AMSTERDAM - Aan de Marnixstraat in Amsterdam moesten precies 75 jaar geleden vijf mensen deelname aan het verzet bekopen met hun leven, omdat de Duitsers wraak wilden nemen voor een aanslag op een van hun kantoren een dag eerder.
De site 75 Jaar Bevrijding van de NOS staat vandaag stil bij deze gebeurtenis met een nieuw nieuwsbericht vanuit toen beschreven. Wij plaatsen het in een bewerkte versie door.
Het verzet stak namelijk op 5 januari 1945 een registratiekantoor voor arbeidsinzet in de brand en pleegde een aanslag op negen Duitsgezinde medewerkers van het Gewestelijk Arbeidsbureau. Het verzet deed dat om de Liese Aktion, die tot doel had om Nederlandse mannen te werven voor Duitse arbeid, te boycotten.
De Duitsers kwamen een dag later met een brute vergeldingsactie: vijf gevangen mensen uit het verzet werden op de plek van de aanslag, midden in Amsterdam, geëxecuteerd.
Ter dood veroordeeld
Het vijftal stond op de lijst van zogeheten Todeskandidaten: verzetsmensen die ter dood veroordeeld waren en in afwachting van hun straf vastzaten. De Duitsers besloten in september 1944 echter een nieuwe maatregel in te voeren: verzetsmensen mochten vanaf dat moment zonder vorm van proces worden doodgeschoten.
Zo wilden de Duitsers het probleem van de overvolle gevangenissen oplossen en de rechtbanken ontlasten. De bezetter hoopte zo een voorbeeld te stellen: wie zich verzet, riskeert het leven van zijn mede-verzetsstrijder.