeving zo snel mogelijk en zoveel mogelijk verminderen."

Brief van Tata

Tegelijk met het uitkomen van het RIVM-rapport, stuurde Hans van den Berg, de directeur van Tata Steel, een brief naar de Tweede Kamer, met ‘een aantal recente ontwikkelingen, feiten en cijfers met betrekking tot een duurzame toekomst en de zorg voor een goede leefomgeving.’

Ook kondigde Tata aan nog deze week met Rijk en provincie om tafel te willen 'in relatie tot de reeds ingezette en voorgenomen maatregelen.' Ook de haalbaarheidsstudie zal het bedrijf willen bespreken.

Lees ook

Meer nieuws uit de IJmond?

💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de IJmond. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws

📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/IJmond

🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt

📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]

✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]