Haarlemse raad zwaar teleurgesteld om manifestatie, maar Wienen wilde geen escalatie

"Het was niet onvoorzienbaar dat de demonstranten zich niet aan de regels zouden houden", stelt D66-raadslid Thessa van der Windt. En ook de VVD-fractievoorzitter Wouter Rutten vraagt aan de burgemeester of het hem verbaast dat 'demonstranten die tegen de anderhalve meter maatregel zijn, zich niet aan de anderhalve meter maatregel houden'. "Van deze groep hadden we kunnen verwachten dat ze lak zouden hebben aan coronamaatregelen", onderstreept Isabelle Wisse van de PvdA.

Dikke middelvinger

De hele Haarlemse gemeenteraad reageert vanavond verhit en teleurgesteld over het verloop van de manifestatie van Vrouwen voor Vrijheid in de Haarlemmerhout afgelopen zondag, waar 1.750 mensen bijeenkwamen. Verpleegkundigen van de IC van het Spaarne Gasthuis meldden zich verontwaardigd bij de politici, omdat de burgemeester toch twee weken geleden nog op bezoek was en zelf had gezien hoe zwaar ze het hebben. "Het is extreem pijnlijk om te zien hoe 500 meter verderop van de Haarlemmerhout in het Spaarne Gasthuis mensen vechten voor hun leven", stelt fractievoorzitter Jasper Drost. 

"Een demonstratie die eigenlijk een feest was, dat is een dikke middelvinger naar de dichte cafés, de dichte ondernemingen en de zorgemederwerker", verwoordde Moussa Aynan van Jouw Haarlem het. 

Zeker de oppositie van de Haarlemse gemeenteraad kan zich niet vinden in de verklaring van burgemeester Wienen dat hij zondag bij de manifestatie van Vrouwen voor Vrijheid telkens zorgvuldig had afgewogen al dan niet in te grijpen. "Als we heftig zouden gaan handhaven, wat is dan het effect van met alle gevolgen van dien?"

Wienen was tijdens de manifestatie zelf niet op het Vlooienveld aanwezig, omdat hij naar eigen zeggen had geleerd van wat zijn collega-burgemeester Femke Halsema van Amsterdam had ondervonden door haar aanwezigheid bij een demonstratie van Black Lives Matters afgelopen juni. "Uit evaluatie toen bleek dat de aanwezigheid van de burgemeester 'niet handig' was en dus heb ik besloten om me goed te laten informen en de livestream van de organisatie die middag te volgen. Ik had dus wel een goed beeld."

"Ik heb vooraf overwogen om het aantal demonstranten naar beneden bij te stellen", maar volgens Wienen bleek uit eerdere ervaringen met een Black Lives Matter demonstratie in Haarlem dat het toen 'vlekkeloos' was verlopen met zelfs nog meer bezoekers. De voorwaarde van de gemeente Amsterdam om de manifestatie daar te houden met maximaal honderd mensen, vond Wienen 'niet reeël'.  

Liever niet ME met wapenstok 

Volgens Wienen had de sfeer op het Vlooienveld kunnen omslaan in Haagse taferelen, doelend om de anti-coronamaatregelen op het Malieveld in augustus vorig jaar. Toen dreef de ME  'met wapenstokken mensen op slippers uit elkaar', zoals Wienen dat vanavond omschreef. "Dat is een scenario die je liever niet wilt hebben."

Ook het aanspreken van een aantal mensen dat afgelopen zondag continu bij elkaar klitte, zag hij niet zitten. "Dan kom je terecht in omgeving waar iedereen zich er mee bemoeit en wordt het een grimmige sfeer. Daaar ben ik niet bang voor, maar dat vergt wel serieuze afweging. Ik heb de keuze gemaakt het nu niet naar een hele andere sfeer te brengen."

Fractievoorzitter Wouter Rutten van de VVD, die namens het grootste deel van de raad de spoedraadsvergadering had aangevraagd, was verbaasd over de geïrriteerde houding van de burgemeester. Wienen reageerde ingehouden boos aan het begin van zijn verklaring:  "Iedere suggestie dat er geen rekening gehouden was met zorgmedewerkers (die veel kritiek hadden op de manifestatie, red.), werpe ik verre van mij." 

"We zien een burgemeester met de armen over elkaar", constateerde VVD'er Rutten. " Wat we hadden willen zien is een burgemeester die goed voorbereid was op de demonstratie. Dan is het niet kies om te stellen dat het keuze was tussen de gummiknuppel of niets." De VVD wilde het handelen van de burgemeester afkeuren, maar kreeg voor dit zware middel niet genoeg handen van de Haarlemse raad op elkaar. Vooral omdat Wienen wel aangaf lessen te hebben geleerd. 

Het kan beter

"Er was wel een goede voorbereiding, er waren wel scenario's en duidelijke afspraken met de organisatie. Maar het kan beter. Maar je moet wel proberen escalatie te voorkomen", stelde Wienen. Hij komt met een voorstel waarin bij volgende demonstraties tijdens de coronacrisis, een zogenoemde 'escalatieladder' opgesteld wordt, er geen muziek en speeches mogen plaatsvinden en er eerder aan het begin ingegrepen gaat worden als na één waarschuwing de maatregelen door demonstranten niet worden nageleefd. Zondag moest de organisatie tot vier keer toe vanaf het podium oproepen om meer uit elkaar te gaan staan. Pas daarna werd besloten tot beëindiging van de manifestatie, terwijl de organisatie liever nog wat langer had willen doorgaan. 

Kijk hieronder de reportage die NH Nieuws maakte van de manifestatie afgelopen zondag: