Hoe het lerarentekort het onderwijs onder hoogspanning zet

"Als je een volle groep hebt, dan heb je het hartstikke druk. Je hebt amper ergens tijd voor, en er komen alleen maar dingen bij", vertelde een docenten tijdens een van de acties vorig jaar in Heerhugowaard. "Dat mag wel eens gewaardeerd worden, vinden we."

Ook tijdens de staking van vandaag en morgen is het het onderwijspersoneel voor een deel te doen om vermindering van de werkdruk. Hoewel minister Slob vorig jaar extra middelen toezegde, en dat aanvankelijk met gejuich werd ontvangen, heeft het basisonderwijs structureel méér geld nodig om het onderwijs weer gezond te maken.

Dat geld dient onder meer te worden besteed aan het imago van het vak van docent, zodat meer jongeren ervoor kiezen leerkracht worden en het lerarentekort wordt teruggedrongen. "We willen dat alle jongeren naar school kunnen, maar we merken dat - hoe langer, hoe meer - het moeilijk is om personeel te vinden", aldus een schooldirecteur uit Amstelveen.  

Het is twee voor twaalf, zo hopen de leraren vandaag nog maar eens duidelijk te maken. Want als het huidige lerarentekort niet wordt aangepakt, zijn er over acht bijna 240.000 leerlingen voor wie niet dagelijks een leerkracht beschikbaar is. Ter vergelijking: momenteel worden zo'n 55.000 leerlingen wel eens naar huis gestuurd omdat er geen juf of meester beschikbaar is.

In de gemeente Zaanstad werd dat probleem afgelopen schooljaar goed zichtbaar. Zo'n zevenhonderd keer was er geen leerkracht beschikbaar. "Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de kinderen onderwijs krijgen en dat de leerkrachten niet overspannen raken", schetst een Zaandamse schooldirecteur haar dagelijkse dilemma.  

Om er voor te zorgen dat scholieren het onderwijs krijgen dat ze verdienen, grijpen scholen terug op noodmaatregelen. Zo worden scholieren zonder juf of meester soms verdeeld over andere klassen, wordt er een schooldirecteur voor de klas gezet of worden leerlingen simpelweg naar huis gestuurd. 

"Dat is schrikbarend", zei directeur van Zaan Primair Ellen Voskuilen eerder voor de camera van NH Nieuws. "En dat je weet dat het in de toekomst gaat oplopen, is iets wat je echt kopzorgen bezorgt." 

De gemeente Zaanstad en de scholen hopen het lerarentekort te verlichten door zij-instromers voor de klas te zetten. Maar omdat leraren niet van de ene op de andere dag zijn opgeleid, kan het nog even duren voordat ze daadwerkelijk inzetbaar zijn.  

Sommige scholen die het personeelstekort niet kunnen opvangen, zien zich genoodzaakt de lesweek in te korten. Ouders zien dat vaak met lede ogen aan, en komen zo nu en dan zelfs in actie. Zoals in Zaandam, waar ouders en scholieren een protestmars liepen en de wethouder handtekeningen aanboden om het recht op goed onderwijs op te eisen. Of zoals Carrie, die jaren geleden zelf een eigen vrije school oprichtte. 

Spanning tussen ouders en scholen 

De druk op het onderwijs leidt ook tot spanningen tussen ouders en scholen. "De druk op het onderwijs vertaalt zich in druk op leraren", zei D66-kamerlid Paul van Meenen vorig jaar. "Dat vertaalt zich in druk op leerlingen, en daarmee op ouders. En die druk is een voedingsbodem voor conflicten tussen ouders en scholen." 

Vandaag zijn veel scholieren dus vrij, en wordt er - net als tijdens vorig stakingen - in de provincie van alles georganiseerd om ze bezig te houden. "Anders hadden ze de hele dag binnengezeten, nu kunnen ze lekker in de buitenlucht spelletjes met anderen doen", vertelt een vrijwilligster die op een voetbalveld activiteiten begeleid. 

'Prachtig vak'

De stakende docenten hopen vandaag eens te meer duidelijk te maken dat ze 'een prachtig vak' hebben. "We zijn heel veelzijdig, maar als je geen extra handen hebt, kom je in de knel. En daar is extra geld voor nodig."