Niet alle Nederlandse boeren over één kam scheren, maar per regio bekijken hoeveel stikstof er kan worden uitgestoten zonder dat het ten koste gaat van de natuur. Met dat advies aan de politiek hoopt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de toekomst van akkerbouw en open veeteelt in Nederland te garanderen. NH Nieuws zocht uit welke gevolgen deze strategie zou hebben voor Noord-Hollandse boeren.
Volgens het PBL is 'ongekende transformatie van het landelijk gebied' nodig om de klimaatdoelen te halen. Krimp van de landbouwsector is daarbij onvermijdelijk, maar om te voorkomen dat akkerbouw en veeteelt uit Nederland verdwijnen, adviseert het PBL om stikstofmaatregelen 'gebiedsgericht af te wegen tegen natuur- en klimaatdoelen'.
Die gebiedsgerichte afweging zou kunnen betekenen dat boeren in stikstofgevoelige gebieden - gebieden waar de natuur erg lijdt onder de uitstoot en neerslag van stikstof - hun veeteelt of akkerbouw op die locatie moeten beëindigen. Boerenbedrijven in gebieden waar minder stikstof wordt uitgestoten of waar de natuur minder onder stikstof lijdt, zouden hun activiteiten op die locatie kunnen voortzetten.
Om in te schatten wat dat voor boerenbedrijven in Noord-Holland zou kunnen betekenen, is het van belang om te weten waar de stikstofgevoelige gebieden liggen, en hoe zeer die gebieden lijden onder de stikstofuitstoot- en neerslag.
Op bovenstaande kaart van het PBL is te zien dat stikstofgevoelig Natura 2000-gebied in Noord-Holland vooral het duingebied langs de Noordzeekust betreft. Ook ligt er een flink areaal aan Natura 2000-gebied tussen grofweg Zaanstad, Hoorn, Alkmaar en Velsen, en een strook langs het Amsteldiep tussen Den Helder en Hippolytushoef.
Toch daalt niet overal zoveel stikstof neer dat de natuur eronder lijdt. Dat is bijvoorbeeld het geval in de strook langs het Amsteldiep (zie groene blokjes op onderstaande kaart). Langs de kust daalt wel meer stikstof neer dan (op lange termijn) goed is voor de natuur (zie paarse blokjes), maar daar zijn dan weer relatief weinig landbouwbedrijven gevestigd.
Dat is in het poldergebied tussen Zaanstad, Alkmaar en Hoorn wel anders: onder meer in de Beemster zijn traditioneel veel melkveehouderijen gevestigd, die vooral de kazen uit het gebied landelijk én internationaal op de kaart hebben gezet. Als het advies van het PBL wordt overgenomen, ligt het voor de hand dat die regio in aanmerking komt voor de door het PBL voorspelde 'ongekende transformatie van landelijk gebied'.
Melkveehouders in het gebied hoeven hun biezen nog niet te pakken, maar voor Ad Baltus van de Boerburgerweging is het opnieuw een teken aan de wand."We gaan momenteel van de ene, naar de andere rel", vertelt Baltus, die zijn brood als melkveehouder in Zuidschermer verdient. "Het gevoel binnen de sector leeft dat wij het probleem van de hele samenleving zijn. Ik denk niet dat dat terecht is."
Het steekt de melkveehouder dat het rapport van het PBL concludeert dat er boerenbedrijven moeten verdwijnen. Hij vindt het onbegrijpelijk dat die conclusie getrokken wordt. "Volgens mij willen we allemaal ons karretje vullen in de supermarkt", doelt Baltus op de levering van producten door de landbouwsector. "Dat zijn de boeren aan het doen."
"Er wordt weer over de sector gepraat, in plaats van met ons"
Je brood verdienen als boer wordt er zo niet leuker op, stelt Baltus. Door de voortdurend veranderende regels, leven veel boeren een onzeker bestaan, dat ze niet graag overdragen op volgende generaties. "Er komt zoveel bij kijken en ook zoveel gezeur tegenwoordig", legt Ad Baltus uit. "Dus als mijn kind heel graag wil, zal ik het niet tegenhouden, maar stimuleren doe ik het niet."
En dat is koren op de molen van het PBL, dat adviseert te bekijken op welke plekken kan worden toegewerkt naar 'een uitfasering van grote delen van de open veehouderij en akkerbouw.' Hoewel Noord-Hollandse boeren niet op voorhand zijn gevrijwaard, zal het PBL-advies vooral 'stikstofgevoelige' provincies als Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel raken, zo is de verwachting.
Protest
Het kabinet kondigde enkele dagen geleden plannen aan voor een nieuw stikstofbeleid. Het PBL schetst met het rapport de eventuele gevolgen van deze overheidsplannen.
Een eerste gevolg van deze aankondiging zijn nieuwe protesten van de boeren. "Ik zal aanstaande woensdag weer protesteren in Den Haag", aldus melkveehouder Baltus. "We zullen aangeven dat we het niet eens zijn met de plannen zoals ze er nu liggen. Er wordt weer over de sector gepraat, in plaats van met ons."
Voor zover bekend zullen actiegroepen Agractie en Farmers Defence Force op het Malieveld demonstreren en ook zijn er regionale acties aangekondigd.
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.