Ook in 2023 al hoge concentratie giftig dinoterb gemeten vlak bij drinkwatergebied

Eerder wees MOB al op openbare cijfers waaruit blijkt dat dinoterb in 2022 in het water werd gemeten. Nu blijkt uit nieuwe cijfers dat ook in 2023 op meerdere plekken in Noord-Holland de giftige herbicide is gevonden. De veiligheidsnorm werd in tien van de elf onderzochte wateren overschreden.

MOB spreekt van een ernstige bedreiging voor de biodiversiteit en voor de gezondheid van omwonenden. De milieuorganisatie noemt vooral de metingen bij het meetpunt in Heemskerk 'schokkend'. Vlak bij het drinkwaterfiltratiegebied werd veertien keer zoveel dinoterb gevonden als is toegestaan.

Over de kwaliteit van het drinkwater dat uit de kraan komt, hoeft niemand zich zorgen te maken, benadrukt Koen Zuurbier van PWN. "Wij controleren of dergelijke stoffen in onze bron, het in de duinen gezuiverde water en het drinkwater zitten, maar komen ze niet tegen." Daarbij komt het drinkwater dat in Heemskerk wordt geproduceerd uit het IJsselmeer, en wordt het met leidingen naar het pompstation gebracht. "We halen het dus niet lokaal bij Heemskerk uit het oppervlaktewater."

Waar komt het vandaan?

Dat de kankerverwekkende dinoterb op meerdere plekken is gevonden, kan aan twee dingen liggen. Ten eerste is de detectiegrens, ofwel de laagste concentratie die gemeten kan worden, de laatste jaren steeds verder verlaagd. De meetapparatuur is de afgelopen jaren dusdanig verbeterd, dat onderzoekers steeds nauwkeuriger kunnen meten. En daardoor kunnen de gemeten waarden flink verschillen.

Daarnaast is het volgens Wageningse hoogleraar Violette Geissen onmogelijk om uit de metingen af te leiden waar de dinoterb precies vandaan komt. Concentraties stoffen verspreiden via het water, maar ook via de lucht. Sterker nog, pesticiden kunnen wel 100 kilometer afleggen voordat ze ergens neerdalen. Noord-Hollandse boeren uit de omgeving als schuldigen aanwijzen, is volgens Geissen dus ook veel te vroeg. 

De komende maanden zal bronnenonderzoek moeten uitwijzen wie of wat verantwoordelijk is voor de vondst van de verboden gewasbeschermer. Het waterschap verwacht dit onderzoek binnen enkele maanden af te ronden. "Dinoterb hoort niet in het water. Wij willen ook graag de oorzaak weten, vandaar het brononderzoek."

Daarnaast wil het waterschap zich ook richten op 'bronaanpak'. "Het is een gezamenlijke inspanning van vele partijen om vervuiling en reductie te voorkomen. Maar alles begint bij de bron. Wat niet in het water komt, hoeft er ook niet uit."

Giftig

Herbiciden en insecticiden zoals dinoterb worden door boeren gebruikt om gewassen te beschermen tegen onkruid, insecten en schimmels. Maar gewasbeschermers zijn niet onschuldig, met name biodiversiteit lijdt onder het gebruik. Volgens ecoloog Frank Berendse heeft het voor de natuur dan ook vergaande consequenties als stoffen als dinoterb in het oppervlaktewater belanden.

Zo is het aantal insecten de afgelopen jaren met 80 procent afgenomen. En dat heeft niet alleen enorme impact op de natuur, ook dieren lijden onder die afname. Zo hebben vogels insecten nodig om hun jongen te voeden.